صاحب‌خبر - سوسن نوری
پس از کش‌وقوس‌های فراوان بر سر برگزاری یا حذف کنکور برای ورود فارغ‌التحصیلان مدارس به دانشگاه‌ها، سرانجام وزیر علوم در تازه‌ترین اظهارات خود اعلام کرد که حذف کنکور در دستورکار این وزارتخانه قرار دارد.
48سال از برگزاری نخستین کنکور در ایران می‌گذرد؛ کنکوری که بیش از 47هزار نفر داوطلب در آن شرکت کردند. در این آزمون سراسری سوالات به صورت کوتاه‌پاسخ طراحی شده بود. حالا پس از گذشت اینهمه سال و برگزاری 48 کنکور در ایران می‌توان گفت متقاضیان شرکت در آن ده‌ها برابر شده است. در همه این سال‌ها، مسئولان مختلف مرتبط بارها درباره اهمیت حذف کنکور برای ورود افراد به دانشگاه‌ها و مراکز آموزش‌عالی اظهارنظر کردهاند و البته در این میان عده‌ای هم تنها راه چاره را ادامه این رویه می‌دانند. به هر حال، کنکور برای اغلب نوجوانان این مرز و بوم اتفاقی بسیار مهم محسوب می‌شود که برای خیلی از این افراد استرس و نگرانی جزئی از آن است. اینکه به عقیده بسیاری از دانش‌آموزان سرنوشت و آینده آنان در گروی موفقیت در کنکور است، موضوعی است که چالش‌برانگیز بوده و هست چراکه روانشناسان بارها نسبت به پیامدهای ناشی از فشارهای روحی کنکور بر دانش‌آموزان هشدار داده‌اند. بارها عنوان شده داوطلب با وجود موفق بودن در دوران دبیرستان و مطالعه فراوان و برنامه‌ریزی برای کنکور به دلیل استرس زیاد نتوانسته در روز آزمون، دانش خود را به منصه‌ظهور برساند و در سوی دیگر میدان دانش‌آموزی به دلیل تسلط بر خودش با اینکه چندان مطالعه مستمری داشته، توانسته یک صندلی را در دانشگاه از آن خود کند. همه اینها در طول سالیان گذشته باعث شده از مسئولان حوزه آموزش گرفته تا کارشناسان این عرصه نسبت به آن اظهارنظرهای مختلفی داشته باشند. در این میان، بارها درباره اهمیت تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور صحبت به میان آمده که البته اجرا هم شده است. به‌عنوان مثال، ماه گذشته اعلام شد که دیپلمه‌های ریاضی-فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی که دیپلم خود را از سال 84 به بعد دریافت کردهاند و امتحانات یک یا چند درس آنها به صورت نهایی و کشوری برگزار شده است، مشمول اعمال سوابق تحصیلی هستند و سوابق تحصیلی سال سوم دبیرستان (دیپلم) به میزان حداکثر 25درصد به صورت تاثیر مثبت در نمره کل نهایی آنها لحاظ می‌شود.
سوابق تحصیلی ملاک گزینش بسیاری از رشته‌ها
همه اینها درحالی است که در سال‌های اخیر اینکه «ماجرای حذف کنکور به کجا ختم می‌شود؟» همواره پرسشی بوده که پاسخ به آن با اما و اگرها فراوان روبرو بوده است. حالا با توجه به اظهارات تازه وزیر علوم درباره برنامه‌ریزی این وزارتخانه برای حذف کنکور بار دیگر پرونده این ماجرا باز شده که البته رنگ و بوی دیگری دارد چراکه منصور غلامی معتقد است: در بسیاری از رشته‌ها می‌توان انتخاب دانشجویان را بر اساس سوابق تحصیلی ملاک قرار داد. به گفته او، برای رشته‌های پرطرفدار که با محدودیت پذیرش مواجه هستند نیز از طریق آزمون سراسری سهمی برای پذیرش در نظر گرفته خواهد شد.
وزیر علوم با تاکید بر اینکه در آینده کنکور به روش جدیدی از گزینش دانشجو تبدیل خواهد شد، توضیح داده است که این برنامه باید از آموزش‌وپرورش شروع شود تا دانش‌آموزان بتوانند خود را برای حضور در دانشگاه‌ها آماده کنند.
به دنبال این اظهارات، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور هم همسویی خود را با غلامی اعلام می‌کند و به ایسنا می‌گوید: با حذف کنکور موافقم.
به گفته ابراهیم خدایی، دانشگاه آزاد سال گذشته بیش از ۳۵میلیارد از کنکور درآمد داشته است، این دانشگاه بیشتر از سازمان سنجش از وجود کنکور منتفع می‌شود چراکه درآمدهای سازمان سنجش برای برگزاری آزمون‌ها هزینه می‌شود اما دانشگاه آزاد برای اقدامات نرم‌افزاری برای پذیرش دانشجو از داوطلبان بیشتر از ثبت‌نام هزینه دریافت می‌کند.
اما به دلیل اجتماعی بودن ویژگی کنکور طبیعی است این موضوع در معرض توجه قرار بگیرد و مسئولان در پست‌های مختلف درخصوص آن اظهارنظر کنند. رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در این‌باره توضیح می‌دهد: وزارت علوم و سازمان سنجش نیز از حذف کنکور استقبال می‌کنند و هر چه ما بتوانیم این موضوع را ساماندهی کنیم به نفع کشور است چراکه ما در زمینه نحوه ورود به دانشگاه با شرایطی مواجه هستیم که این وضعیت با هیچ کشور دنیا قابل مقایسه نیست.
قرار بود کنکور 6سال پیش حذف شود
این سخنان خدایی درحالی است که براساس قانون مصوب سال 86، مقرر شد که کنکور تا سال 90 کاملا حذف شود اما قانون مذکور، سال 92 توسط نمایندگان مجلس اصلاح و چندین تکلیف برعهده سازمان سنجش آموزش کشور و آموزش‌وپرورش گذاشته شد. هدف از ارائه این طرح که 2فوریت آن نیز در جلسه علنی مجلس تصویب شده بود، رفع ابهام ناشی از ابطال یکی از مصوبات شورای سنجش و پذیرش دانشجو توسط دیوان عدالت اداری بوده است؛ دیوان عدالت اداری در آن تاریخ با ابطال مصوبه شورای سنجش و پذیرش دانشجو درباره تعریف سوابق تحصیلی اعلام کرده بود که تا زمان محقق شدن تاثیر نمرات سه سال آخر متوسطه، امکان اعمال سوابق تحصیلی در پذیرش دانشجو وجود ندارد.
چهار سال پیش درحالی این قانون بازنگری و اصلاح شد که به عقیده رئیس سازمان سنجش آموزش کشور، مسئله کنکور به دلیل تقاضای ورود به دانشگاه حساسیت‌های اجتماعی بسیار بالایی دارد و این موضوع توجه خانواده‌ها را به خود جلب کرده است اما باید گفت وضعیت حاضر درخصوص نحوه ورود به آموزش‌عالی و دلایل آن را نباید در سازمان سنجش و آموزش کشور جست‌وجو کرد چراکه این سازمان فقط محل گذر از مقطعی به مقطع دیگر است و باید آسیب‌شناسی‌های کنکور در بیرون از سازمان سنجش باشد.
او معتقد است: چه کنکور باشد یا نباشد در هر نقطه بخواهیم یک سری از رشته‌ها و دانشگاه را جدا کنیم آن نقطه مشابه یا معادل کنکور می‌شود و توجهات به آن سمت حرکت می‌کند چراکه همواره متقاضی در برخی رشته‌ها و دانشگاه‌ها بیشتر است و برخی دانشگاه‌ها برای خانواده‌ها ایده‌آل هستند بنابراین با هر معیاری هم بخواهیم در مورد ورود داوطلبان به دانشگاه‌ها تصمیم‌گیری کنیم آن معیار باید براساس وضعیت موجود کشور باشد و بتواند اعتماد داوطلبان و خانواده‌ها را به خود جلب کند.
وزارتخانه‌های علوم و آموزش‌وپرورش بجنبند
اما نکته قابل تامل، موضوعی است که سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اوایل ماه جاری به آن اشاره کرد. به گفته میرحمایت میرزاده، در حالی که از سال تحصیلی 87-86 نظام آموزشی 6-3-3، برای حذف کنکور اجرایی شده است اما پس از گذشت این سال‌ها، مسئله حذف کنکور همچنان در بلاتکلیفی به سر می‌رود به همین دلیل اقدامات آموزش‌وپرورش برای دستیابی به این مهم اهمیت فراوان دارد. در واقع، نهایی کردن امتحانات برخی از دروس به منظور در نظر گرفتن سوابق تحصیلی در پذیرش دانشگاه‌ها به جای برگزاری کنکور، از جمله اقداماتی است که آموزش‌وپرورش باید در راستای آن قدم بردارد. از سوی دیگر، وزارت علوم نیز در این رابطه وظایفی برعهده دارد چراکه باید گزارشی از اینکه در پذیرش‌های خود چقدر ملاک را بر معدل و سوابق تحصیلی دانش‌آموزان اختصاص داده توضیح دهد، به عبارت دیگر، در رابطه با میزان اجرای این قانون گزارشی به کمیسیون ارائه دهد.
در این میان، نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز می‌گوید: اجرای قانون حذف کنکور باید با دقت فراوان به فرجام برسد.
به گفته داوود محمدی، اواخر آبان‌ماه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس جلسه‌ای برگزار کرد و از وزارتخانه های آموزش‌وپرورش و علوم، سازمان سنجش آموزش کشور و مسئولان مربوطه درخواست شد تا اقدامات‌شان را در مورد اجرای مصوبات مجلس در این زمینه گزارش دهند. به عقیده او، باید براساس قانونی که تصویب شده است مبحث حذف کنکور عملیاتی شود و این امر دیر یا زود اجرایی خواهد شد.
این فراز و نشیب برگزاری یا حذف کنکور درحالی در سال‌های گذشته بحث داغ حوزه آموزش بوده است که مسائلی همچون انتخاب سیستم جایگزین قابل اعتماد قبل از حذف کنکور، بررسی اشکالات و ایرادات وضعیت فعلی کنکور، وجود قوانین متعدد در حوزه ورود به دانشگاه، وجود متقاضیان زیاد در برخی رشته‌های خاص و پرطرفدار و اهمیت تحقق عدالت آموزشی و سوابق تحصیلی از جمله مواردی هستند که موجب شده تصمیم‌گیری در این زمینه برای مسئولان و نمایندگان مجلس دشوار باشد. اما از آنجایی که کنکور موضوع مهم زندگی بسیاری از نوجوانان و خانواده‌‌هاست رسیدگی به این مطالبه اجتماعی به‌طور حتم در روند تحصیلی افراد و البته ارتقای نظام آموزشی و در نهایت پرورش نفرات برتر و تحویل آنان به جامعه فردای ایران موثر خواهد بود.∎