صاحب‌خبر - فاطمه رنج‌اندیش
با گذشت 10 دوره از جشنواره سینما حقیقت، یازدهمین دوره سینما حقیقت 19 آذرماه برای دومین سال پیاپی در پردیس سینمایی چهارسو برگزار می‌شود. جشنواره سینما حقیقت در این سال‌ها روند رو به رشدی را سپری کرده است. تا جایی که حضور در بخش رقابتی این جشنواره به خصوص در سال‌های اخیر برای بسیاری از مستندسازان مطرح و جوان مورد اهمیت بوده است. این روند در شرایطی است که مرکز مستند و تجربی سازمان امور سینما در جریان یک اقدام سلیقه‌ای برخی از فیلم‌های داوطلب حضور در جشنواره حقیقت را حذف کرد. فیلم «مثل یک زن» به کارگردانی مژگان ایلانلو یکی از فیلم‌های جامانده از جشنواره است که روایتی از زندگی خانوادگی و سیاسی فائزه هاشمی به تصویر کشیده است. همانطور که پیش‌تر اشاره شد حذف این فیلم در جریان تصمیمات سلیقه‌ای بوده است، با اینکه هیات انتخاب این فیلم را به عنوان یکی از آثار منتخب معرفی کرده است اما با این وجود «مثل یک زن» از نمایش در جشنواره حقیقت منع شده است. چندی پیش محمد طباطبایی‌نژاد دبیر یازدهمین دوره از جشنواره مستند، در یک نشست مطبوعاتی درباره علت حذف این فیلم توضیح داده است: «سازمان سینمایی سیاستی را تعریف کرد تا برای پرهیز از بروز اختلافات سیاسی، آثاری که از فعالان سیاسی زنده جناح‌ها هست از جشنواره کنار گذاشته شوند چرا که نمی‌خواهیم به مسائل اختلاف‌برانگیز سیاسی ورود کنیم. این دستورالعمل برای چهره‌های زنده جناح‌های سیاسی در نظر گرفته شده است و مثلا اگر موضوع مستند درباره آقای ظریف بود به این شکل اتفاق نمی‌افتاد.» در این مورد لازم به ذکر است با وجود برگزاری جشنواره‌های متعددی که هر ساله برگزار می‌شود، فیلمسازان در جریان یک آئین‌نامه مدون قرار نمی‌گیرند و به همین دلیل تا دو ماه مانده به شروع پروسه انتخاب فیلم‌ها هیچ‌کس نمی‌داند کدام سوژه‌ها مورد تایید و کدام سوژه‌ها ممنوع است. بنابراین جشنواره سینما حقیقت برخلاف میل دبیر جشنواره که اظهار کرده است تلاش می‌کند تا جشنواره حقیقت بدون حاشیه باشد، نخستین حاشیه خود را اینگونه پشت سر گذاشت. امید است که دبیر جشنواره در ادامه روند برگزاری جشنواره به این مهم دست پیدا کند. در گزارش پیش‌رو نگاهی به آثار راه یافته ، داوری‌ها و برنامه روز نخست این دوره از جشنواره سینما حقیقت خواهیم داشت.
آثار راه‌یافته به جشنواره در بخش ملی و بین‌المللی
مسابقه ملی، جایزه شهید آوینی، مسابقه بین الملل، بخش‌های ملی و بین المللی، بازار بین المللی فیلم مستند و کارگاه‌های تخصصی از جمله بخش‌های اصلی یازدهمین دوره از جشنواره سینما حقیقت هستند. در بخش مسابقه ملی سه گروه مستندهای کوتاه، نیمه‌بلند و بلند، پس از بازبینی بیش از 1100 فیلم ارسالی به دبیرخانه جشنواره، 70 فیلم در بخش مسابقه ملی «سینماحقیقت» انتخاب شده است. در بخش جایزه شهید آوینی اسامی ۳۰ فیلم اعلام شده است که ۱۳ اثر آن همزمان در بخش «مسابقه ملی» جشنواره سینماحقیقت هم حضور دارند. ضمن اینکه فیلم‌های منتخب بخش «جایزه شهید آوینی» ویژه مستندهای انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و حوزه مقاومت است. در بخش مسابقه بین الملل 26 فیلم از 19 کشور دنیا پذیرفته شده‌اند که در سه گروه مستندهای کوتاه، نیمه‌بلند و بلند به نمایش عمومی درمی‌آیند. فیلم‌های ایرانی مسابقه بین‌الملل نیز از جمع آثار راه‌یافته به بخش مسابقه ملی انتخاب می‌شوند تا به رقابت با مستندهای خارجی بپردازند. در بخش بین المللی مستندسازان آلمانی 3 فیلم در بخش مسابقه ملی و 10 فیلم در بخش‌های جنبی بین‌المللی دارند.
پس از آلمانی‌ها، فیلمسازان کشورهای انگلیس (10 فیلم) و فرانسه (9 فیلم) در رتبه دوم و سوم این فهرست جای گرفتند.
دانمارک و آمریکا با 7 فیلم مشترکاً در جایگاه چهارم قرار دارند و اسپانیایی‌ها نیز با 6 فیلم در جشنواره امسال حاضر هستند.
آمار سایر کشورها هم به این شرح است: «ایتالیا، لهستان و لبنان (4 فیلم)، پرتغال، روسیه، هلند، سوئد، اتریش، قطر، هند (3 فیلم)، کانادا، بلژیک، جمهوری چک، فنلاند، صربستان، بوسنی، اسلوونی و چین (2 فیلم)
این کشورها نیز با یک فیلم، در جشنواره یازدهم سینماحقیقت حضور دارند: کرواسی، سوئیس، رومانی، یونان، مجارستان، نروژ، اسلواکی، استونی، لتونی، اوکراین، ارمنستان، گرجستان، السالوادور، کاستاریکا، استرالیا، کره‌جنوبی، سنگاپور، اندونزی، سوریه، فلسطین، افغانستان و کنگو»به این ترتیب، یازدهمین دوره جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت آثاری از 5 قاره جهان؛ شامل آسیا، اروپا، آمریکای شمالی و حوزه کارائیب، آفریقا و اقیانوسیه حضور دارند. در مجموع در یازدهمین دوره جشنواره سینما حقیقت 237 فیلم در دو بخش ملی و بین‌المللی حضور دارند که از میان 124 فیلم ایرانی و 103 فیلم خارجی از 45 کشور دنیا است.
داوران جشنواره چه کسانی هستند؟
منوچهر طیاب، محمدعلی فارسی، دکتر رامین حیدری‌فاروقی، علیرضا زرین‌دست، امیر تاجیک، معین کریم‌الدینی و خانم مستانه مهاجر، 80 فیلم مستند راه‌یافته به بخش مسابقه ملی را در دو گروه مستندهای کوتاه (45 دقیقه و کمتر) و مستندهای بلند (بیشتر از 45 دقیقه) داوری می‌کنند.
همچنین داوران بخش «جایزه شهید آوینی» جشنواره نیز مرتضی سرهنگی، محمدمهدی عسگرپور و رضا برجی هستند که 30 فیلم راه‌یافته به این بخش با موضوع انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و حوزه مقاومت را داوری خواهند کرد.
در همین راستا شش داور از کشورهای ایتالیا، فرانسه، ایران (دو داور)، آفریقای جنوبی و تایلند، داوری 33 فیلم ایرانی و خارجی راه‌یافته به بخش مسابقه بین‌الملل سینماحقیقت را در دو گروه مستندهای «کوتاه و نیمه‌بلند» و مستندهای «بلند» داوری خواهند کرد که عبارتند از ماتئو داراس (فرانسه)، سام کلانتری (ایران)، پیم پاکاتوویرا (تایلند) / جان‌فرانکو رُزی (ایتالیا)، کتایون شهابی (ایران)، داریل اِلس (آفریقای جنوبی)
برنامه اکران فیلم‌ها در پردیس چارسو
یکشنبه 19 آذرماه در نخستین سانس ساعت 9:15 مستندهای «ماه، خورشید و تفنگدار» و «بنای یادبود» در سالن شماره پنج پردیس چارسو به نمایش درمی‌آیند. «وه آنتیوک شاپور» سانس 13:45، «محیط‌بان و پلنگ» و«پری‌خوانی» سانس 15:30، «هویدا» در سانس 17:15، «اسماعیل به روایت هاجر» سانس 19، «دیوارهای خاموش» و «عشق به سبک دیکتاتور» سانس 20:45، «تالاب جازموریان» و «بند آب، بند خاک» سانس 22:30 سالن شماره پنج را به خود اختصاص داده اند.
در سالن شماره یک «آخرین شکارچیان یخ» ساعت 9:30، «هالیوود هیتلر» ساعت 11:15، «آرمان شهر جدید» ساعت 14، «نقطه و شیر» و «نشان» ساعت 15:45، «میرزا جواد» و «زنانی با گوشواره های باروتی» ساعت 17:30، «بانو قدس ایران» ساعت 19:15، «ابوایست» ساعت 21 ، «پدر پدربزرگ» و «رادیو کوبانی» ساعت 22:45 نمایش داده می‌شوند. نمایش بانو قدس ایران بعنوان برنامه افتتاحیه یازدهمین دوره جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت درنظر گرفته شده است.
برنامه سایر نمایش‌های جشنواره سینماحقیقت به این شرح است:
«بابایی» و «تک روز دهم» سانس 10، «دوران افشاریه» و «عشق شمعدانی‌ها» سانس 11:45، «من شیخ عبدالصاحب هستم» و «چند ملاقات با یک زن» سانس 14:30، «یکبار برای همیشه» و «محرم سسی» سانس 16:15، «بومرنگ» و «پسر حاج علی» سانس 18، «گلدونه، مش رحیم، صغرا و دیگران» سانس 19:45 و «آقای دادستان» سانس 21:30 در سالن شماره 3 پردیس سینمایی چارسو اکران می‌شوند.
در سالن شماره چهار که مختص آثار مستند خارجی است، فیلم‌های «بازی عاج» سانس 9:45، «به یاد می‌آورم» و «ساحلی‌ها» سانس 11:30، «آن سوی دریا» سانس 14:15، «در انتظار خورشید» سانس 16، «شهر خورشید» سانس 17:45، «یک روز در حلب» و «چشم‌انداز کاپلادا» سانس 19:30، «احساسی بزرگتر از عشق» سانس 21:15 و «برکسیتانیا» سانس 23 روی پرده می‌روند.
«ارتش از یاد رفته» سانس 16:45، «هیوا» سانس 19،«پیش از سی سالگی» و «معرف» سانس 20:45 در سالن شماره دو پردیس سینمایی چارسو اکران می‌شوند.
یازدهمین دوره جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت تا شنبه شب هفته آتی (25 آذرماه 96) در هر پنج سالن پردیس سینمایی چارسو ادامه خواهد داشت.∎