صاحب‌خبر - سمیرا ابراهیمی
«مثل زمین فوتبال که فقط حرفه‌ای ها را نگه می‌دارد و غیرحرفه‌ای‌ها و مصدومان را به بیرون از زمین هدایت می‌کند، بورس نیز این روزها جایگاه حرفه‌ای هاست».
این حرف ها را یکی از فعالان باسابقه بازار بورس می‌زند. بورسی که این روزها رقم شاخص آن از نیمه 95 هزار واحد هم عبور کرده و روزهای سبزی را برای بازیگران این بازار به ارمغان آورده‌است.
بورس، یک بازار است که انواع دارایی در آن مورد خرید و فروش قرار می‌گیرد. البته بازاری که ما از آن، با عنوان بورس یاد می‌کنیم، با بازارهای متداول مثل بازار طلا، بازار خودرو، بازار فرش و ...، تفاوت‌های عمده‌ای دارد.
شاید بتوان رسمی‌بودن، شفافیت و برخورداری از پشتوانه محکم قانونـی را مهمترین تفاوت‌های بورس با بازارهای سنتـی دانست.
بورس برخلاف بازارهای سنتی، یک بازار کاملا رسمی است و خرید و فروش در آن، بر اساس قوانیـن، مقررات و ضوابط مشخـص و نظام‌مند انجام میشود. تفاوت دوم بورس با بازارهای سنتی، شفافیت بالای بورس است، به این معنا که وقتی که فردی تصمیم به خرید یا فروش سهام یک شرکت در بورس می‌گیرد، به راحتی و تنها صرفا با دسترسی به اینترنت، می‌تواند به همه اطلاعات مربوط به آن شرکت دسترسی داشته باشد و بعد از بررسی کامل این اطلاعات، درباره خرید یا فروش سهام آن شرکت تصمیم‌گیری کند، درحالی که بازارهای سنتی از چنین شفافیتی برخوردار نیستنـد. تفاوت سوم بورس با بازارهای سنتـی هم به برخورداری فعالان بورس از پشتوانه قانونـی مربوط است، زیرا به دلیل اهمیت فوق‌العاده بورس در نظام اقتصادی کشور، قانون‌گذار قوانین، مقررات و ساختارهای لازم را برای حفظ حقوق سرمایه‌گذاران در بورس درنظر گرفته است تا سرمایه‌گذاران، با اطمینان خاطر از عدم بروز اتفاقاتی مثل سوء‌استفاده، کلاهبرداری و... در این بازار سرمایه‌گذاری کنند، مزیتی که در بازارهای سنتی وجود نـدارد.
هنگامی که بازار سهام به دوره رونق می‌افتد، افراد زیادی برای کسب سود بیشتر و به اصطلاح عامه «بار خود را بستن» کد سهامداری می‌گیرند و سرمایه گذاری در این بازار را آغاز می کنند. اما این تمام ماجرا نیست، بلکه بازار سهام روی دیگری از قرمزی و افت و خیز قیمت سهام دارد که صبر وافر می‌خواهد و سرمایه‌ای که بتوان برای مدتی از آن چشم‌پوشی کرد.
تلاطم در رونق و رکود
قدیمی های بازار سرمایه تجربه روزهای رکود را در کنار روزهای رونق دارند. در واقع ذات این بازار تلاطمی است که غلبه بر آن و اخذ تصمیم درست برای خرید و فروش، نیاز به آموزش دارد. اکنون گستره انتخاب در بازار سرمایه کم است اما موضوع عمده این است که خلا آموزش و فرهنگ سازی نیز به این موضوع دامن زده است. بخشی از این آموزش بر عهده ناظر بازار و بخش دیگری نیز به عهده سرمایه گذار است. زمین بازی بازار سرمایه به زودی حرفه‌ای‌تر میشود، لذا باید دایره انتخاب عقلایی و هوشمندانه باشد. بنابراین خرید و فروش ذائقه ای که در سرمایه‌گذاری سنتی انجام می‌شد، اکنون به مدد شبکه های اجتماعی سهل‌الوصول‌تر شده، اما در کنار این موضوع بخش فرهنگ سازی تحت شعاع قرار گرفته است.
محل امن سرمایه گذاری
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است که گاهی از سرمایه گذاری مستقیم در بورس و خرید سهام بهتر است، به خصوص برای سرمایه‌گذارانی که ریسک گریز هستند. شناسایی و خرید یک سهم سودآور، هدف تمام افرادی است که به فرآیند سرمایه گذاری وارد می‌شوند، اما گاهی شرایطی به وجود آید که جستجو برای یافتن این نوع سهام، تبدیل به یک بازی خطرناک میشود، بنابراین پیشنهاد میشود سرمایه گذاران ریسک گریز و محافظه کار، برای کاهش ریسک خود حتماً بخشی از سرمایه خود را به صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک اختصاص دهند. صندوق های سرمایه گذاری مشترک ، نوعی از شرکت های سرمایه گذاری هستند که پول‌های اندک سرمایه گذاران را جمع‌آوری می‌کنند، آن را یک‌کاسه می‌کنند و همه آن وجوه را در مجموعه‌ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر ابزارهای مالی سرمایه گذاری می‌کنند.
ورود به بورس با حرفه‌ای‌های مدیریت دارایی
بهروز زارع، کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با «ابتکار»گفت: انتظار این که بخش عمده‌ای از مردم به صورت مستقیم در بازار سهام وارد شوند، انتظار نابجایی است، زیرا این بازار مانند تمام بازارهای سرمایه در سایر کشورها، بازاری پیشرفته است که فعالیت در آن به دانش و تخصص نیاز دارد. بنابراین بهتر است که مشارکت غیر مستقیم افراد در این بازار بالا برود و سرمایه گذاری افراد ناآشنا به بازار سرمایه از طریق صندوق های سرمایه گذاری و تحت مدیریت افراد حرفه ای در مدیریت دارایی انجام شود. زیرا اگر هر فردی بدون دانش و آگاهی بخواهد در بورس ایران که بازاری با حجم کم و سهام شناور اندک است، وارد شود، تلاطم در این بازار افزایش پیدا می‌کند. وی افزود: حال اگر این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم که چرا مشارکت غیرمستقیم مردم در بازار سهام کم است، متوجه می‌شویم که پیچیده بودن شرایط اقتصادی، وضعیت پس انداز مردم را به ورطه بازده خواهی بالا می‌برد و این انتظار نامعقول باعث به هم ریختن نظم سیستم اقتصادی میشود.
زیاده خواهی سود و تبعات بی‌ثباتی اقتصادی
این فعال بازار سرمایه در ادامه اظهار کرد: از طرف دیگر اطلاعات لازم در خصوص آثار بلند مدت سرمایه‌گذاری در زندگی، به مردم داده نمی‌شود. تمام مردم قصد خرید خانه و اتومبیل و تبدیل آنها به احسن دارند. در کشورهای پیشرفته مردم برای نیل به این اهداف به داشتن برنامه در این موارد تشویق می‌شوند، اما در ایران چند صندوق بازنشستگی حضور دارند و الزام داریم که تمام امور مالی مردم از طریق این صندوق‌های بازنشستگی انجام شود. نتیجه این الزام این است که همه مردم در زمان کهولت، انتظار دارند که تمام هزینه‌های زندگی و درمان را صندوق بازنشستگی تامین کند. نتیجه این انتظار نیز بحران صندوق بازنشستگی است که امروز دیده میشود. زارع در ادامه گفت: برای خانه دار شدن، حساب پس انداز بانک مسکن و چند نوع صندوق زمین و ساختمان ایجاد شده، اما ساز و کار دقیق این ابزارها را برای مردم شرح نداده‌اند. در حالی که اگر این موضوعات به مردم آموزش داده شود، برنامه‌ریزی عمومی نیز رونق می‌گیرد. در مورد بورس نیز وضعیتی مشابه مسکن و بازنشستگی به چشم می‌خورد، با این تفاوت که مردم علاقه دارند در کوتاه مدت، سود زیاد کسب کنند. این رویکرد همگانی در شرایطی که کشور در رکود است و کسی وارد میشود و می‌گوید می‌تواند سالانه 70 درصد سود بدهد، تلاطمی ایجاد می‌کند که شاهد حاضر ان بحران فعلی موسسات مالی غیر مجاز است. ادامه این رفتارها نیز به طور کلی سیستم اقتصادی را به مخاطره می‌اندازد. در حالی که با آموزش‌های از دوره متوسطه می‌توان دانش عمومی در خصوص پس انداز و سرمایه‌گذاری را بالا برد تا شاهد بروز مشکلاتی از این قبیل در اقتصاد نباشیم.∎
نظر شما