گزارش «فرهیختگان» از حواشی سالهای اخیر در مورد پوستر جشنواره فیلم فجر
این پوستر پردردسر
صاحبخبر - در آستانه سی و ششمین جشنواره فیلم فجر رونمایی از پوستر جشنواره، دوباره محل حرف و حدیثهایی شده است. البته چند سالی است که پوسترهای جشنواره فیلم فجر آماج حرفها و حدیثهای فضای مجازی قرار میگیرند و سطح انتقادات به کنایهها تنزل یافته است. اولینبار، این کار با رونمایی از پوستر سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر شروع شد. کار جدیدی که طراح پوستر انجام داده بود اینگونه بود که به قصد تلفیق نشانههای سینمایی با نمادهای ایرانی-اسلامی، سراغ یکی از شناخته شدهترین چهرههای سینمای پس از انقلاب رفته بود. پوستر جشنواره سی و چهارم فیلم فجر با استفاده از چهره خسرو شکیبایی بازیگر فقید سینمای ایران طراحی شده بود. البته طراحی پوسترها با کمک چهرههای مشهور سینمایی در جشنوارههای سینمایی دنیا مرسوم است، بهطور مثال پوستر شصت و هشتمین جشنواره فیلم کن به تجلیل از اینگرید برگمن ستاره سینمای سوئد اختصاص یافته یا پوستر جشنواره ونیز ۲۰۱۵ با ادای احترام به سینمای هنری و تصاویری از ژان پیر لئو، بازیگر فیلم «چهارصد ضربه» و ناتاشا کینسکی، بازیگر معروف آلمانی رونمایی شده بود. مجید برزگر، طراح پوستر جشنواره سیو چهارم فیلم فجر با اشاره به همین مساله گفته بود: «در ایدههای اولیهای که من و همکارانم داشتیم به این نتیجه رسیدم که چرا در پوسترهای جشنواره هیچ وقت از چهره بازیگران سینما یا پلانی از یک فیلم مهم سینمای ایران استفاده نشده است. در حالی که در جشنوارههای سینمایی معتبر جهان مانند جشنواره کن یا ونیز از چنین ایدهای برای طراحی پوستر اصلی جشنواره استفاده میکنند.» یکی از ایراداتی که دو سال پیش به پوستر جشنواره میگرفتند این بود که عاری از خلاقیت گرافیکی است و بیشتر به یک پرتره نقاشی شبیه است تا پوستر مهمترین جشنواره سینمای ایران. ضمن اینکه تصاویری طنز و کنایی از طراحی پوستر در فضای مجازی منتشر شده بود و همین مساله باعث شد طرح این پوستر، یکی از حاشیههای ادامهدار جشنواره سی و چهارم باشد. حتی پرویز پرستویی در انتقاد از این طراحی گفته بود: «به نوع طراحی این پوستر انتقاد دارم. اگر خسرو زنده بود، چنین لباسی تنش نمیکرد. روحیات و خصوصیات او را خوب میشناختم. در کویر با او زندگی کردم و در کنار هم شب و روز را گذراندیم و مطمئن بودم اگر امروز بود، اجازه نمیداد در چنین پُزی او را نشان دهند.» البته برای سال بعد مدیران جشنواره فیلم فجر، سراغ آیدین آغداشلو، نقاش سرشناس ایرانی رفتند تا تصویر علی حاتمی، فیلمساز فقید سینمای ایران را برای پوستر جشنواره سی و پنجم، نقاشی کند. البته طرح آغداشلو با رای منفی برگزارکنندگان جشنواره کنار گذاشته شد. مهرماه امسال آغداشلو در صفحه اینستاگرام خود طرحی را که سال گذشته برای پوستر جشنواره آماده کرده بود، به اشتراک گذاشت. او همچنین در کنار این طرح ماجرای پیشنهاد آن و پسندیده نشدنش را هم روایت کرد. آغداشلو نوشت: «پارسال تصمیم گرفتند پوستر جشنواره فجر را به على حاتمى اختصاص بدهند. سفارشش را براى من آوردند. فرصتشان هم کم بود و دیر کرده بودند. من هم به یاد و به خاطر على حاتمى عزیزم شب و روزم را گذاشتم براى این کار. کار که تمام شد تحویل گرفتند و بردند. چهار پنج روزى خبرى از سفارشدهندهها نشد تا وقتى تلفن کردند که کار را نپسندیدهاند. چون نپسندیده بودند پولش را هم ندادند! اما من این نقاشى و على حاتمى را دوست داشتم. کیف کردم از تماشاى دوباره صورتش و آن همه پاکى و معصومیتى که پشتش موج مىزد. به بهانه این نقاشى فرصتى فراهم شد براى تجدید یاد و خاطرهاش و ممنونم از کسانى که سفارش دادند و نپسندیدند.» با اینکه طرح آغداشلو برای جشنواره فیلم فجر پذیرفته نشد اما پوستر جشنواره، منقش به تصویر زندهیاد علی حاتمی شد. طرحی از حسین زارعی با نقاشی علی بیگیپرست و خوشنویسی حسن عباسیپرزاد که 9 روز مانده به آغاز جشنواره فیلم فجر رونمایی شد. البته کیفیت طراحی پوستر این دوره از جشنواره هم از دیدرس انتقادات رسانهها دور نماند. حواشیای که برای طراحی این مدل پوستر با یک چهره سینمایی پیش آمد، باعث شد مدیران جشنواره فیلم فجر امسال، شکل و شمایل طراحی پوستر را تغییر دهند. اما وقتی پوستر امسال جشنواره فیلم فجر رونمایی شد، حاشیهها به شکلی دیگر رخ داد. بعضی از کانالهای تلگرامی سینمایی با اشاره به برخی از بخشهای این طراحی که شبیه طرحهای فوتوشاپی است، اتهام کمکاری را به حمیدرضا بیدقی، طراح پوستر وارد کردند. فارغ از نظراتی که در مورد طراحی پوستر امسال جشنواره فیلم فجر وجود دارد، میتوان گفت با نزدیک شدن به روزهای جشنواره فیلم فجر، حاشیهها برای مهمترین اتفاق سینمایی سال ایران، از همین روزها کلید خورده و این تازه آغاز حرفها و دعواهاست.∎