شناسهٔ خبر: 23083400 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: آرمان امروز | لینک خبر

قدس منجی اردوغان

صادق ملكی - کارشناس و تحلیگر ارشد سیاسی

صاحب‌خبر -

آرمان- رئیس‌جمهور ترکیه حامی امروز حامی قدس شده است. صحنه سیاست مملو طنزهای تلخ بوده و خواهد بود. رجب طیب اردوغان نمی‌تواند قدس را نجات دهد، اما قدس می‌تواند او را نجات دهد. در شرایطی كه تركیه در عرصه داخلی و صحنه بین‌المللی دچار مشكلاتی جدی است، اعلام قدس به‌عنوان پایتخت اسرائیل توسط ترامپ، فرصتی طلایی برای رهایی اردوغان از مشكلات فراهم كرده است. اردوغان با برگزاری نشست فوق‌العاده سازمان كنفرانس اسلامی و برگزاری تظاهرات هدایت ‌شده در شهرهای تركیه در اعتراض به اقدام ترامپ، ضمن آنكه سعی در تكرار قهرمانی داووس را دارد، ‌درصدد ایفای نقش منجی قدس است و این در حالی است كه او نه قهرمان نمایش داووس بود و نه می‌تواند در قامت منجی قدس ظاهر شود. تركیه قبل از جریان مشاجره داووس میان اردوغان و پرز، تلاش داشت میان رژیم صهیونیستی و فلسطینی‌ها میانجیگیری کند كه تل‌آویو از آن استقبال نکرد. در حال حاضر نیز به‌رغم اظهارات تند مقامات تركیه در مورد تصمیم ترامپ، روابط آنكارا-تل‌آویو روند عادی و رو به گسترش دارد. مدتی است روابط تركیه و آمریكا بر سر موضوعاتی چون اتهام دست داشتن آمریكا در کودتا یا آگاهی از آن، عدم‌ اعاده گولن، حمایت واشنگتن از كردهای سوری و محاكمه ضراب و طرح اتهامات در مورد نزدیكان اردوغان، دچار اختلاف جدی شده و برخی اعتقاد دارند كه دوره اردوغان از منظر آمریكا پایان یافته است. در واقع و از منظری دیگر، اقدام ترامپ در شناسایی قدس به‌عنوان پایتخت اسرائیل، فضای مانور برای تجدید حیات سیاسی داخلی و خارجی اردوغان ایجاد کرده است. اردوغان با استفاده از اقدام ترامپ و بهره‌گیری از بستر ضداسرائیلی و ضدآمریکایی مردم ترکیه سعی دارد ضمن تقویت موقعیت خویش به هدف دستیابی مجدد به مقام ریاست‌جمهوری در سال 2019 نایل شود. عدم‌ توجه به‌ این نكته توسط ایران سبب اشتباه محاسباتی شده که یكی از نتایج آن می‌تواند پیشنهاد ایجاد اتحاد راهبردی میان ایران و تركیه در خصوص قدس از سوی برخی محافل باشد. اعتماد به رهبران و سیاستمداران در نظام بین‌الملل خصوصا در جهان سوم، اگر حاصل ضمیر پاك نباشد، محصول ذهن‌های ساده‌لوح می‌باشد. نه دیروز اردوغان، نه امروز و نه فردای وی قابل اعتماد نیست. اردوغان مردی است كه خواندن خطبه‌ای او را به زندان افكند، اما هم او بود كه پس از زندان و جداشدن از گذشته خویش، به نجم‌الدین اربكان پشت كرده و با توافق با آمریكا و محافظه‌كاران در تركیه به قدرت رسید. اردوغان در فرازونشیب‌های قدرت با گولن متحد خود به دشمنی رسید و یارانی چون شنر، گل، داووداوغلو و... را از صحنه قدرت حذف كرد. حادثه داووس به اوجگیری اردوغان در تركیه و منطقه منجر شد و عقب‌نشینی از پیگیری حمله به كشتی مرمره‌ آبی توسط اسرائیلی‌ها، بسیاری را بهت‌زده كرد. اردوغان در رقابت و با هدف تضعیف ایران و جبهه مقاومت، داعش را سازماندهی و پشتیبانی كرد و با ویرانی سوریه و عراق، چنان راحتی خیالی برای اسرائیل فراهم کرد كه آمریكا نیز توانست با استفاده از خلأ قدرت بحران‌ساز، قدس را پایتخت اسرائیل اعلام کند. اردوغان، مردی كه امروز حامی قدس شده است، در پی اشغال شام و خواندن نماز در مسجد اموی دمشق بود. او و یارانش حزب‌ا... را حزب‌الشیطان عنوان می‌کردند و سطح حملات خود را تا سطوح رهبران ایران بالا بردند. به‌راستی اگر ایران با آمریكا دچار بحرانی جدی شود، اردوغان چه خواهد كرد؟ جنس و نگاه اردوغان و تركیه به مسائل جهانی از جمله قدس از جنس و نگاه ‌ایران نبوده و نمی‌تواند باشد. نگاه آرمانی به اردوغان و عملكرد او می‌تواند ما را دچار خطای ارزیابی کرده و از درك واقعی منش رفتاری و سیاست‌های منطقه‌ای وی دور کند. اردوغان مرد قدرت است و برای رسیدن و تداوم آن با شیطان نیز معامله می‌کند. او شخصیت عملگرا و منافع‌محوری است كه با درك معادلات حاكم بر قدرت توانست عامل جذب سرمایه جهانی شده و اقتصاد تركیه را اقتصاد شانزدهم دنیا کند. امروز تركیه اردوغان، بیش از تركیه عضو ناتو وابسته به غرب شده است. اختلافات اردوغان با آمریكا سیاسی و قابل حل است و با نوع اختلافات ایران با آمریكا كه ناشی از استقلال عمل ایران بوده و عمدتا امنیتی است، بسیار متفاوت است. نباید اختلافات آنكارا-واشنگتن را با اختلافات تهران- واشنگتن یكی گرفت و برای آن سناریوسازی کرد. قدس شرقی سال‌هاست پایتخت فلسطین اعلام شده و اردوغان به‌جای ایراد سخنان سلحشورانه برای قدس، اگر جسارت قطع رابطه با تل‌آویو را ندارد، حداقل اعلام کند که در نظر ندارد سفارت خود را از تل‌آویو به قدس منتقل نماید. بدانیم و هوشیار باشیم كه ‌ایستادن برای قدس و فلسطین سیاست راهبرد ایران بوده، در حالی كه برای تركیه قدس و موضوع فلسطین یك ابزار سیاسی برای تعقیب اهداف داخلی و خارجی بوده است.