دونالد ترامپ تنها کسی نبود که در محاسباتش اشتباه کرد، کاملا واضح است که نزدیکترین همپیمانانش در منطقه مثل عربستان، مصر و امارات نیز زمانی که نتوانستند موضعی قوی در برابر او اتخاذ کنند و او را از اقدامش درباره قدس برحذر دارند، بزرگترین اشتباهات را مرتکب شدهاند. به گزارش ایسنا، عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رأیالیوم در تحلیلی درباره قدس نوشت: «زمانی که هزاران نفر از معترضان خشمگین در سرتاسر اردن شعارهایی را علیه محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان، سر دادند و او را به نوکری برای آمریکا متهم کردند و زمانی که عبدالفتاح سیسی، رئیسجمهور مصر، همین شعارها را در کشور خود شنید و نیروهایش تعدادی از تظاهرکنندگان را بازداشت کردند، این فقط به معنای به رفتن محور «میانهرو» عربی به اردوگاه آمریکا و اسرائیل نیست، بلکه به معنای آغاز فروپاشی و عزلت این محور نیز هست. نمیدانیم این محور قواعد استراتژیک خود را بر چه اساسی میسازد و بر پایه چه معیارهایی عقاید نظامی و سیاسی خود را تعیین میکند، اما میدانیم دشمنان منطقهای آن نتیجه این اشتباهات را میبینند و آنها در جرگه کسانی به حساب میآیند که با سیاستها و مواضع کنونی آمریکا همکاری میکنند؛ آن هم در زمانی که معادلههای قدرت و ائتلافها با کاهش نفوذ آمریکا با سرعت در منطقه درحال تغییر است. دشوار است که با یقین بگوییم چه کسی، دیگری را گمراه کرد، آیا ترامپ همپیمانان «میانهرو» خود را با این اعتقاد که مشغول بحرانهای دیگری هستند، گمراه کرد؛ بحرانهایی مثل وخامت اوضاع اقتصادی در مصر یا جنگ یمن و خطر ایران که به اعتقادشان مهمتر از مسئله قدس و فلسطین است یا اینکه این همپیمانان هستند که ترامپ را گمراه کردند زمانی که به او گفتند مردم جهان عرب و اسلام در مرگ تدریجی به سر میبرند و بهتر است او برای انتقال سفارت هرچه سریعتر گام بردارد و سیاست تحمیل واقعیت اسرائیل با زور بر تمامی اراضی فلسطین را به رسمیت بشناسد. گمراهکننده و گمراهشده هر کسی که باشد، این فاجعه و شوک بزرگ شعله بیداری در جهان عرب و اسلام را برخواهد افروخت. رجب طیباردوغان، رئیسجمهور ترکیه، با روشی ماهرانه از این لحظه تاریخی استفاده کرد و تصمیم گرفت اشتباهات محور میانهرو و جانبداریاش از آمریکا را اصلاح کند. او بعد از اینکه به محور مقاومت شامل ایران، عراق، سوریه و حزبالله پیوست و به غرب و آمریکا پشت کرد، خود را وقف این کار کرده است.
عربستان با بیش از 500 میلیارد دلار سرمایهگذاری و معامله سلاح به ترامپ رشوه میدهد و روابطش را به شکل سریع با اسرائیل از سر میگیرد و به برخی نویسندگان برای بهبود چهره یهود و اسرائیلیها و ستودن آنها با این اعتبار که یک عربستانی را هم نکشتهاند، چراغ سبز میدهد تمامی این کارها را برای مقدمهچینی برای جنگهای آتی خود با ایران میکند اما نمیداند با این اقدامات پاداشی را که مسئولان ترکیه و ایران منتظر آن هستند به آنها میدهد بدون اینکه یک دلار را در مقابل از دست بدهند. رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا به رهبری عربستان نصیحت کرد که در برخورد با بحرانها و اختلافاتش در یمن، لبنان و قطر با آرامش بیشتری عمل کند و در سیاستهایش دراینباره بازنگری نماید. ما به عربستان و همپیمانانش در مصر و امارات توصیه میکنیم که عقربه قطبنمایشان را به سمت قدس بکشند و با ننگ آمریکا مقابله کنند».
∎