صاحب‌خبر - قرارداد فروش گاز ایران به شرکت نروژی که به تعبیر وزیر نفت، ظاهرا از ترس بی‌مشتری ماندن گاز مازاد کشور امضا شده، در مقایسه با سایر قراردادهای صادرات گاز ایران قراردادی سودده و به‌صرفه نیست و در شرایطی بسته شده است که این گاز می‌تواند مصارف سودآورتری مانند تزریق به میادین نفتی داشته باشد. اوایل آبان‌ بود که خبر انعقاد نخستین قرارداد فروش گاز طبیعی برای تولید گاز طبیعی مایع‌شده صادراتی بین ایران و شرکت نروژی منتشر شد و به مدت 20 سال گاز ایران- به تعبیر بیژن زنگنه، وزیر نفت از ترس بی‌شوهر ماندن- به قیمتی بسیار پایین‌تر از قیمت واقعی گاز منطقه به نروژ فروخته خواهد شد. «ولی اگر بخواهیم به قیمتی که به ترکیه گاز فروختیم در بقیه موارد عمل کنیم باید بنشینیم تا گازمان به فروش برسد. این درست مثل کسی است که چهار دختر دارد و یکی را پسر شاه به عقد خود درآورده، حالا اگر بخواهد برای سه دختر دیگر هم همین اتفاق بیفتد حتما دخترها بی‌شوهر باقی می‌مانند.» این اظهارنظر وزیر نفت در پاسخ به انتقادها پیرامون علت قیمت پایین گاز فروخته‌شده به شرکت نروژی مطرح شده است، اما آیا واقعا گاز برای ایران یک سرمایه بلااستفاده و روی دست مانده است؟ بر اساس گزارش شماره 15280 مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، مهم‌ترین اولویت تخصیص گاز برای ایران با توجه به کاربرد مهم گاز در استخراج نفت خام- به‌عنوان کالای استراتژیک ایران در اقتصاد- باید تزریق در میادین نفتی باشد. بنا بر همین گزارش، تزریق طبق برنامه و به‌موقع گاز به میادین نفتی موجب افزایش ضریب بازیافت نفت در این مخازن به میزان 9.15 درصد افزایش خواهد یافت که معادل افزایش 16.3 میلیارد بشکه‌ای ذخایر قابل‌ برداشت نفت کشور است. در صورت عدم انجام این کار، حدود 2.3 تا 2.7 میلیارد بشکه نفت در این میادین به دام می‌افتد که با احتساب نفت بشکه‌ای 50 دلار، حدود 115 تا 135 میلیارد دلار ثروت از دسترس خارج می‌شود. با وجود این، در حال حاضر میزان تزریق گاز به میادین نفتی حدود 80 تا 90 میلیون مترمکعب در روز است که از حکم برنامه ششم توسعه، حدود 50 میلیون مترمکعب در روز کمتر است. این در حالی است که کارشناسان معتقدند میزان تزریق مورد نیاز باید حدود 300 میلیون مترمکعب در روز باشد. در کنار این کم‌توجهی به مساله تزریق گاز به مخازن نفتی، قرارداد با شرکت نروژی از حیث بازیابی و قرارداد مقرون‌به‌صرفه، با توجه به شرایط بازار و سایر قراردادها، شرایط بسیار عجیب و غیرقابل قبولی دارد. برای ‌مثال، در قرارداد گازی بین ایران و پاکستان که در شرایط تحریم‌ها امضا شد، قیمت توافقی به قیمت گاز منطقه و قیمت آن در قراردادهای قبل ایران به قرارداد ترکیه نزدیک‌تر است و درواقع قراردادی قابل‌قبول‌تر است. قرارداد ایران و عراق نیز از چنین امتیازی برخوردار بوده است. در حال حاضر، قیمت هر مترمکعب گاز صادراتی به ترکیه، حدود 17 سنت است. جالب است به این نکته توجه شود که بنا بر اظهارات شخص بیژن زنگنه، «هزینه تمام‌شده استخراج گاز برای هر متر مکعب بین 10 تا 14 سنت است»؛ اما مطابق فرمول حاکم بر قرارداد میان ایران و شرکت نروژی، قیمت گاز برای نفت بین 40 تا 60 دلار، 7 تا 11 سنت توافق شده و این یعنی در خوش‌بینانه‌ترین حالت این قرارداد هزینه استخراج و شیرین‌سازی گاز را نیز تامین نمی‌کند. با توجه به آنچه گفته شد باید اذعان کرد که برخلاف اظهارات وزیر نفت، گاز ایران نه‌تنها دختری بی‌خواستگار و منتظر همسر نبوده، بلکه موارد استفاده مناسب‌تر و مشتریان بهتری نیز دارد. بر همین اساس، ضرورت دارد وزارت نفت به فکر استفاده درست و اصولی از این موهبت طبیعی و پیدا کردن مشتریان مناسب باشد.∎​