دانشگاه آزاد اسلامی و حمایت از نخبگان
صاحبخبر - نخبگان و استعدادهای درخشان در هر کشور و مملکتی سرمایههای علمی و دانشی با اهمیتیاند که اقدامات و فعالیتهای آنها میتواند موجبات توسعه و پیشرفت آن کشور را به ارمغان آورد. در حقیقت نیروی انسانی دانشمند و تولیدکننده دانش و فناوری میتواند بهمثابه ثروت عظیم ملی شرایطی را ایجاد کند که کشور از دانشها و علوم نوین، تولید ثروت و سرمایه شود. پرواضح است که با این نگاه نسبت به نخبگان کشور میتوانیم آنان را بهعنوان پشتوانههای فکری و عاملی برای اعتلای هرچه بیشتر فناوری و علوم روز دریک جامعه بدانیم. در این میان عدم توجه و عنایت کافی به خواستههای این قشر و بعضا عدم تامین نیازهای مورد نظر آنان چند سالی است که کشور ما را با بحرانی به نام«فرار مغزها» مواجه کرده است. حقیقتی تلخ که مضرات آن هرروز از زبان مسئولان مختلف کشور از تریبونهای مختلف و رسانههای گوناگون شنیده میشود. اما هنوز که هنوز است خروج استعدادها از کشور به آن سوی عالم کاهش پیدا نکرده است. طبیعی است که حضور حداکثری نخبگان در کشور در کنار افزایش توان علمی و تعمیق قدرت دانشی سیستم آموزش عالی، میتواند تاثیر شگرفی در توسعه اقتصادی جامعه و کشور داشته باشد. به اعتقاد کارشناسان آموزش عالی و جامعهشناسانی که درباره خروج استعدادها از کشورهای در حال توسعه مطالعه و تحقیق میکنند، گسترش خروج نخبگان، متخصصان و استعدادهای درخشان از کشورهای در حال توسعه باعث میشود این کشورها از به کارگیری و بهرهمندی بیشتر از علوم و فناوریهای نوین عقب بمانند. چیزی که میتواند تاثیرات جبرانناپذیری بر عواملی چون تولید، صادرات و رقابت بنگاههای اقتصادی و دانشبنیان در کشورهای مورد اشاره داشته باشد. بنا به گفته کارشناسان استفاده از توان علمی نخبگان کشورهای درحال توسعه -بهخصوص با مدارک تحصیلی کارشناسیارشد و دکتری - به صورت ماهانه چندین هزار دلار برای کشور مقصد، نفع اقتصادی دارد. در این میان علیرغم سود سرشاری که از حضور شخص نخبه در کشور خارجی برای آن کشور حاصل میشود، خروج فرد بااستعداد از کشور مبدا زیانهای جبرانناپذیری چون کاهش رشد اقتصادی، همچنین از دست رفتن نیروی متخصص و فعال را در پی خواهد داشت. لزوم جمعآوری اطلاعات نخبگان بهطور کلی خروج جوانان نخبه از کشور را میتوان از جنبههای مختلف مورد بررسی قرار داد- که البته در این مقال و مجال کوتاه نمیتوان به تفصیل به آن پرداخت- اما بسیاری از کارشناسان معتقدند یکی از اقدامات مهم در جمعبندی و تصمیمگیریهای درست برای حل این معضل آن است که در قدم اول سامانه دقیق و منسجمی از نخبگان کشور و گذشته و حال آنها فراهم شود تا از این رهگذر اطلاعات اشخاص و تواناییهای آنها به درستی ثبت و ضبط شود. کاری که به همت بنیاد ملی نخبگان انجام شده اما باید بیشتر به آن توجه شود. نبود فرصتهای شغلی؛ عامل مهم مهاجرت به گفته کارشناسان و بنا بر تحقیقات انجام شده درخصوص عوامل خروج نخبگان نشان میدهد این عوامل در چهار بخش اقتصادی، علمی و فرهنگی، اجتماعیs و سیاسی قابل بررسی است. در بخش اقتصادی مهمترین عوامل به ترتیب نبود امنیت شغلی، نبود فرصتهای شغلی مناسب، عدم تعادل دستمزدها و هزینههای زندگی، عدم تناسب رشته تحصیلی و شغلی، فقدان حمایت مالی مناسب از تحقیقات و اکتشافات، کمبود امکانات پژوهشی و بودجههای تحقیقاتی، مدیریت غیرعلمی، توزیع ناکافی امتیازات و فرصتهای آموزشی یا در بعد اجتماعی عدم مشارکت متخصصان و نخبگان در تصمیمات، عدم رفاه فراگیر و کارآمد، ممانعت بوروکراسی از فعالیتهای علمی میتواند مورد توجه باشد. دانشگاه آزاد اسلامی و نخبهپروری اما در دانشگاه آزاد اسلامی تدابیری اندیشیده شده تا به حد بضاعت از خروج استعدادهای درخشان از کشور جلوگیری شود. تاسیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان یکی از این اقدامات مهم و سرنوشتساز است که از سال 1377 تاکنون با حمایت از استعدادهای برتر و ایدههای علمی آنها شرایطی را فراهم کرده است تا با حمایتهای مادی و معنوی، ضمن حفظ احترام جوانان مستعد و شخصیتدهی به آنان در عرصههای علمی، دانشی و اجرایی، به نخبگان کشور ادای دین شود. در حقیقت این باشگاه علمی با توسعه دفاتر خود در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی، تلاش کرده است در عرصه تولید علم همراه با سیاست مستمر نخبهپروری، شرایط لازم برای استفاده از توان استعدادهای درخشان را در حوزههای مختلف دانشی فراهم آورد. هدایت و تقویت استعدادهای برتر برای تامین نیازهای علمی و پژوهشی وکمک به تجاریسازی علم و فناوری و ارتقای بازار اقتصادی کشور با همکاری نخبگان و استعدادی جوان و برتر کشور، امری است که همواره مورد نظر مدیران عالی دانشگاه است. در این میان حمایت از اساتید و اعضای هیاتعلمی درقالب پرداخت پژوهانه و کمک به حضور آنها در فرصتهای مطالعاتی در سایر دانشگاههای جهان- به جهت انتقال دانشهای نوین به داخل کشور-نشان از توجه سیستم مدیریتی دانشگاه به حضور اساتید فاضل و بهروز در کنار دانشجویان نخبه است.∎