شناسهٔ خبر: 22987749 - سرویس علمی-فناوری
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه اطلاعات | لینک خبر

گام های جا مانده در اجرای طرح باروری ابرها

صاحب‌خبر -
سازمان جهانی هواشناسی، اخیرا از حاکم شدن شرایط کم‌آبی فوق‌ حاد بر دو سوم جهان تا سال ۲۰۲۵ میلادی خبر داد که همین موضوع باعث شد تا طرح “باروری ابرها” مورد توجه کشورها بویژه در آسیا و خاورمیانه قرار گیرد.
به گزارش ایرنا، آسیایی ها در اجرای این طرح با قدمت ۷۰ سال در جهان پیشتاز شده اند و کشورهایی همچون چین، تایلند، امارات‌متحده عربی، هند، سنگاپور، مالزی و حتی استرالیا و عربستان هر روز بر دامنه فعالیت هایشان در این حوزه افزوده و عمدتا نتایج مثبتی گرفته اند.
امارات متحده عربی به دلیل شرایط خشک اقلیمی‌ و نیاز زیاد به تامین آب از طریق باران و برف، در سال ۲۰۱۵ حدود ۱۱ میلیون دلار برای بارورسازی ابرها هزینه کرد و این در حالیست که ایران که قدیمی ترین کشور مجری این طرح در آسیاست با دارا بودن کمترین تعداد هواپیمای ویژه باروری ابرها از این قافله عقب مانده؛ با وجود آنکه حتی متخصصان باسابقه و با تجربه ای در اختیار دارد .
باروری ابرها تکنیکی است که برای تحریک تشکیل باران در یک ابر مورد استفاده قرار می‌گیرد و در آن موادی مثل یخ خشک، پروپان مایع، یدید نقره، نیتروژن مایع، دی اکسید کربن و یکسری دیگر از مواد آلی در ابرهای دارای ساختار مایع به شکل آب بسیار سرد تزریق می شود تا شروع به بارش کنند.
مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها مستقر در استان یزد می گوید: این طرح پیشتر به صورت سنتی در استان های فارس، اصفهان، کرمان، یزد، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد آب انجام می شد ولی با توجه به ملی بودن کار، طرح هایی برای سایر استان ها هم تعریف شد.
فرید گلکار می افزاید: این طرح در سال ۱۳۹۵ در استان های مرکزی همچون فارس ، اصفهان ، یزد و چهارمحال و بختیاری و برای نخستین بار در کرمانشاه ، آذربایجان شرقی و غربی و خراسان جنوبی و به صورت آزمایشی در استان های رضوی و شمالی انجام و حدود ۲ میلیارد مترمکعب به میزان بارش مؤثر کشور افزوده شد.
مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها درباره اهمیت اجرای این طرح و تأثیر آن در افزایش بارندگی ها اظهار می دارد: استان خراسان جنوبی و شهرستان های مختلف آن در سال گذشته، بهره زیادی از این طرح بردند و امسال هم درخواست های زیادی از سوی استانداری برای انجام باروری داشته اند.
گلکار با بیان اینکه این طرح در استان یزد هرسال اجرا شده، می گوید: در سال گذشته به دلیل نامناسب بودن شرایط آب و هوایی از ۴۶ سورتی پرواز برای اجرای این طرح تنها ۲ سورتی در یزد اجرا شد.
وی تصریح می کند: میزان تأثیرگذاری عملیات باروری بسیار متغیر و با ارزیابی‌های صورت گرفته در هرماه و هر منطقه بسیار متفاوت بوده است؛ از این رو اگر بتوانیم در ماه به ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش بارش دست‌یابیم نتیجه خیلی خوب و مطلوبی در پی خواهد داشت.
گلکار با بیان اینکه برای باوروی ابرها امکان سنجی در تمامی استان ها انجام شده، اضافه می کند: زمان اجرای طرح در مناطق مختلف و حوزه‌های مختلف آبریز کشور تفاوت دارد ولی عمدتا و بهترین زمان از نیمه دوم پاییز آغاز و تا نیمه نخست بهار به دلیل وضع هوا و ابرها و همچنین وضع مناسب دما برای موفقیت باروری ادامه
می یابد.
مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها به فعالیت های گسترده این طرح در کشورهای همسایه ایران و کشورهای اروپایی و آمریکایی اشاره کرده و می گوید: با وجود سابقه باروری ابرها قبل از انقلاب تاکنون و همچنین وجود نیروهای متخصص و توانمند در این مرکز، به دلیل کمبود نقدینگی، بدهی های سال قبل ،کمبود هواپیما و فرسودگی تجهیزات، از کشورهای همسایه همچون امارات ، عربستان و حتی سوریه هم عقب
افتاده ایم.
وی با بیان اینکه در طول ۱۰ سال گذشته بیش از ۱۰ کشور به کشورهای اجرا کننده طرح باروری ابرها اضافه شده، می گوید: هم اکنون این طرح در ۵۲ کشور جهان به‌صورت خیلی گسترده در حال انجام است ولی در ایران با ۲فروند هواپیما با عمر ۳۴ سال و اجاره ای انجام می شود.
گلکار اضافه می کند: خیلی از کشورهایی که مساحت آنها حتی به اندازه یک استان ایران نیست تعداد هواپیماهایشان بسیار بیشتر از ایران است مثلا سوریه قبل از جنگ با ۶ فروند هواپیما باروری ابرها را انجام می داد.
وی به اجرای این طرح در امارات متحده عربی هم اشاره کرده و می گوید: در این کشور که شاید به اندازه استان یزد مساحت نداشته باشد و تنها ۵ یا ۶ روز بارانی هم بیشتر ندارد ۶ فروند هواپیما به صورت دائمی طرحهایی را در این بخش اجرا می کنند. البته طرح باروری ابرها در این کشورها از سوی خارجی ها انجام می شود اما در ایران نیروهای متخصص داخلی این کار را انجام می دهند.
وی تصریح می کند: اهمیت اجرای این طرح‌ها تا جایی است که تایلند که مساحتش حدود نصف ایران است برای آن ۲۶ فروند هواپیما یعنی ۱۳ برابر ایران بکار گرفته و میزان بارش این کشور هم ۹ برابر ایران اعلام می شود.
مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها درباره اجرای این طرح در اروپا هم می گوید: در این کشورها از این طرح برای بهبود بارش استفاده می شود .یعنی به دلیل بارش های زیاد تگرک و خسارت های زیاد آن سعی می کنند نوع بارش را با باروری ابرها تغییر دهند.
گلکار در ادامه با اشاره به فرسودگی و قدیمی بودن تجهیزات موجود ادامه می دهد: تخصیص‌های سال گذشته بسیار اندک و تقریباً ۱۰درصد از کل پیش بینی شده بوده که بنیه مالی مجموعه را ضعیف و تحت‌فشار شدید قرار داده ضمن آنکه بخشی از اعتبارات امسال به پرداخت بدهی‌های گذشته اختصاص‌یافته است.
به گفته وی، امسال با توجه به این مشکلات که وزارت نیرو درحال پیگیری برای حل آن است، امکان اجرایی شدن بارورسازی ابرها وجود ندارد یا اینکه با تأخیر انجام خواهد شد.
گلکار درباره هزینه هر سورتی پرواز برای انجام عملیات هم اظهار می دارد: این هزینه ها متغیر است و بستگی به شرایط دارد اما به طور میانگین هر پرواز ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون تومان هزینه دارد که شامل کرایه هواپیما، هزینه بیمه، مواد باروری و سایر موارد است.
یزد – ایرنا

برچسب‌ها: