به گزارش صداوسیما، علائم عارضه خشکیدگی که به آن بیماری زغالی هم میگویند، حدود یک دهه است در سراسر منطقه زاگرس پدیدار شده و حالا دستکم یازده استان کشور شامل خوزستان، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، بوشهر، مرکزی و لرستان را درگیر کرده است.
جنگلهای بلوط حدود 80 درصد پوشش گیاهی منطقه زاگرس را تشکیل میدهد.درباره این جنگلها در استان خوزستان هم که حدود یک پنجم وسعت جنگلهای زاگرس را تشکیل و در ارتفاعات شمال و شرق استان قرار دارند اگر چه گفته میشود به نسبت استانهایی مانند ایلام، فارس و لرستان کمتر آسیب دیدند، اما از نگرانی دوستداران خوزستانی محیط زیست در خصوص به خطر افتادن حیات این درختان سودمند کم نکرده است.
حشره شناسان بیماری زغالی و سوسک چوبخوار را مهمترین عوامل زوال بلوط میدانند.بیماری زغالی باعث سیاه شدن و سوسک چوبخوار باعث قطع آبکش و آوندهای چوب و در نهایت خشکیدگی کامل درخت میشود و چاره ای جز قطع آن باقی نمیگذارد.
با اینکه مسئولان پیش تر اعلام کردند شناسایی و نمونه برداری و کاشت جایگزین در برخی مناطق شهرستانهای اندیمشک، دزفول، لالی، مسجدسلیمان، ایذه، باغملک، بهبهان و چند جای دیگر تا حدودی انجام شده است اما درختان مقاوم و سودمند بلوط از گزند این آفت مرگبار در امان نمانده اند.
کارشناسان جنگلبانی میگویند: این آفات به طور طبیعی در جنگلها وجود دارند اما به علت خشکسالیهای مداوم و کاهش بارندگیها، از چند سال گذشته وارد مرحله تخریب شده است.
اخبار نگران کننده و هشدار آمیز از حوزه زاگرس با توجه به اینکه سرچشمه حدود 40 درصد آبهای کشور، دارای حدود 5 میلیون و 800 هزار هکتار جنگل با حدود 1000 گونه گیاهی دارویی و کمیاب و گونههای جانوری ارزشمند و در معرض خطر انقراض مانند سنجاب ایرانی است، از اهمیت دوچندانی برخوردار میشود.
با این که قطع سرشاخهها و درختان خشکیده در برخی مناطق بحرانی استان در سالهای اخیر انجام شد اما به نظر میرسد در صورتی که این مناطق قرق و تمام امکانات و دستگاهها و بسیج نیروهای مردی فراهم نشود، نمیتوان بر این آفت فائق آمد.
کاهش بارشها، بروز خشکسالیهای متوالی، تعرض زغال فروشها و سایر عوامل انسانی، گرد و خاک، آلودگی هوا و فشار روز افزون بر عرصههای طبیعی از علل تهدید جنگلهای بلوط به شمار میروند.
از طرفی صادرات قاچاقی میوه و چوب بلوط به کشورهای حوزه خلیج فارس و چرای بیش از حد دامها از بذرهایی که به صورت طبیعی رشد میکنند، زادآوری طبیعی جنگلهای بلوط را به شدت کاهش داده و این نشان میدهد باید کاشت بذر با جدیت بیشتری پیگیری شود.
کارشناسان محیط زیست اعتقاد دارند اگر جنگلهای زاگرس از بین بروند، با افزایش فرسایش خاک، وقوع سیلابها، آسیب دیدگی سدها، افزایش ریزگردها، کاهش کیفیت هوا و تغییرات شدید آب و هوایی روبهرو خواهیم شد.
بنابراین به نظر میرسد، جلوگیری از روند بهره برداریهای بی حساب و کتاب از منابع طبیعی و نابودی جنگلهای زاگرس، به یک عزم ملی و هماهنگ و اختصاص اعتبارهای کافی و چشم گیر نیازمند است.
آیا برای جلوگیری از سوختن کامل درختان بلوط در آتش بیماری زغالی و پیشگیری از یک مشکل بزرگ زیست محیطی در حوزه زاگرس وقت آن نرسیده که قدری از فشار مضاعف بر عرصههای طبیعی بکاهیم و اجازه دهیم این منابع گران بها و خدادادی نفس بکشند.آیا وقت آن نرسیده به جنگلهای زاگرس فرصت بازیابی بدهیم، جنگلهایی که طی هزاران سال بوجود آمده اند و ارزش واقعی آنها را به راحتی نمیتوان تخمین زد.