سایت تحلیلی موسسه "اینترنشنال کرایسیس گروپ" روز ۱۴ دسامبر (۲۳ آذر) یک نقشه اینتراکتیو پیرامون خطرات ناشی از بالاگرفتن تنش بین ایران و آمریکا منتشر کرده است. به باور تحلیلگران این موسسه، احتمال رویارویی مستقیم یا غیرمستقیم، هدفمند یا حتی تصادفی بین دو کشور ایران و آمریکا افزایش یافته است.
ارزیابی این موسسه متکی بر تحلیل‌های منتشرشده درباره گره‌گاه‌های موجود در مناسبات تنش‌زده این دو کشور است و به باور نویسندگان این گزارش، رویدادهای احتمالی و رویکرد دو کشور در برابر چالش‌ها به سرنوشت توافق هسته‌ای کشورهای ۵ به اضافه یک با ایران (برجام) وابسته است.
توافق هسته‌ای
با پایان مهلت بررسی کنگره آمریکا، تصمیم‌گیری درباره توافق هسته‌ای با ایران مجددا برعهده دونالد ترامپ خواهد بود. او تا روز ۱۵ ژانویه فرصت دارد، نظر خود را درباره برجام و موضوع تعلیق یا تمدید تحریم‌ها به اطلاع کنگره برساند.
بیشتر بخوانید: حوثی‌ها دریافت موشک از ایران را رد کردند
کناره‌گیری ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای بر عملکرد جمهوری اسلامی ایران در منطقه موثر واقع خواهد شد. حتی احتمال اینکه جمهوری اسلامی از طریق متحدان خود در عراق و سوریه به نیروهای آمریکایی مستقر در این کشورها ضربه بزند، منتفی نیست. در چنین حالتی، آمریکا قطعا واکنش نشان خواهد داد.
تغییر در معادلات سیاسی خاورمیانه
تحلیلگران موسسه یادشده با ارائه این نقشه اینتراکتیو معتقدند که با تضعیف جدی دشمن مشترک دو کشور در منطقه، یعنی "دولت اسلامی" (داعش) معادلات سیاسی حاکم بر خاورمیانه تغییر کرده است.
تنش بین ایران و آمریکا از یکسو و تنش بین ایران و عربستان از سوی دیگر به وضعیت بحرانی رسیده است. سطح اصطکاک بین ایران و آمریکا در عراق و سوریه افزایش یافته است. متحدان آمریکا در منطقه، عربستان سعودی، کشورهای حوزه خلیج فارس و اسرائیل خواستار محدود کردن نفوذ جمهوری اسلامی در منطقه هستند.
نقش جمهوری اسلامی در عراق، سوریه و همچنین در لبنان، یمن، در ناآرامی‌های بحرین و در مناسبات سیاسی‌اش با قطر باعث تشدید تنش آمریکا و متحدان منطقه‌ای‌اش با ایران شده است.
احتمال رویارویی نظامی
بر اساس گزارش یادشده، افزایش سطح اصطکاک دو کشور ایران و آمریکا در منطقه خطر رویارویی نظامی مستقیم یا غیرمستقیم دو کشور را دوچندان کرده است. پرتاب یک موشک دیگر توسط انصارالله یمن به سمت عربستان سعودی به عنوان نمونه می‌تواند همچون جرقه‌ای، آتش یک جنگ تمام‌عیار در منطقه را شعله‌ور سازد. در چنین حالتی، این احتمال وجود دارد که آمریکا و عربستان به طور مشترک اقدام به حمله کنند یا عربستان به تنهایی دست به چنین عملی بزند.
بیشتر بخوانید: آمریکا: شواهد غیرقابل‌انکاری از دخالت ایران در منطقه داریم
از سوی دیگر، هرگاه اسرائیل اهدافی در خاک سوریه را مورد حمله قرار دهد، این احتمال وجود دارد که حزب‌الله لبنان در واکنش به این حمله، اقدام به تصرف لبنان کند. قدرت‌گیری حزب‌الله در لبنان خود به‌خود باعث سرایت جنگ به کشورهای پیرامونی و به‌ویژه رویارویی با ایران می‌شود.
صرف‌نظر از اینکه آیا رویارویی نظامی بین دو کشور، به گونه‌ای مستقیم یا غیرمستقیم روی دهد، یا اینکه حاصل اقدامی سنجیده باشد یا محاسبه‌ای غلط، آگاهانه باشد یا کاملا تصادفی، یک نکته بی‌تردید قابل‌تاکید است و آن اینکه نتیجه چنین رویارویی برای کل منطقه فاجعه‌بار خواهد بود.
∎