به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، گرانی حاملهای انرژی در لایحه بودجه سال 97 گنجانده شده است و برخی پیشبینی میکنند بنزین تا هر لیتر 1500 تومان افزایش قیمت داشته باشد. بنزین یک کالای یارانهای است و به نظر میرسد هر لیتر بنزین برای دولت حدود 1500 تا 1200 تومان تمام میشود و با دادن یارانه اکنون آن را به قیمت 1000 تومان به جامعه عرضه میکند؛ لذا با این توصیفات منطقی است که بهطور نسبی و بهتدریج بنزین با قیمت واقعی خودش به مصرفکننده عرضه شود.
نکته دیگر این است که بنزین یک کالای واسطهای بسیار موثر است. افزایش قیمت بنزین مانند بیماری طاعون عمل میکند. وقتی طاعون به شهری برسد، تمام آن را نابود میکند. قیمت بنزین نیز چنین وضعیتی دارد و اگر بدون کار کارشناسی با افزایش مواجه شود، بهطور قطع روی سایر کالاها نیز بهشدت تاثیر میگذارد و در نتیجه آن، نرخ تورم نیز افزایش پیدا میکند. همچنین بنزین تنها کالایی است که افزایش قیمت آن باعث ایجاد تورم میشود. به بیان دیگر فقط بنزین است که افزایش قیمت آن مانند طاعون به بقیه کالاها نیز سرایت میکند و از طریق هزینه حمل باعث میشود قیمت تمامی کالاها افزایش پیدا کند. این فرآیند بهطور مسلم نرخ تورم را بیش از آن چیزی که تصور میکنیم افزایش میدهد.
برخی نیز معتقدند افزایش قیمت بنزین باعث کاهش رفاه جامعه میشود. بحث رفاه با افزایش قیمت بنزین متفاوت است و نمیتوان گفت افزایش قیمت بنزین رفاه را کاهش یا افزایش میدهد. تورم است که طبقات فقیر را فقیرتر و اغنیا را غنیتر میکند.
گرانی بنزین طبقات متوسط و فقیر جامعه را دچار مشکل میکند. افزایش قیمت بنزین روی طبقات ثروتمند تاثیر آنچنانی ندارد؛ چراکه مقدار اندکی از مخارج زندگی آنها را تشکیل میدهد.
منطقی است که دولت قیمت بنزین را افزایش دهد، ولی بعید است یکباره آن را به 1500 تومان برساند؛ چراکه مطمئنا تئوریسینهای دولت این تحلیل را فراموش نخواهند کرد که گرانی یکباره قیمت بنزین چه تبعاتی بر فضای اقتصادی کشور خواهد گذاشت. به نظر میرسد عقلایی خواهد بود که دولت قیمت را تا 200 تومان افزایش دهد و در سالهای آینده نیز قیمت آن را به 1500 تومان یا بیشتر برساند. لذا در صورتی که قیمت بنزین بهصورت پلکانی افزایش یابد، آسیب کمتری به جامعه خواهد رسید.
وقتی بخواهیم اصل 44 قانون اساسی را اجرا کنیم و سیستمها را در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم، دولت نباید در تعیین قیمتها مستقیما دخالت کند. باید کنترل کند و اجازه ندهد قیمت بنزین دو یا سه برابر شود ولی منطقی است که بهطور نسبی قیمت افزایش پیدا کند. با توجه به حتمیبودن تورم تحمیلی بنزین، دولت باید توان مهار تورم آن را از طرق دیگر داشته باشد. به نظر میرسد با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد کشور، دولت توانایی مهار تورم حاصل از افزایش قیمت بنزین را نداشته باشد.
در مجموع میتوان تبعات و پیامدهای گرانی احتمالی بنزین را به صورت ذیل جمعبندی و خلاصه کرد:
الف) بنزین باید قیمت واقعی خودش را پیدا کند اما واقعیشدن باید بهتدریج صورت گیرد، نه اینکه بهیکباره قیمت دوبرابر شود.
ب) افزایش قیمت بنزین بدونشک باعث افزایش قیمت بسیاری از کالاها و خدمات میشود.
ج) افزایش قیمت بنزین تورمزاست و تورم فقیر را فقیرتر و غنی را غنیتر میکند.
د) دولت باید از سایر طرق، تورم حاصل از افزایش قیمت بنزین را مهار کند.