صاحب‌خبر - چرخه ناتمام دلزدگی
بودجه سال 97 از سوی دولت دوازدهم ارائه شد اما اخبار مرتبط با آن چندان مورد استقبال طرفداران روحانی قرار نگرفت و از آغاز هفته حجم عظیمی از ناامیدی نسبت به دولت تدبیر و امید در میان مردم جامعه ایجاد شد. این بار آنچه اهمیت این موضوع را افزایش داده است به این حقیقت باز می‌گردد که ابعاد ناامیدی و سرخوردگی در میان حامیان روحانی در زمان انتخابات 96 نمود بیشتری دارد، حتی برخی از هنرمندان که زمانی از روحانی حمایت می‌کردند، نسبت به وضعیت موجود اعتراض کرده‌اند. با این اوصاف؛ ادامه چنین روندی ممکن است عواقب خوشی برای اصلاح طلبان و گروه‌های میانه‌روی سیاسی نداشته باشد.
هنوز مدت زمان زیادی از انتخاب روحانی به عنوان دوازدهمین رئیس جمهوری نگذشته بود که مردم و طرفداران وی نسبت به اعضای کابینه روحانی انتقاد کردند و از روحانی انتظار داشتند تا نسبت به مطالبات آنها پاسخگو باشد. بخش عمده‌ای از منتقدان اظهار کردند که اگر به دنبال چنین کابینه‌ای بودند به ابراهیم رئیسی که رقیب اصلی روحانی بود، رای می‌دادند اما این پایان ماجرا نبود و مسئله بعدی به انتخاب وزیر علوم مربوط می‌شد که محل مناقشات بسیاری قرار گرفت و حامیان روحانی که بخش عمده‌ای از آنها به واسطه ارتباطی که روحانی با اصلاح طلبان برقرار کرده بود به او رای دادند، مجددا سرخورده شدند.
جلوگیری از ایجاد شکاف میان دولت و ملت
با فاصله گرفتن از فضای انتخابات، مردم نیز از مسائل سیاسی فاصله گرفتند و بار دیگر به مشکلات اقتصادی که به شکلی
ملموس تر با آن در ارتباط بودند، پرداختند. درمدت کوتاهی که دولت دوازدهم برسر کار آمده است، بالارفتن نرخ دلار و مسئله نان نیز بار دیگر حسن روحانی را مرکز انتقادات قرار داد. تا به اینجای ماجرا انتقاداتی نسبت به دولت روحانی وارد بود که در سطح جامعه و در شبکه‌ها اجتماعی مطرح می‌شد اما در آغاز هفته با ارائه بودجه، پیشنهاد حذف یارانه‌ها و افزایش عوارض خروج از کشور بسیاری در خصوص همراهی حسن روحانی در زمان انتخابات ابراز پشیمانی کردند و ابعاد اعتراض به حدی بوده است که مشاهیر حامی روحانی نیز از این انتخاب و ترغیب مردم به حمایت روحانی ابراز پشیمانی کرده‌اند. غلامرضا ظریفیان فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت و گو با «ابتکار» در رابطه با مسئله بودجه و اعتراض‌هایی که نسبت به آن دارند، عنوان کرد:«مسیری دولت پیش گرفته است هنوزبه اتمام نرسیده است و تنها پیشنهادی است که به مجلس ارائه شده و در این مرحله می‌تواند تغییراتی داشته باشد. در این صورت دو نگاه می‌توان نسبت به قضیه داشت. همانطور که دولت اعلام می‌کند که وضعیت بودجه‌ریزی کشور در گذشته توان اداره کشور را در شرایط کنونی ندارد، بنابراین دولت طبیعتا باید تغییرات جدی در آن حوزه داشته باشد و با شجاعت وارد شود. یکی از این موارد همین یارانه‌ها است که بخش مهمی از افراد که نیازمند نبودند و یا در چارچوب یارانه بگیری قرار نمی‌گرفتند، دولت باید در این مسئله تغییری ایجاد کند. قضیه یارانه‌ها قرار بود با یک بسته‌ای صورت بگیرد و اقدامی که آقای احمدی نژاد صورت داد، غیرکارشناسانه بود و منجر به هدر رفت بسیاری از منابع می‌شود.» ظریفیان در خصوص اقدامات ناگهانی دولت مطرح کرد:«در چنین شرایطی دولت نمی‌تواند این وضعیت را ادامه دهد وهرگونه تغییری به دنبال خود تکانه‌هایی در جامعه دارد. بهتر است پیش از مواجه شدن با این تکانه در میان طرفداران دولت و مردم اصحاب متخصص حوزه مورد نظر، افکار عمومی را برای پذیرش تغییرات آماده کنند تا جامعه دچار شوک نشود، چراکه این شوک نیز پیامدهای اقتصادی دیگری به همراه دارد و ممکن است در بازار فضای روانی ایجاد کند و بازار با هیجان‌های ناشی از تصمیم‌گیری‌های دفعتی تغییراتی داشته باشد.» وی در ادامه افزود:« مسیری که دولت در پیش گرفته است مسیر معیوبی است که قطعا تکانه‌هایی خواهد داشت. اگر در این شرایط دولت تلاش داشته باشد تا افکار عمومی را آرام نگاه دارد، پیامد چندانی نخواهد داشت و مشکلاتی را به وجود می‌آورد و در حال حاضر به نظر می‌رسد که دولت باید تلاش داشته باشد تا مردم را راضی کند که این اقدامات را به عنوان تصمیماتی عاقلانه بپذیرد. در غیر این صورت ما شاهد ناامیدی و دست کشیدن مردم از دولت خواهیم بود.»
با این اوصاف؛ برخی کارشناسان تداوم نارضایتی مردم از دولت منتخب خود را عاملی برای افزایش شکاف دولت و ملت می‌دانند، ظریفیان نیز در همین خصوص بیان کرد:« به لحاظ تاریخی، یکی از مشکلات جامعه سیاسی ما نیز همواره همین بود که میان دولت و ملت فاصله ای وجود داشت و انقلاب اسلامی نیز این شکاف را پر کرد اما به دلیل برخی سیاست‌های غلط شاهد هستیم که این فاصله ابعادی جدی پیدا کرده است. ما راه‌های محدودی برای آینده کشور داریم یا باید دولتی ضعیف و ملتی ضعیف داشته باشیم که عواقب خوبی نخواهد داشت و یا اینکه دولت قوی و جامعه ضعیف داشته باشیم که نتیجه آن نیزاستبداد و خودکامگی است. اما اگر شاهد دولت ضعیف و جامعه قوی باشیم، منجر به انقلاب می‌شود. این در حالی است که انقلاب رخ داده است و ما نیازی به انقلاب نداریم تنها راه ما این است که دولت و جامعه‌ای قوی داشته باشیم و هر دو باید به هم یاری برسانند و در این شرایط باید مسیرهای عقلانی را در پیش بگیریم.» این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پایان صحبت‌های خود در خصوص واکنش های شدید شبکه های اجتماعی به دنبال هر اقدامی که از سوی دولت تدبیر و امید صورت می‌گیرد، گفت:« به هر حال ما در جامعه خود با برخی شکاف‌ها و گسست‌هایی مواجه هستیم و این گسست‌ها منجر می‌شود که جامعه به هر بهانه و دلیلی نسبت به مسائل روز واکنش نشان می‌دهد. به عنوان مثال می‌توان به زلزله کرمانشاه اشاره کرد که اتفاقی تلخ بود و واکنش‌های زیادی در پی داشت، بخشی از این پدیده خوب است که منجر به اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی می‌شود اما بخش دیگر به همین مسئله باز می‌گردد که جامعه فرصتی یافته و می‌خواهد برخی از گله‌ها و تنگناهای خود را مطرح می کند و تا زمانی که شفافیت، مشارکت جدی و احزاب قدرتمند و بهره گیری از متخصصان ما در هر مقطعی با این مسئله مواجه خواهیم شد.»
نیاز به اقدامات دفعتی در اقتصاد کشور
گفتنی است که این تنها اصلاح‌طلبان نیستند که نسبت به برخوردهای تند علیه دولت روحانی واکنش نشان داده اند و این حجم از انتقاد نسبت به بودجه ای که هنوز تصویب نشده است را نامعقول می‌دانند. حسین کنعانی‌مقدم فعال سیاسی اصولگرا نیز در خصوص بودجه ارائه شده از سوی دولت دوازدهم مطرح کرد:
« قبل از هر چیزی باید به این نکته اشاره داشت که دولت باید در سیاست‌های خود برنامه ششم توسعه و سیاست‌های اصل 44 را درنظر داشته باشد. در خصوص بودجه 97 نیز دولت در تلاش است چنین مسئله ای را مدنظر داشته باشد. بخش دیگر که انتقادی به آن وارد است هم مربوط به مالیات‌ها است که این مالیات‌ها با توجه به رکودی که وجود دارد ممکن است درنهایت عملیاتی نشود. به تمام این مسائل گران شدن برخی از اقلام ضروری را هم اضافه کنید، البته دولت تا به امروز تلاش داشته است که از بالارفتن هزینه‌ها جلوگیری کند. دولت در همین بودجه اقدامات و تصمیمات خوبی نیز داشته است که متاسفانه نادیده گرفته‌اند.» کنعانی مقدم در خصوص بودجه سال 97 اظهار کرد:« می‌توان گفت برخی از موارد ممکن است به تصویب نرسد، متاسفانه برخی از رسانه ها نیز هستند که به این مسئله دامن زده‌اند و درواقع می‌توان از آن به عنوان تسویه حساب سیاسی یاد کرد و در خصوص بودجه هم همین اتفاق در حال رخ دادن است.» با وجود اینکه برخی نسبت به اقدامات دفعتی دولت دوازدهم اعتراض دارند در مقابل نیز اشخاصی هستند که این اقدامات ناگهانی در خصوص برخی مثال ضروری می‌دانند،
کنعانی مقدم نیز در همین راستا مطرح کرد:« دیکتاتوری در بحث مسائل سیاسی محکوم به شکست است اما بسیاری از کشورها با روش‌های قاطع و مستبدانه وضعیت اقتصادی خود بهبود داده اند. با توجه به این موضوع به نظر من دولت روحانی هم نباید به هیچ وجه در بحث اقتصاد کشور مماشات کند با کسانی که فساد اقتصادی را در کشور نهادینه کرده اند و یا از منابع ملی استفاده و علیه مردم به کار می‌برند، مصالحه کند. وی در خصوص ناامیدی حاکم بر جامعه و حامیان دولت روحانی عنوان کرد:« ما برنامه 5 ساله‌ای داریم که باید زیرساخت‌های آن را مهیا کرد و برنامه بسیار خوبی است که ما اگر به افق این برنامه برسیم بسیاری از مسائل از قبیل رفاه اجتماعی، عدالت اجتماعی و رونق اقتصادی به کشور باز می‌گردد و بیکاری هم کاهش می یابد. این مسائل در نهایت باید حل شوند. در کنار تمام مشکلات داخلی عبوری هم باید در زمینه برجام داشته باشیم این ها اتفاقاتی نیستند که به راحتی رخ بدهند و ما نباید در بحث بودجه برخورد سیاسی کنیم، این مسئله وظیفه اقتصاددانان ما است تا با نگاه اقتصادی در کنار اصلاح مشکلات مردم را هم تشویق به شکیبایی کنند. در نهایت این مسائل زمانبر هستند و
به زودی نگاه همین مردم مجددا تغییر می‌کند و از این اتفاق استقبال خواهند کرد.»
با تمام این تفاسیر به نظر می‌رسد که مردم در تلاش هستند تا با استفاده از امکاناتی که فضای مجازی در اختیار آنها قرار می‌دهد صدای خود را به گوش مسئولان برسانند و به دنبال این هستند مشارکت بیشتری در اتفاقاتی که رخ می‌دهد داشته باشند تا بیش از گذشته در جریان امور قرار گیرند. البته ممکن است در این میان دچار لغزش‌هایی داشته باشند و به دور از انصاف نسبت به دولت روحانی واکنش نشان دهند. البته نباید این نکته را نادیده گرفت که رای دهندگان به روحانی با توجه به اظهارات وی در ایام انتخابات علاقه‌ای به بازگشت به عقب ندارند و انتظار دارند تصمیماتی که اتخاذ می‌شود شباهتی به اقدامات دولت‌های نهم و دهم نداشته باشد. بنابراین از آنجایی که ممکن است ادامه این روند به قهر مردم از سیاستمداران و عدم مشارکت در انتخابات آتی منجر شود، بهتر است دولت دوازدهم به دنبال پاسخگویی نسبت به مطالبات مردم باشد و در خصوص اقدامات خود به جامعه و حامیان خود
اطلاع رسانی کند. البته در نقطه مقابل شاید بهتر باشد حامیان دولت نیز کمی آهسته‌تر و پیش‌بروند.∎