بعد از درگيري‌هاي روز پنجشنبه در بيت‌المقدس که به زخمي‌شدن صدها فلسطيني انجاميد، نيروهاي اسرائيلي به حالت آماده‌باش کامل درآمده و هزار نيروي اضافي به منطقه قديمي بيت‌المقدس و همچنين کرانه باختري اعزام شده‌اند. البته اعتراضات از روز چهارشنبه و پيش از آنکه دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوري آمريکا، رسما بيت‌المقدس را به‌عنوان پايتخت اسرائيل به رسميت بشناسد، آغاز شد. جالب اينکه ترامپ روز گذشته نيز با انتشار توييتي به دفاع از تصميم خود پرداخت و تأييد کرد که تنها به وعده‌هاي انتخاباتي خود عمل کرده است. البته تظاهرات ضدآمريکايي تنها به مناطق اشغالي محدود نماند و مردم در ديگر کشورها، از جمله مصر، اردن، مالزي، بنگلادش، اندونزي و ترکيه نيز عليه اين تصميم دست به تظاهرات زدند. اين راهپيمايي‌ها با تشديد تمهيدات امنيتي در سفارتخانه‌هاي آمريکا در اين کشورها همراه بود. تصميم جنجالي ترامپ هرچند با اقبال اسرائيل و لابي‌‌هاي صهيونيستي در ايالات متحده، از جمله «آيپک» مواجه شده، اما از سوي کشورهاي عربي و اسلامي و همچنين برخي چهره‌هاي مسيحي، از جمله پاپ فرانسيس محکوم شده است. حتي متحدان غربي آمريکا نيز از تصميم واشنگتن براي انتقال سفارتخانه خود از تل‌آويو به بيت‌المقدس حمايت نکرده‌اند. برخي از نزديک‌ترين متحدان ايالات متحده، از جمله عربستان‌سعودي، مصر و اردن مخالفت خود با اين تصميم را اعلام کرده و همزمان کشورهاي مصر، فرانسه، ايتاليا، سوئد، بريتانيا و اروگوئه خواستار تشکيل جلسه اضطراري شوراي امنيت در روز جمعه شدند.
از حزب‌الله تا اتحاديه اروپا
جنبش فتح به رهبري محمود عباس، از فلسطينيان خواسته بود تا بعد از نماز روز جمعه به خيابان‌ها بيايند. اين در حالي است كه اسماعيل هنيه، رهبر حماس، خواستار انتفاضه سوم عليه اسرائيل شد که حمايت سيدحسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان، را نيز به دنبال داشت. نصرالله در سخنان پنجشنبه خود، تصميم اخير ترامپ را مترادف با نسخه دوم بيانيه بالفور بعد از صد سال اعلام کرد. دبيرکل حزب‌الله همچنين هدف از اقدام ترامپ براي انتقال سفارت آمريکا از تل‌آويو به قدس را هموارکردن راه براي کوچ اجباري فلسطينيان دانست و اخراج سفراي آمريکا، تعطيلي سفارتخانه‌هاي اين کشور و توقف روند عادي‌سازي روابط با رژيم اسرائيل را خواستار شد. محمود عباس، رئيس تشکيلات خودگردان فلسطين، نيز تصميم ترامپ را رقت‌انگيز خوانده است. فدريکا موگريني، رئيس سياست خارجي اتحاديه اروپا، نيز اعلام کرد که بيت‌المقدس بايد پايتخت اسرائيل و فلسطين باشد. فرانسه نيز تصميم يک‌جانبه ايالات متحده را رد کرده است. در بريتانيا نيز ترزا مي، نخست‌وزير و بوريس جانسون، وزير امور خارجه، اين اقدام ترامپ را غيرسازنده توصيف کرده‌اند. وزارت خارجه روسيه نيز بر عواقب و پيامدهاي خطرناک و پيش‌بيني‌نشده اين تصميم انگشت گذاشته است.
پنس و ابهام سفر به سرزمين‌هاي اشغالي
در ادامه واکنش‌ها به تصميم ترامپ براي انتقال سفارت اسرائيل از تل‌آويو به بيت‌المقدس، يک مقام ارشد فلسطيني درخصوص سفر ماه آينده مايکل پنس، معاون اول رئيس‌جمهور آمريکا، به منطقه گفته است که از وي در فلسطين استقبال نخواهد شد. پنس قرار است اواخر ماه جاري در سفري به اسرائيل از بيت‌اللحم نيز ديدار کند. درمقابل کاخ سفيد لغو ديدار ازپيش‌تعيين‌شده مايکل پنس با محمود عباس را اقدامي غيرسازنده توصيف کرده است. ترامپ در حالي به صورت يک‌جانبه تصميم گرفت تا قدس را به‌عنوان پايتخت اسرائيل به رسميت بشناسد که طبق توافق صلح اسرائيل و فلسطين در سال 1993، وضعيت نهايي قدس قرار بود در مراحل نهايي مذاکرات صلح و برپايه توافق دوطرفه مشخص شود. از ديگر سو، روند مذاکرات ميان اسرائيل و فلسطين در سال 2014 ميلادي متوقف شد و ترامپ با وعده ازسرگيري اين مذاکرات و پايان‌دادن به بحران در اين منطقه به کاخ سفيد قدم گذاشت. اين در حالي است که با توجه به تصميم اخير او، مقامات فلسطيني ايالات متحده را فاقد صلاحيت براي ميانجيگري ميان اسرائيل و فلسطيني‌ها مي‌دانند.
از گاز اشک‌آور تا حمله هوايي
طبق اعلام صليب سرخ فلسطين، در جريان درگيري‌ها در روز پنجشنبه در کرانه باختري، حداقل 300 فلسطيني زخمي و دونفر نیز کشته شدند. مقامات اسرائيلي همچنين خواستار يک اعتصاب عمومي در کرانه باختري و بيت‌المقدس شرقي شدند. مدارس و مغازه‌ها در اين مناطق همچنان بسته‌اند. نيروهاي اسرائيلي در روز پنجشنبه به دو پاسگاه نظامي در غزه حمله کردند. طبق اعلام ارتش اسرائيل، اين حمله‌ها بعد از آن صورت گرفت که سه موشک از اين منطقه به سوي اسرائيل شليک شده بود. بااين‌حال و باوجود خواست رهبران گروه‌هاي فلسطيني براي برگزاري راهپيمايي‌هاي اعتراضي، پليس اسرائيل مانع ورود فلسطينيان براي برگزاري نماز روز جمعه در مسجد‌الاقصي نشد. پليس اسرائيل دليل اين تصميم را اين عنوان کرده که هيچ نشانه‌اي از ناآرامي در اين منطقه ديده نمي‌شود. به نظر اين تصميم با هدف عدم تشديد احساسات مذهبي فلسطيني‌هايي گرفته شده است که همين حالا نيز از تصميم ترامپ خونشان به جوش آمده است. بنا بر گزارش «گاردين»، خشن‌ترين درگيري‌ها در روز پنجشنبه در مناطق رام‌الله، بيت‌اللحم و هبرون اتفاق افتاد که نيروهاي اسرائيلي با شليک گاز اشک‌آور و گلوله پلاستيکي کوشيدند معترضان فلسطيني را متفرق کنند.
∎