صاحب‌خبر - آذر صدارت- در نشست اخیر یونسکو در کره‌جنوبی که ۴ تا ۹ دسامبر 2017، یعنی 13 تا 18 آذرماه برگزار شد، چندین پرونده جدید به عنوان میراث ناملموس بشری به ثبت رسید؛ از جمله ساز اُرگ یا ارغنون، کمانچه و اُپرای چینی. ضوابط ثبت یک اثر در میراث جهانی یونسکو به این شکل است که کشورهای متقاضی، فهرستی از آثارِ پیشنهادی خود را ارائه می‌دهند. آثاری که باید دستِ کم دارای یکی از 10 معیارِ مدنظر یونسکو باشد. مثلا «نشان دهنده یک شاهکار از نبوغ و خلاقیت انسانی باشد» یا «گواهی بی‌همتا یا دست‌کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا از میان رفته باشد». در مرحله بعد، کارشناسان این سازمان به ارزیابی موارد پیشنهادی می پردازند و طی جلسه ای که یک بار در سال تشکیل می‌شود، ارزیابی ها را بررسی و براساس آن، درباره ثبت کردن یا نکردنِ یک اثر، تصمیم می گیرند. با ثبت یک اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو، توجه و حمایت‌های جهانی به اثر ثبت شده معطوف می‌شود. آثاری که در این فهرست قرار می‌گیرند، بر اساس کنوانسیون حفاظت از میراث جهانی، متعلق به تمام انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص محسوب می‌شود و دولت‌ها موظف به حفظ و نگهداری این آثار هستند و حفاظت از این آثار پس از ثبت، در عین باقی‌ماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوط، به عهده تمام کشورهای عضو خواهد بود. با هم مروری داریم بر جدیدترین میراث معنوی ثبت شده بشری یونسکو که در دامنه فرهنگ و هنر می‌گنجد. ساز کمانچـه؛ نوازشگرِ روح اگر یادتان باشد پنج سال پیش، کشور آذربایجان، روش‌های نوازندگی و اجرای ساز «تار» را به نام خودش در فهرست میراث ناملموس یونسکو ثبت کرد. خبر خوبی نبود برای ما که تار را دوست داشتیم و صدایش برایمان گره خورده بود با همه نواهای خوش سرزمینمان. «ناظم صمدوف»، معاون وزیر فرهنگ و گردشگری جمهوری آذربایجان، در همان زمان ثبت جهانی تار، گفت:« موسیقی مقامی آذربایجان از سوی یونسکو به رسمیت شناخته شده، پس به صورت اتوماتیک «تار»، «دف» و «کمانچه» هم در فهرست یونسکو جای می‌‌گیرد» و این یعنی تاراج تدریجی فرهنگ ایران. اواسط آبان ماه امسال اما، خوشبختانه خبر خوبی شنیدیم. مدیر کل دفتر ثبت آثار تاریخی ایران اعلام کرد کمیته بین‌الدول میراث ناملموس یونسکو به ثبت «چوگان ایرانی» و «هنر ساختن و نواختن کمانچه» به‎صورت مشترک با آذربایجان، اقدام کرده و عاقبت در روزهایی که گذشت، ساز کمانچه مُهر کشورمان را هم بر خود دید و به شکل مشترک با جمهوری‌آذربایجان، ثبت جهانی شد. اُرگ؛ جزء جدانشدنی موسیقی کلیسایی ساز «اُرگ» که در فارسی «ارغنون» خوانده می‌شود، از سازهای بادی است که صدای آن از دمیده شدن هوای تحت فشار ایجاد می‌شود. سنت ساخت ارگ در آلمان، به دوران قرون وسطی باز می‌گردد. در آلمان ۴۰۰ کارگاه ارگ‌سازی فعالیت دارند. مشاهیر آلمانی نظیر «یوهان سباستین باخ» هم قطعاتی را برای این ساز تنظیم کرده‌اند. امسال ارگ، به‌عنوان میراث معنوی کشور آلمان، در یونسکو ثبت شد. اُپرای پکن؛ ترکیب آواز و نمایش و نقالی «اپرای پکن» که به‌عنوان اپرای سنتی چین شناخته می‌شود، ترکیبی از آواز، نمایش، نقالی و هنرهای رزمی است. هنرپیشگانی که در این اپراها نقش‌آفرینی می‌کنند، در لباس‌های پرزرق و برق با صورت‌هایی نقاشی‌شده دست‌‌ها، پاها و چشمان‌شان را طبق یک طراحی سنتی رقص، تکان می‌دهند. گریم‌های اغراق‌شده روی صورت بازیگران، هر کدام تعریفی از شخصیت هر نقش ارائه می‌دهد. اپرای پکن، از جدیدترین موارد ثبت شده در فهرست میراث معنوی یونسکو به نام چین است. موسیقی فادو؛ حزین و اصیل ریشه سبک موسیقی «فادو» به قرن ۱۹ میلادی و کشور پرتغال بازمی‌گردد. تِم ‌ترانه‌های محزون فادو عشق‌های ناکام، درد جدایی و بی‌عدالتی‌‌های اجتماعی است. فادو موسیقی اصیل پرتغالی‌هاست و در قهوه‌خانه‌ها و رستوران‌ها اجرا می‌شود و به گفته مردم پرتغال، روح موسیقی پرتغالی به شمار می‌آید. اغلب یک نوازنده گیتارِ دوازده سیم و یک گیتار باس، خواننده این سبک موسیقی را همراهی می‌کنند. فادو هم از جمله موارد ثبت شده اخیر به نام کشور پرتغال است. کاپویـرا؛ ریتم و حرکات آکروباتیک «کاپویرا» یک هنر رزمی برزیلی و ترکیبی از آکروبات و موسیقی است. این هنر در اصل، ستایشگر مقاومت بردگان علیه سرکوب و خشونت در برزیل قرن ۱۸ میلادی است. رقصندگان، دایره‌ای را دور دو نفر تشکیل می‌دهند که همزمان، هم با یکدیگر مبارزه می‌کنند و هم می‌رقصند. گروه رقصندگان کاپویرا طبق یک ریتم مشخص آواز می‌خوانند و دست می‌زنند و بر طبل‌ها می‌کوبند. امسال کاپویرا به عنوان یک میراث ناملموس بشری به نام برزیل ثبت جهانی شد. یک کارناوال، پر از رنگ و شادی اتریشی‌ها که چندین سال قبل، پرونده سنت «کارناوال شهر ایمست» را به عنوان میراث فرهنگی ناملموس کشورشان گشوده بودند، بالاخره ثبتش کردند. این جشن هر چهار سال یک بار در آخرین یک شنبه منتهی به آغاز زمان روزه‌داری مسیحیان، در این کشور برگزار می‌شود. گروه‌های مردانه در لباس‌هایی مبدل با ماسک‌هایی که بر چهره زده‌اند، رقص‌کنان در خیابان‌های شهر می‌گردند و زنگوله‌‌هایی را که در دست دارند، به صدا در می‌آورند. موسیقی ماریاچی؛ مرور دلاوری‌ها موسیقی «ماریاچی» بخشی جدانشدنی از فرهنگ مکزیک است. گروه‌های ماریاچی در ترانه‌هایشان، از دلاوری‌های میدان جنگ می‌خوانند. خوانندگان و نوازندگان ماریاچی لباس‌های سنتی مکزیک را به تن می‌کنند و کلاه‌های پهن و معروف سمبررو را بر سر می‌گذارند. موسیقی ماریاچی که معمولا در عروسی‌ها و اعیاد اجرا می‌شود، امسال به نام مکزیک ثبت جهانی شد. منبع : برای نوشتن این مطلب از وب‌سایت «دویچه‌وله» کمک گرفته شده است.∎​