به گزارش مقاومت نیوز، نحوه قیمتگذاری بنزین توسط دولت به گونهای است که هرچقدر مصرف یک فرد بیشتر باشد، میزان یارانه پنهانی که دولت به او پرداخت میکند، بیشتر خواهد بود. این نوع قیمتگذاری، نه تنها باعث ترویج مصرفگرایی میشود، بلکه باعث توزیع ناعادلانه یارانه بین مردم خواهد شد.
یارانه پنهان به این معناست که دولت به صورت نقدی مبلغی پرداخت نمیکند، اما به دلیل تفاوت قیمت بنزینی که دولت به صاحبان وسیله نقلیه میفروشد با قیمت تمام شده آن، هر چه افراد بیشتر مصرف کنند، به مثابه این است که به میزان بیشتری از این مابه التفاوت استفاده کردهاند.
در صورتی که قیمت تمام شده بنزین برای دولت 2000 تومان باشد، اما با در نظرگرفتن یارانه به مردم 1000 تومان فروخته شود، کسی که در ماه 200 لیتر مصرف میکند، معادل 200 هزار تومان و کسی که در ماه 50 لیتر مصرف میکند، معادل 50هزار تومان از دولت یارانه میگیرد.
یکی از علل بالابودن میزان مصرف بنزین در ایران نسبت به سایر کشورها، عدم توسعه حملونقل عمومی و ریلی در کشور است. دسترسی آسان و ارزان و توسعه و تنوع وسایل نقلیه عمومی از جمله مواردی است که میتواند زمینهای فراهم سازد که میزان مصرف بنزین در خودروهای شخصی کاهش یابد.
از سوی دیگر، رایج نشدن فرهنگ استفاده از وسایل نقلیه عمومی نیز باعث افزایش خودروهای تکسرنشین و مصرفگرایی در بحث بنزین شده است. فرهنگسازی در استفاده از حمل و نقل عمومی، توسعه حمل و نقل ریلی، ترویج پیادهروی و دوچرخهسواری و مدیریت جابهجایی مردم به کمک دولت الکترونیک را میتوان از سیاستها و اقداماتی در نظر گرفت که در بلندمدت میتواند مساله مصرف بالای سوخت را در کشور حل کند.
طبق محاسبات انجام شده، قیمت تمام شده هر لیتر بنزین و گازوئیل برای دولت (با در نظر گرفتن مالیات و هزینههای حمل و توزیع) حدود 2000 تومان است. این در حالی است که قیمت بنزین هماکنون هر لیتر 1000 تومان در جایگاهها به مردم عرضه میشود. این اختلاف قیمت توسط دولت پرداخت و از آن با عنوان یارانه پنهان
یاد میشود.
پایین بودن قیمت سوخت از عوامل بالا رفتن مصرف بنزین و عاملی است که باعث میشود مردم، چندان در مصرف بنزین وسواس به خرج ندهند و تلاشی برای مصرف بهینه نکنند.
سال 95 متوسط مصرف بنزین حدودا 75 میلیون لیتر در روز و میزان واردات بنزین به طور متوسط 12 میلیون لیتر در سال بوده است؛ یعنی حدود 20 درصد بنزین مصرفی، وارداتی است.
درست است که ایران، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت خام در جهان است، اما این موضوع در باره بنزین و گازوئیل صادق نیست. همانطور که مشاهده میشود، در زمینه بنزین دولت مقدار قابل توجهی بنزین وارد میکند.
قیمت سوخت در ایران با کشورهای همسایه متفاوت است. با این که در حال حاضر، قیمت بنزین در ایران به قیمت فوب نزدیک شده، اما کماکان بنزین داخلی از یارانه برخوردار است و تفاوت بالای قیمت با کشورهای همسایه، انگیزه را برای قاچاق فراهم میکند.
باید توجه داشت، میزان سوخت قاچاق شده در کشور به عنوان مصرف داخلی به حساب میآید، لذا افزایش قاچاق موجب افزایش واردات شده و این روند، ضررهای زیادی از جمله خروج ارز به کشور را تحمیل میکند.
بنزین یارانهای و ارزان موجب توزیع ناعادلانه یارانه بین مردم میشود. در این شرایط افزایش قیمت بنزین برای پرمصرفها نه تنها عامل ترغیبکننده به رعایت الگوی مصرف است، بلکه به عموم مردم نیز فشار نمیآورد و مانع قاچاق سوخت میشود.
بنابراین از آنجا که دولت در بودجه سال 1397 پیشنهاد افزایش قیمت حاملهای انرژی از جمله بنزین را مطرح کرده، ضروری است این افزایش تنها متمرکز بر پرمصرفها شود. در این زمینه، استفاده از سامانه کارت سوخت به عنوان یک زیرساخت مهم و اثرگذار پیشنهاد میشود، چرا که با استفاده از سامانه هوشمند سوخت و سهمیهبندی، امکان مدیریت قیمت سوخت چندنرخی فراهم خواهد شد.