در غربالگری اولیه، تمرکز بر پیشگیری با انجام واکسیناسیون است. غربالگری ثانویه انجام آزمایش‌هایی است که بیماری را قبل از ظهور علائم بالینی تشخیص بدهیم.

تغذیه چه تاثیری برسلامت زنان دارد؟

تغذیه صحیح بر سلامت همه افراد در هر گروه سنی و جنسی موثر است، اما در جمعیت خانم‌ها تغذیه در سندرم تخمدان پلی‌کیستیک که جزو بیماری‌های متابولیک است، نقش دارد؛ مصرف میوه و سبزی، وزن‌گیری مناسب، توده بدنی مناسب و ورزش سه بار در هفته که باعث افرایش ضربان قلب شود، چربی خون مناسب و سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید مناسب در درمان موثر است.

خانم‌ها نباید بارداری اول را به تعویق بیندازند. در بارداری باید فشار و قندخون خود را کنترل کنند، زیرا مقاومت به انسولین ایجاد می‌شود. گاهی دیابت را برای اولین بار در حاملگی تشخیص می‌دهیم. خانم‌ها لازم است با قند خون و فشار خون مناسب وارد بارداری شوند. توجه به سلامت عمومی باید قبل از شروع بارداری باشد.

برای پیشگیری از استئوپورز که در خانم‌ها شایع‌تر است، مصرف کافی کلسیم توصیه می‌شود که در لبنیات هست. ویتامین D را خانم‌ها حداقل باید 800 واحد روزانه مصرف کنند. مقدار کافی ویتامین D در عاقبت بارداری نقش دارد. غربالگری پستان، معاینات لگن و غربالگری دهانه رحم (پاپ‌اسمیر) برای خانم‌ها لازم است.

چرا خانم‌ها باید پاپ‌اسمیر انجام دهند؟

پاپ‌اسمیر برای تشخیص بیماری‌های قبل تهاجمی و تهاجمی دهانه رحم استفاده می‌شود. عامل بیماری‌های دهانه رحم،‌ ویروس پاپیلومای انسانی است. اگراین ویروس وارد بدن شود و شرایط پاک شدن ویروس از بدن نباشد، ‌مثلا خانم سیگاری باشد (سیگار غیر از ایجاد سرطان ریه، موجب دیر پاک شدن ویروس از بدن می‌شود) همچنین عواملی چون مصرف داروی تضعیف‌کننده سیستم ایمنی به علت سرطان یا مصرف کورتون به علت بیماری‌های روماتیسمی موجب دیر پاک شدن ویروس می‌شوند و خطر بیماری‌های پیش بدخیم و بدخیم رحمی را زیاد می‌کنند. با یک نمونه‌برداری از سلول‌های دهانه رحم که روی لام کشیده می‌شود، دکتر ازمایشگاه می‌تواند زیرمیکرسکوپ، سلول‌های سالم و غیرسالم را تشخیص دهد و در مراحل قبل از بیماری، درمان انجام شود. انجام پاپ‌اسمیر از 21 تا 65 سالگی هر سه سال توصیه می‌ شود، اما اگر کسی آلوده به اچ‌ای‌وی یا سیستم ایمنی‌اش ضعیف باشد، این فاصله به یک سال تغییر می‌کند و این براساس تشخیص متخصص زنان است. از 21 تا 65 سالگی تست دوگانه یا پاپ‌اسمیر و تست ویروس را انجام می‌دهیم. اگر این دو تست با هم طبیعی باشند، می‌توان فاصله سه سال را به پنج سال افزایش داد.

تست تراکم استخوان نیز از 65 سال به بالا اگر فاکتور خطر وجود ندارد، با انجام یک عکس که تراکم استخوان رامی سنجد و هر دو سال تکرار می‌شود، توصیه می‌شود. کسی که بالای 50 سال است و در اثر بیماری کم‌کاری تیروئید دارو می‌خورد، در معرض خطر است. خانم باردار باید واکسیناسیون را کامل کند و آزمایش غربالگری تیروئید را انجام دهد.

آیا خانمی که ازدواج نکرده، نیاز به انجام پاپ‌اسمیر دارد؟

خیر. سرطان دهانه رحم در این جمعیت وجود ندارد.

خانم‌های بالای 50 سال هر دو سال باید ماموگرافی انجام دهند و اگر درگروه افراد پرخطر قرار دارند، از 40 سالگی غربالگری شوند.

آیا تست پاپ‌اسمیر تا 65 سالگی تمام می‌شود؟

اگر سه تست پاپ‌اسمیر و دو تست ویروس در عرض ده سال طبیعی باشد، می‌توان آن را پایان داد.

خانم‌های یائسه با هر نوع خونریزی غیرطبیعی یا ترشح غیرطبیعی باید به متخصص زنان مراجعه کنند. بهتر است، هر شش ماه تا یک سال به متخصص زنان مراجعه شود.

آیا غربالگری برای سرطان تخمدان توصیه می‌شود؟

برای جمعیت معمول خیر، اما برای افراد پرخطر که سابقه فامیلی سرطان رحم، سرطان تخمدان، سرطان پستان و سرطان روده بزرگ دارند، سونوگرافی ترانس واژینال برای بررسی رحم و تخمدان در خانم‌هایی که یائسه هستند، یعنی یک سال پس از قطع قاعدگی توصیه می‌شود.

آیا غربالگری برای تشخیص سرطان اندومتر وجود دارد؟

برای افراد پرخطر یک نمونه‌برداری از اندومتر سرپایی انجام می‌شود.

دکتر امیری مقدم

متخصص زنان و فلوشیپ سرطان