صاحب‌خبر - مجلس نمایندگان آمریکا طرحی را مبنی بر ممنوعیت فروش هواپیما با ایران با 252 رای مثبت و 167 رای منفی به تصویب رساند. این طرح در صورتی که به تصویب سنا برسد و ترامپ نیز آن را وتو نکند به قانون تبدیل می‌شود.
پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای و برداشته شدن تحریم‌ها ، طلسم نوسازی صنعت هواپیمایی کشور با خرید هواپیما از دو غول هواپیماسازی ایرباس و بوئینگ شکسته شد. در این رابطه درست یک سال قبل ایران با امضای قراردادی میان ایران‌ایر و بوئینگ 80 هواپیما به ارزش 16.5 میلیارد دلار خریداری کرد. این قرارداد پس از روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ در آمریکا، دستخوش گمانه‌زنی‌های فراوانی شد به طوری که یک ماه قبل رسانه‌های آمریکایی نزدیک به کنگره آمریکا اعلام کردند که دولت ترامپ در حال فشار آوردن به کنگره برای لغو قرارداد تاریخی میان ایران و بوئینگ است.
در همین رابطه گفته می‌شود که همزمان با این اقدام کنگره، قرار است مدیران دو شرکت هواپیماسازی ایرباس و بوئینگ به ایران سفر کنند. این سفر در حالی صورت می‌گیرد که کنگره آمریکا از دولت این کشور خواسته درباره نحوه استفاده ایران از هواپیماهای ساخت آمریکا گزارش دهد، زیرا قانونگذاران آمریکایی ادعا می‌کنند که این هواپیماها در مقاصد «تروریستی» به کار می‌روند.
د رهمین رابطه پایگاه خبری واشینگتن‌فری‌بیکن در گزارشی اعلام کرد: بسیاری از نمایندگان کنگره با قراردادهای فروش هواپیمای بوئینگ به ایران مخالف هستند و معتقدند که از این هواپیماها برای انتقال «غیرقانونی» اسلحه در خاورمیانه استفاده می‌شود. این وبگاه روز چهارشنبه هفته گذشته به نقل از وزارت خارجه آمریکا نوشته که دولت ترامپ با دیدگاه انتقادی در حال بازبینی قرارداد بوئینگ با ایران است و ممکن است از صدور مجوز تکمیل توافق بوئینگ با ایران خودداری کند.
هیچ شرکت آمریکایی نباید با ایران تجارت کند
همزمان با تلاش شرکت‌های هواپیماسازی غربی برای تکمیل معامله با ایران، کنگره آمریکا در هفته گذشته مدعی شد که اقداماتی برای افشای کامل استفاده ایران از این هواپیماها برای اهداف تروریستی اتخاذ کرده است. در بخشی از قانون مجوز دفاع ملی (NDAA) که اخیرا در کنگره تصویب شده، دولت آمریکا به تهیه گزارش سالانه درباره « استفاده از هواپیماهای تجاری برای اهداف غیرقانونی توسط ایران» ملزم شده است. قانونگذاران کنگره به فری‌بیکن گفته‌اند که هدف این قانون برجسته‌سازی خطر معاملاتی است که توسط بوئینگ و ایرباس دنبال می‌شوند.
دیوید پردو، معمار این قانون در گفت‌وگو با این رسانه ادعا کرد: ایران‌ایر از رفع تحریم‌های ناشی از توافق هسته‌ای دولت اوباما، برای انتقال دادن مستقیم تدارکات و مبارزان به سوریه استفاده کرده است. ما به یک بررسی دقیق درباره چگونگی کمک ایران به نظام بشار اسد، نیاز داریم. همزمان با بررسی‌های ترامپ درباره نحوه استمرار فروش این هواپیماهای تجاری، الزام گزارش‌دهی جدید مندرج در قانون دفاع ملی، یک فهم بهتری درباره رفتار شرور ایران به ما می‌دهد.
پیتر روسکام نیز که عامل اصلی تدوین قانون گزارش‌دهی در کنگره بود، به این وبگاه گفته است: مدیران بوئینگ و ایرباس نباید با ایران جلساتی برگزار کنند. گزارش‌ها درباره سفر مدیران بوئینگ و ایرباس به تهران برای فروش هواپیما به نظام ایران، موهنانه است. هیچ شرکت آمریکایی نباید با ایران تجارت کند.
بهانه ترامپ برای لغو قرارداد
این در حالی است وزارت خارجه آمریکا درباره صدور یا عدم صدور مجوز فروش هواپیمای بوئینگ به ایران هیچ اظهار نظری نکرده، اما به فری‌بیکن گفته است که استفاده ایران از هواپیمای تجاری برای اهداف تروریستی به شدت نگران‌کننده است. در ادامه گزارش این رسانه محافظه‌کار آمده که دولت ترامپ هیچ‌گونه مجوزی برای فروش هواپیمای تجاری به ایران نخواهد داد مگر آنکه این کشور به طور ملموس ثابت کند که از این هواپیماها برای عملیات «غیرقانونی» استفاده نخواهد کرد. یک مقام وزارت‌خارجه آمریکا نیز در گفت‌وگو با فری‌بیکن در این خصوص اعلام کرده است: ما درباره مجوزهای خاص دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (اوفاک) اظهار نظر نمی‌کنیم. با این حال، موضع ما واضح است: ما مجوز صادرات نخواهیم داد مگر آنکه متقاعد بشویم که هواپیماها منحصرا برای مسافربری غیرنظامی استفاده خواهند شد.
بوئینگ بزرگترین متضرر لغو قرارداد
به گزارش فرارو، این اظهارات در حالی انجام می‌شود که به عقیده بسیاری از کارشناسان در صورتی که بوئینگ بخواهد قرارداد خود را با ایران فسخ کند بیش از باقی شرکت‌ها متضرر خواهد شد، زیرا این شرکت هواپیمایی توافقی برای فروش ۸۰ هواپیما به ایران‌ایر و ۳۰ هواپیما به شرکت آسمان با ایران امضا کرده است. در مجموع این توافق ارزشی بالغ بر ۲۰ میلیارد دلار داشته است و اگر قادر نباشد این هواپیماها را به ایران تحویل دهد احتمالا تاثیراتی بر انبار این کمپانی خواهد داشت. زیرا علی رغم مشکلات بالقوه، مدتی قبل قیمت سهام بویینگ به ۳۱۵ دلار در هر سهم افزایش یافت و این تقریبا ۲۵ درصد بالاتر از قیمت کنونی آن است. این مشکل بیشتر به سال ۲۰۱۹ برمی‌گردد تا ۲۰۱۸ ؛ چراکه بویینگ برای سال آینده بیش از حد فروش داشته و این یعنی کارخانجات عظیم این کمپانی احتمالا می‌توانند این هواپیماها را به یک کمپانی دیگر در صورتی که توافق هسته‌ای با ایران سقوط کند، بفروشند. با این حال بوئینگ تنها ۹۰ درصد از انبار ۲۰۱۹ خود را فروخته و این یعنی روند ارسال هواپیماهای اضافی بر سر جای خود است.
این همان مسائلی است که موجب شده مسئولان این کمپانی هوایی تا امروز واکنش شفاف و روشنی به احتمال لغو برجام و لغو مجوز فروش هواپیما به ایران نداشته باشند. آنها صرفا در اظهار نظر خود گفته‌اند که ما در میانه این فرآیند هستیم و درباره ایرلاین‌های تایید شده ایرانی از سوی دولت، به کارمان ادامه می دهیم. اما اگر توافق هسته‌ای لغو شود این قواعد و قوانین شکل مبهمی خواهند گرفت. با این حال به عقیده برخی با توجه به اینکه قرارداد آسمان ایر و بوئینگ برای آمریکا 18هزار فرصت شغلی ایجاد می کند، احتمال اینکه بوئینگ بخواهد از قرارداد با ایران خارج شود، بسیار بعید ر به نظر می‌رسد.∎