به گزارش
جهان نيوز؛ اين دم‌دستي‌ترين استدلال براي كسري بودجه و راحت‌ترين راهكار براي نشان دادن ايجاد اشتغال است که بگويم بنزين را براي اشتغال بيکاران گران مي‌کنيم! اما نگاهي به تجربه طرح‌هاي گذشته و روند افزايش هزينه‌هاي دولت نشان مي‌دهد كه مشكل اشتغال نه با پول‌پاشي و گران كردن بنزين كه با بهبود فضاي كسب و كار و امكان جذب سرمايه در بخش‌هاي اشتغال‌زا ميسر است. قرار بود با روي كار آمدن دولت يازدهم تحولي در فضاي كسب وكار ايجاد شود و 11زيرشاخص فضاي كسب و كار بهبود يابد ولي در دو سال اخير فضاي كسب كار با محك نهادهاي بين‌المللي و كارشناسان و فعالان بخش خصوصي وخيم‌تر شده است. اما طنز تلخ جايي است كه در هيچ يك از اين زيرشاخص‌هاي بهبود فضاي كسب و كار گراني بنزين وجود ندارد و هيچ بعيد نيست كه در چنين فضاي كسب و كاري بودجه ناشي از درآمد افزايش 50 درصدي و ناگهاني قيمت بنزين به سرنوشت طرح‌هاي زودبازده دچار شود. آن هم اگر از هزارتوي هزينه‌هاي جاري رو به افزايش دولت و شركت‌هاي دولتي به سلامت بگذرد!
اين روزها اگرچه دكتر نوبخت مسئوليت بودجه 97 را شخصاً به عهده گرفته و برگشت برخي موارد را محتمل دانسته اما حرف‌ها و سخنان متناقضي را مطرح مي‌كند كه بيش از 20سال سابقه مديريت در سمت‌هاي معاون رئيس‌جمهور و رئيس سازمان برنامه، معاون پژوهش‌هاي اقتصادي مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام و رئيس كميسيون برنامه و بودجه را زير سؤال مي‌برد. او در آخرين اظهارنظرش بعد از چهار سال سابقه سكانداري و بودجه‌نويسي در دولت به تازگي كشف كرده كه بودجه به 50 مؤسسه‌اي تخصيص داده مي‌شده كه اصلاً او نمي‌شناسد! وي همچنين بنا به آنچه كه خبرگزاري تسنيم از حرف‌هاي او در جمع جوانان حزب خود و آقاي روحاني ( اعتدال و توسعه ) انعكاس داده، گفته است: «هر خانه سه بيكار دارد، براي ايجاد شغل بايد سوخت را گران كنيم.»
فارس نيز دراين‌باره به نقل از نوبخت ضمن اشاره به اينکه امروز در هر خانه‌اي که نگاه مي‌کنيم حداقل سه بيکار تحصيلکرده هست، نوشته‌است:« براي ايجاد حدود يک ميليون فرصت شغلي نياز به اصلاح قيمت حامل‌هاي انرژي در سال آينده است.»
وي در توضيحات مبسوطي كه با صغري و كبراي سخنراني خود ارائه داده به طور تلويحي گفته كه بنزين را براي ايجاد اشتغال گران خواهند كرد. با اين حال بسياري از كارشناسان ضمن انتقاد از روش افزايش ناگهاني 50درصدي بنزين بر اين باورند كه اختلاف نرخ بنزين با قيمت فوب خليج فارس هم بهانه‌اي غيرقابل قبول است زيرا قيمت فوب بر مبناي ريال به اين دليل گران شده كه دولت خودش دلار را گران و پول ملي را تضعيف كرده است.
بي‌مسئوليتي و بي‌تعهدي سياستگذاران كلان تا جايي ادامه يافته است كه سخنگوي دولت مي‌گويد تا چندي پيش به 50 مؤسسه‌اي كه اصلاً نمي‌شناختيم هم بودجه مي‌داديم، همين مي‌شود كه بودجه جاري دولت از 5/6هزار ميليارد تومان ابتداي دهه 90 در هر ماه به بيش از 18هزار ميليارد تومان در ماه‌هاي ابتدايي 96 مي‌رسد. در اين بين بايد يادآور شد که نوبخت سال‌ها مسئوليت تدوين بودجه‌هاي کشور را بر عهده داشته است و هم‌اکنون نيز رئيس سازمان برنامه‌وبودجه است. اعتراف سخنگوي دولت به پرداخت بودجه به 50 مؤسسه‌اي كه اصلاً نمي‌شناخته است در حالي است كه نوبخت بدون بيان مسئله كليدي رشد قيمت ارز توسط خود دولت و اثرگذاري اين مؤلفه در محاسبه ريالي قيمت كالاها بر مبناي فوب خليج فارس مدعي مي‌شود قيمت حامل‌ها در ايران نسبت به فوب خليج فارس ارزان‌تر است و دولت سوخت را به خاطر سه بيكاري كه در هر خانه وجود دارد، گران مي‌كند تا از اين رهگذر اشتغالزايي شود.
آقاي نوبخت! شما اقتصاددان هستيد
به نظر مي‌رسد دلار سلطه خود را بر اقتصاد جهاني تا جايي گسترانيده است كه محاسبات بودجه‌ريزي و تعيين قيمت كالا و خدمات در ايران برمبناي فوب خليج فارس تعیین می‌شود و كاملاً تحت تأثير تغييرات ريالي قيمت دلار در ايران است، اين امر بدان معني است كه اگر قيمت يك ليتر بنزين بر مبناي فوب خليج فارس یک دلار باشد، قيمت ريالي استخراج بهاي بنزين در داخل ايران بستگي به اين دارد كه بانك مركزي و دولت چه قیمتی را براي دلار تعيين كنند، اگر قيمت دلار هزار تومان باشد، قيمت هر ليتر بنزين بر مبناي فوب خليج فارس مي‌شود هزار تومان، اگر قيمت دلار در ايران 4هزار تومان باشد قيمت هر ليتر بنزين در ايران بايد 4هزار تومان باشد.
با توضيح فوق به اين نتيجه مي‌رسيم كه قيمت دلاري فوب خليج فارس يا قيمت جهاني كالا و خدمات در اقتصاد دنيا مشخص است و تورم جهاني نيز مشخص است، مشكل اينجاست كه بخش پولي ايران به چنان درجه‌اي از آشفتگي رسيده است كه ارزش پول ملي در برابر دلار پيوسته در حال سقوط است به طور نمونه هر دلار كه در ابتداي دهه 90 يك هزار تومان بود هم اكنون در بازار آزاد از 4هزار تومان گذشته است، حال آنكه قيمت فوب هر ليتر بنزين در خليج فارس تقريباً ثابت است و اين پول ايران است كه در حال كاهش ارزش است، از اين رو وقتي مي‌گوييم بايد در برابر يك دلار 4هزار تومان پرداخت كنيم پس براي يك ليتر بنزيني هم كه مثلاً بر اساس بهاي فوب خليج فارس یک دلار است هم بايد 4هزار تومان پرداخت كنيم. سخنگوي دولت با اعلام اينكه سال آينده به طور قطع يارانه سه دهك افراد بي‌نياز را قطع خواهيم كرد، گفت: براي ايجاد حدود يك ميليون فرصت شغلي نياز به اصلاح قيمت حامل‌هاي انرژي در سال آينده است. محمد باقر نوبخت عصر پنج‌شنبه در گردهمايي دانشجويان و جوانان حزب اعتدال و توسعه، گفت: اين روزها درباره بودجه حرف‌هاي زيادي مي‌شنويم ولي بايد به منتقدان بگويم اگر امروز بودجه كاملاً شفاف نبود آيا مي‌توانستيد اجزاي آن را تحليل كنيد؟ سخنگوي دولت افزود: قبول دارم بيماري مزمن اقتصادي در كشور وجود دارد كه نمي‌توان آن را با دارو درمان كرد بلكه بايد دست به جراحي بزرگي زد ولي راه‌حل ديگري وجود دارد كه مي‌توانيم دست روي دست بگذاريم و دو سه سال آينده را نيز بگذرانيم و همين بيماري مزمن را با رعايت امانت به دولت بعد بسپاريم.
من مسئول بودجه‌ام
نوبخت با تأكيد بر اينكه حق نداريم جامعه را متشنج كنيم و بايد با آرامش كار خود را پيش ببريم، گفت: از همه مي‌خواهيم انتقاد كنند و هيچ كس در زمينه بودجه مسئول نيست بلكه خودم به عنوان محمدباقر نوبخت شخصاً مسئول بودجه هستم و اگر اشتباه مي‌كنم بگوييد كه برگردم. وي يكي از ويژگي‌هاي بودجه سال آينده را توجه به اشتغال دانست و اظهار داشت: در بودجه سال آينده پيش‌بيني 980 هزار فرصت جديد شغلي را كرده‌ايم زيرا در هر خانه‌اي كه مي‌رويد حداقل سه بيكار تحصيل كرده وجود دارد. وي با بيان اينكه هزار و 194 هزار ميليارد تومان در كشور هزينه خواهد شد كه ما فقط مي‌توانيم 368هزار ميليارد تومان از خزانه دولت برداشت كنيم، گفت: جامعه حق دارد اين سؤال را بپرسد كه مابقي اين هزينه را از كجا مي‌خواهيد بياوريد؟
دولتي كه دل به سود 20هزار ميليارد توماني واردات بسته است
نوبخت گفت: در جدول بودجه سال‌هاي گذشته 59 رديف و مؤسسه وجود داشت كه از دولت كمك مي‌گرفتند و حتي بسياري از اين مؤسسات را ما نمي‌شناختيم كه در سال جاري اين رديف‌ها حذف شد، البته 194هزار ميليارد تومان نيز از حقوق گمركي و ماليات درآمد كسب خواهيم كرد كه در عين حال 500هزار ميليارد تومان نيز طرح و پروژه نيمه‌تمام در كشور داريم. وي ادامه داد: پس بايد چيزي بفروشيم تا بتوانيم اين ميزان را تأمين كنيم كه اولاً ساختمان‌هاي دولتي است كه پيش‌بيني كرديم هزارو 500 ميليارد تومان و فروش سهام شركت‌هاي دولت كه آن نيز حدود 106هزار ميليارد تومان خواهد بود و براي تأمين بقيه آن مجبور شديم اوراق قرضه بفروشيم كه آن نيز حدود 47ميليارد تومان است. سخنگوي دولت افزود: هزار ميليارد تومان نيز بايد به بازنشستگان براي همسان‌سازي پرداخت كنيم كه با اين كسري بودجه مجبور شديم 20هزار ميليارد تومان از صندوق توسعه ملي براي اتمام پروژه‌هاي نيمه‌تمام استفاده كنيم.
با برجام نفت بيشتري مي‌فروشيم
نوبخت با بيان اينكه برجام توانست براي دولت گشايش ايجاد كند، گفت: برخي مي‌گويند برجام هيچ دستاوردي نداشته ولي من به عنوان رئيس سازمان مديريت مي‌گويم حداقل گشايشي كه داشته اين بود كه فروش نفت ما از حدود يك‌ميليون بشكه به 2ميليون و 410هزار بشكه رسيد كه توانستيم با پول آن هزينه‌هاي جاري دولت و حقوق كارمندان را پرداخت كنيم، البته ترامپ از اقدام و مذاكرات ما و به ثمر رسيدن برجام بسيار مي‌سوزد و مي‌داند كه اگر برجام به ثمر نمي‌رسيد مشكلات زيادي در كشور وجود داشت.
براي طرح عمراني پول كافي نداريم
وي به بحث قبلي خود برگشت و ادامه داد: خلاصه براي طرح‌هاي عمراني پول كافي نداريم و براي اين كار مجبور شديم سال گذشته 17هزار ميليارد تومان از بانك‌ها پول بگيريم تا بتوانيم واحدهاي متوقف و نيمه‌تعطيل را دوباره فعال كرده و فرصت شغلي ايجاد كنيم. در حالي كه هيچ مطالعه‌اي نشان نداده افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي به رشد اشتغال در اقتصاد ايران مي‌انجامد، نوبخت خاطر نشان كرد: تصميم گرفتيم اگر اصلاح قيمتي روي حامل‌هاي انرژي رخ دهد و مجلس مجوز آن را دهد 17هزار و 500 ميليارد تومان درآمد داشته باشيم تا بتوان 83هزار واحد صنفي نيمه‌كاره‌اي را كه بايد كامل شود تكميل كنيم. وي توضيح داد: در قانون هدفمندي يارانه‌ها قرار بود با اصلاح حامل‌هاي انرژي و منابع حاصل از آن نصف آن به مردم براي پرداخت نقدي يارانه‌ها و از نصف ديگر 30درصد به واحدهاي توليدي و 20درصد نيز در جيب دولت قرار گيرد ولي امروز نه فقط آن 30درصد به واحدهاي توليدی داده نشد و 20درصد نيز به جيب دولت نرفت بلكه 12هزار ميليارد تومان نيز به مبلغ قبلي افزوده شد و به عنوان پرداخت نقدي يارانه به مردم داديم. رئيس سازمان برنامه و بودجه با بيان اينكه عده‌اي به اين پول نيازمند هستند و نمي‌توانيم تحت هيچ شرايطي آن را قطع كنيم، گفت: بنده قسم مي‌خورم ماهي حدود 8ميليون و 700هزار تومان حقوق مي‌گيرم و هيچ پول ديگري از هيچ جاي ديگر دريافت نمي‌كنم و دريافت اين 45هزار تومان هيچ تأثيري در زندگي من ندارد اما مي‌توان با جمع اين 45هزار تومان مشكلات زيادي را حل كرد، البته امسال يارانه تحت پوشش افراد كميته امداد و بهزيستي 3/4 برابر شده است و سعي داريم هر كسي كه زير خط فقر باشد پول ديگري به نام بيمه سلامت به آنها بدهيم و سال آينده به طور قطع سه دهك افراد بي‌نياز از يارانه را قطع خواهيم كرد.
وي تأكيد كرد: براي ايجاد حدود يك‌ميليون فرصت شغلي نياز به اصلاح قيمت حامل‌هاي انرژي در سال آينده است. رئيس سازمان برنامه و بودجه ادامه داد: قيمت فوب خليج فارس كه مبناي قيمت‌گذاري حامل‌هاي انرژي در كشور است حدود 2هزارو200 تومان است كه با قيمت كنوني بنزين هزارو200 تومان ارزان‌تر است و حتي قيمت بنزين و گازوئيل در ايران بسيار ارزان‌تر از افغانستان است.
«حسن روحاني» از گراني ارز مكدر شد
رئيس سازمان برنامه و بودجه با بيان اينكه رئيس‌جمهور از افزايش نرخ ارز بسيار مكدر است، گفت: آقاي روحاني اصلاً و به هيچ عنوان افزايش نرخ ارز را برنمي‌تابد و از افزايش آن بسيار مكدر است اما سالانه 9ميليون و 200هزار نفر به مسافرت خارجي مي‌روند كه اگر هر كدام هزار دلار با خود ببرند، مي‌شود 9ميليارد دلار كه همين ميزان براي دولتي كه تأمين 200ميليون دلار برايش سخت است بسيار زياد است و بار بسيار زيادي را به بازار وارد مي‌كند. يكي از عوامل جلوگيري خروج ارز از كشور مي‌تواند افزايش عوارض خروج مسافران باشد.
حسنتاش: دولت هيچ عزمي براي كاهش هزينه خود ندارد
از سوي ديگر غلامرضا حسنتاش، كارشناس ارشد انرژي طي يادداشتي به بررسي افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي در لايحه بودجه سال ۹۷ پرداخته است.
اين كارشناس مي‌گويد، اينكه چهار سال افزايش تدريجي قيمت حامل‌هاي انرژي كه در قانون پيش‌بيني شده است را اجرا نكنيم تا دوباره رأي بياوريم و بعد كه خيال‌مان راحت شد جمع آن افزايش‌ها را يكباره اجرا كنيم تا شوك بزرگ ديگري به پيكره نحيف اقتصاد و معيشت مردم وارد شود، يك فريبكاري مخرب است. ساختار بودجه نشان مي‌دهد دولت هيچ عزم و اراده‌اي براي كاهش هزينه‌هاي گزاف خود ندارد و همه مشكلات بايد به مردم تحميل شود، از سويي ديگر معلوم نيست در شرايطي كه قرار است هزينه‌هاي مردم و توليدكنندگان افزايش يابد و ركود تشديد شود و در حالي كه بودجه‌هاي عمراني (تملك دارایي‌هاي سرمايه‌اي) هم كاهش يافته است، چگونه دولت مي‌خواهد ماليات بيشتري جمع‌آوري كند، شايد ان‌شاء‌الله قرار است از رانت‌خواران ماليات بيشتري گرفته شود، تضمين دولت در اين مورد چيست؟ ضمن اينكه در همين بودجه چنين اراده‌اي ديده نمي‌شود كه اگر چنين بود در بسياري از موارد مي‌شود كه هزينه‌ها را براي اقشار بالای درآمدي افزايش داد و نه براي همه به يكسان. در حال حاضر سهم هزينه انرژي در سبد هزينه خانوارهاي دهك پایين درآمدي حدود ۹درصد و در سبد هزينه دهك پردرآمد حدود 3/5 درصد است، پس مي‌توان فهميد كه از اين مساوات جانشين عدالت! چه اقشاري بيشتر لطمه مي‌بينند.
وي در ادامه يادآور مي‌شود كه ۱۷ يا ۱۸هزارمیليارد تومان از درآمد اضافي ناشي از افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي صرف ايجاد اشتغال مي‌شود، آيا دولت در ضمائم قانون بودجه برنامه روشن و تضمين شده‌اي در اين رابطه ارائه کرده است؟ بررسي‌ها نشان مي‌دهد در جريان شوك قيمتي انرژي در سال ۱۳۸۹، از طريق ورشكستگي و تعطيلي بنگاه‌ها، حداقل 1/4 ميليون شغل در سال ۱۳۹۰ نسبت به ۱۳۸۹ از بين رفته است و پيش‌بيني مي‌شود با اين شوك قيمتي جديد نيز حدود ۸۰۰هزار شغل از بين برود، آيا برنامه دولت حداقل همين را جبران خواهد کرد؟ تضمين دولت چيست؟
منبع: روزنامه جوان