البته این بیانیه هم در نوع خود حاوی ویژگی‌های جالبی است، چراکه در آن مشخص نیست بخش‌های شرقی قدس به‌عنوان ضمیمه سرزمین‌های اشغالی مطرح هستند یا خیر؛ با این حال مساله تجزیه قدس برای ملت فلسطین یک مساله حیاتی است و همین هم سبب شده است که فلسطینیان از مدتی که ترامپ برنامه خود درباره قدس را مطرح کرده، اعتراض‌های فراوانی نسبت به این مساله نشان دهند.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که مردم فلسطین در تظاهرات خود در حمایت از قدس تاکنون ده‌ها شهید و مجروح تقدیم انتفاضه جدید حمایت از قدس کرده‌اند. در مقابل اسرائیلی‌ها که تصور می‌کنند با این تصمیم ترامپ اهرم فشاری مقابل فلسطین به‌دست آورده‌اند، به سرکوب مردم فلسطین می‌پردازند.

تحلیل‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که این تصمیم ترامپ مبنی بر شناسایی قدس به‌عنوان پایتخت سرزمین‌های اشغالی نه‌تنها به تقویت اسرائیل منجر نخواهد شد، بلکه حتی پایه‌های دولت ترامپ را هم متزلزل خواهدکرد. در این خصوص مایکل جونز، تحلیلگر سیاسی آمریکایی معتقد است که ترامپ با این تصمیم خود در واقع خواست دولتش را نجات دهد.

جونز معتقد است که دولت ترامپ در آستانه نابودی قرار داشت و با این تصمیم به لابی‌ اسرائیل و هواداران آن سیگنال داد، در حالی که در کشورهای غربی اعتماد سردمداران کشورهایی همچون آلمان و ترکیه نسبت به آمریکا از بین رفته است. هر دوی این کشورها تمایل پیدا کرده‌اند که به روسیه نزدیک شوند و این روند امپراتوری آمریکا را در آستانه فروپاشی قرار داده است.

البته باید گفت که از بین رفتن پایگاه آمریکا در بین دیگر کشورهای غربی فقط به آلمان و ترکیه ختم نمی‌شود. در حال حاضر مسائل فراوانی وجود دارد که در آن انگلیس و فرانسه نیز به‌عنوان کشورهای بزرگ غربی تصمیم‌های ترامپ را نامناسب ارزیابی می‌کنند. از طرفی هم مردم آمریکا هستند که اعتمادشان را به رئیس‌جمهور این کشور از دست داده‌اند. به‌عنوان مثال، در حالی که نشریه واشنگتن‌پست، ترامپ را به‌عنوان شخصیت سال «پینوکیو» معرفی می‌کند، نتایج یک نظرسنجی نشان می‌دهد 53 درصد مردم آمریکا با شنیدن نام ترامپ واژه «احمق» و 44 درصد نیز واژه «دروغگو» در ذهن‌شان تداعی می‌شود.

در مورد تصمیم ترامپ پیرامون قدس هم تحلیل‌ها نشان می‌دهد که شخصیت‌های سیاسی و بین‌المللی آن را نادرست ارزیابی کرده‌اند و بسیاری آن را ضربه به اسرائیل ارزیابی کرده‌اند، چراکه راه برای مذاکره بین فلسطینیان و اسرائیل هم بسته شد. البته این موضوعی نیست که ملت فلسطین و طرفداران مقاومت از آن نگران باشند، چراکه تجربه به آنها نشان داده است راه‌حل مقاومت بهترین گزینه است. اما نگرانی اسرائیل از مقاومت سبب می‌شود که آنها همواره تلاش کنند تا مذاکره در جریان باشد. در این مسیر هم آنها با تشکیلات خودگردان فلسطین همراهی می‌کنند، اما تصمیم ترامپ درباره قدس حتی محمود عباس را هم در مسیر صلح دلسرد کرده است.

به رسمیت شناختن قدس به‌عنوان پایتخت سرزمین‌های اشغالی هرچند در ظاهر خدمتی به یهودیان اسرائیل بود، اما در اصل خنجری بر پشت بدنه صهیونیسم است، چراکه موضوع توافق دوجانبه با فلسطین را که آنها به دنبالش بودند، با بن‌بست مواجه می‌کند. این اقدام تنش‌زا بدون شک در آینده با اعتراض‌های فراوان‌تری مواجه می‌شود و دیپلماسی آمریکا را حتی در کشورهای مسلمانی که با آمریکا کج‌دار و مریز تا می‌کردند با مشکل مواجه می‌کند، چراکه کشورهای اسلامی از این مساله راهی به سمت اتحاد پیدا می‌کنند و در مقابل آمریکا را در تقابل با خود می‌بینند.

شهر قدس از نظر ماهیت مذهبی و فرهنگی در میان مسلمانان، یهودیان و مسیحیان از اهمیت بالایی برخوردار است، بنابراین اختصاص این شهر به صهیونیست‌ها می‌تواند برای تمام طرف‌های ذی‌نفع در سرپا ماندن اسرائیل به‌عنوان یک مساله بروز کند.

در سال 1947 در تقسیم‌بندی اراضی تحت قیمومیت انگلیس، شهر اورشلیم (قدس) به‌عنوان بخشی مجزا و تحت نظارت سازمان ملل شناخته شد. اما بعد از اعلام موجودیت اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی و به کمک انگلیس و چراغ سبز سازمان ملل به تدریج دامنه نفوذ اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی گسترش پیدا کرد، به‌طوری که تا سال 1967 اسرائیل نیمه غربی شهر اورشلیم را تحت نفوذ خود قرار داده بود. بعد از آن هم چشم طمع اسرائیل به نیمه شرقی شهر بود که البته به آنجا نیز دست‌درازی کرد. تا اینکه در سال 1980 «کنست» (مجلس نمایندگان اسرائیل) پایتختی اورشلیم برای سرزمین‌های اشغالی مطرح شد. اما این طرح در توافق اسلو میان اسرائیل و سازمان آزادی‌بخش فلسطین تعدیل شد و تغییر در وضع شهر منوط به رضایت دوطرف شد. با این حال ترامپ امروز بعد از سال‌ها تصمیم گرفت شرایط را برای تغییر وضعیت قدس مهیا کند، اما همه راه‌ها برای او به بن‌بست ختم می‌شود.

* نویسنده : محمد فیروزی روزنامه‌نگار