حق نشر عکس .

در یک دهه گذشته، کتاب خاطرات چند چهره سرشناس عرصه سیاست افغانستان منتشر شده، اما از این بین هیچ کدام به اندازه "سیاست افغانستان؛ روایتی از درون"، نوشته رنگین دادفر سپنتا، با چنین حجم گسترده‌ای از استقبال و واکنش کاربران افغان روبرو نشد.

شاید یکی از عمده ترین دلیل آن هم این باشد که سپنتا، در کتابش به بیان خاطرات و روایتی از گذشته بسیار نزدیک به امروز افغانستان پرداخته، گذشته‌ای که بسیاری از افغان ها، آن را دیده اند، به یاد دارند و در مورد آن حرف زده‌اند.

در شبکه‌های اجتماعی واکنش‌ها نسبت به این کتاب دو قطبی بوده است؛ کاربران یا این کتاب را فاقد ارزش دانسته و خواندن آن را بیهوده می‌دانند یا بر عکس خواندن آن را به شدت توصیه می‌کنند.

واکنش‌های مثبت

کاربران زیادی خواندن کتاب را بسیار الزامی و حتمی برای نسل امروز افغانستان توصیف کرده اند. الهه ساحل در فیسبوکش نوشته :"تصمیم دارم تا گل صبح بخوانم و هی بخوانم . می‌خواهم برای هم نسل و فصل هائم بکویم اکر این کتاب را نخوانید نیم از عمر تان بر باد رفته است."

• یادداشت‌های سپنتا؛ روایتی 'دست‌اول' از سیاست افغانستان معاصر

هارون معترف، فعال سیاسی در صفحه فیسبوک خود خواندن کتاب را به دقت توصیه می‌کند و می‌گوید نسل جوان باید با ذره‌بین کنش‌ها و عملکرد‌ها را مشاهده کنند.

"...خاطرات سپنتا و هر شخص دیگر باید با دقت کامل خوانده و تحلیل گردد. در روزهاى آینده عکس العمل هاى جدى در رابطه به برخى بخش هاى کتاب آقاى سپنتا را شاهد خواهیم بود. ما نباید نسل بى تفاوت باشیم. هر کنش و واکنش را با دقت به تحلیل خواهیم گرفت."

باری سلام، فعال مدنی با کنایه می‌گوید به توجه به اینکه همه یکباره کتاب خوان شده اند آرزو می‌کند کاش بیست سپنتای دیگر در آن جامعه می‌بود تا مردم کتاب گریز، کتاب خوان می‌شدند.

کاربران دیگر کتاب مورد نظر را به دقت مطالعه کرده و به تکه‌هایی ازآن استناد کرده اند. جواد ناجی، روزنامه نگار، از نپرداختن آقای سپنتا به داعش در کتاب۹۵۱ صفحه‌ای ایراد می‌گیرد.

شماری از کاربران هم فقط به گرفتن عکس با کتاب بسنده کرده‌اند.

واکنش‌های منفی

کاربری به اسم سالم حسنی، این کتاب را خاطرات مصلحتی و سند بی‌اعتبار خوانده و گفته در مورد آن اصلا نظر خوبی ندارم. وی می افزاید "احساس می‌کنم آدم صادق و رک و راستی نیست و در رفتارش به عنوان یک تحصیل کرده روشن اندیش و عملکردش چندان مناسبتی نمی بینم."

علی امیری، استاد دانشگاه در صفحه فیسبوکش می‌نویسد" کتاب را خواندم. گذشته از برخی افشاگری‌ها که اکنون حکم اطلاعات سوخته را یافته است، کتاب نومید کننده و رقت انگیزی است..."

به گفته او این نومیدی‌ها "نه از رویدادهای تأسف‌باری که کتاب روایت کرده است، بلکه از برخورد تأسف باری که نویسنده با آن رویدادها داشته است، برمی‌خیزد."

بازار داغ تبلیغات و شایعات

بخش از صفحات فیسبوکی با ادعای این که فایل پی دی اف کتاب مربوط این کتاب را در اختیار دارند، از کاربران ایمیل آدرس در خواست کردند و جالبتر اینکه توانستند در عرض چند ساعت هزاران ایمیل را از کاربران دریافت کنند.

بعد از گذشت سه‌هفته اکنون نسخه اسکن شده کتاب در فیسبوک قابل دریافت است. پیدا شدن نسخه اسکن شده کتاب برای اولین بار بحث کپی‌رایت و حفاظت از تولیدات معنوی را نیز به صورت جدی بین کاربران به میان آورده است. عده‌ای با لحن تند پخش شدن پی دی اف این کتاب را محکوم کرده، این کار را خیانت و خلاف اخلاق اجتماعی توصیف کرده اند.

عده‌ای دیگر قیمت ۹۵۰ افغانی را بالاتر از توان مالی مردم دانسته و گفته‌اند نباید خیلی به کسانی که به دنبال نسخه مجانی هستند خرده گرفت. همین که مردم علاقه دارند این کتاب را بخوانند خود ارزش دارد.

نقل قول‌های نادرست

در شبکه های اجتماعی نقل قول ها و روایاتی هم از این کتاب منتشر شده که در خود کتاب نیست، ولی همچنان در بین کاربران دست به دست می‌شود.

آنچه این نقل قول های جعلی را حساس تر می‌سازد این است که بعضی از افراد سرشناس، بر اساس همین نقل‌‌قول ها در قبال این مسایل موضع گرفته اند.

آنچه در پیدا کردن روایات جعلی موثر است، فهرست نام‌ اشخاص و مکان‌ها در خود کتاب است که به سادگی می‌تواند روایات نقل شده در کتاب را از غیر آن، تفکیک کند.