نگاهی به دیالکتیک آمریکای لاتین و یانکیها
صاحبخبر - ایالات متحده یک سیاست کلی در آمریکای جنوبی را پیگیری میکند؛ همراه کردن هر چه بیشتر کشورها برای بهرهبرداریهای سیاسی، نظامی و اقتصادی و تلاش برای نابود کردن کشورهایی که با سیاستهایش سر ناسازگاری دارند. علیه این کشورها، یک سلسله عملیاتهای اطلاعاتی برای تقویت مخالفان دولت، عملیات مخرب رسانهای برای به هم ریختن اوضاع داخلی و البته ایجاد توجیهی برای دخالتهای آشکار و پنهانشان اجرا میشود. یک سوی دیگر هم استفاده از ابزارهای اقتصادی و سیاسی برای تضعیف هر چه بیشتر دولت حاکم. در این میان نقش رسانهها بسیار جدی است و کارشان این است که واقعیتهای درونی یک کشور را بهگونهای وارونه به افکار عمومی جهان نشان دهند. در ادامه قصد داریم وضعیت سیاسی و اقتصادی کشورهای آمریکای لاتین را بررسی کنیم. این بررسیها، میزان روابط دوجانبه این کشورها با آمریکا و تاثیر ابزار اقتصاد در این میان را بیشتر به ما نشان میدهد. آمارهای اقتصادی ذکرشده مربوط به مبادلات تجاری آمریکا در سال 2016 است. برزیل کشوری که نامش با فوتبال عجین شده و پنج دوره قهرمان جام جهانی بوده است، روابطی قدیمی با ایالات متحده آمریکا دارد. آمریکا اولین کشوری بود که در سال 1822 استقلال برزیل را به رسمیت شناخت. و این دو کشور روابط تجاری گستردهای دارند البته روابط دوجانبهشان فرازونشیبهای بسیاری زیادی داشته اما به خاطر روابط بسیار گسترده اقتصادی، هیچ وقت قطع نشده است. برزیل در زمره کشورهای ضد امپریالیستی نیست اما در دوره ریاستجمهوری لولا داسیلوا به خاطر چرخش وی به سمت هوگو چاوز، روابط واشنگتن و برازیلیا رو به سردی رفت. داسیلوا همان رئیسجمهوری است که بعد از مدتی به سرطان مبتلا شد، مثل بسیاری دیگر از روسای جمهور آمریکا لاتین. برزیل هفدهمین کشور صادرکننده کالا به ایالات متحده با 26.2 میلیارد دلار تبادل و دوازدهمین واردکننده کالاهای آمریکایی به ارزش 30.3 میلیارد دلار است. دیلما روسف، رئیسجمهور بعد از داسیلوا سعی کرد روابط برازیلیا و واشنگتن را گرمتر کند و میشل تمر که جایگزین وی شد، این روابط را محکمتر کرد. آرژانتین آرژانتین روابط گستردهای با آمریکا دارد. با اینکه عضو سازمان مرکوسور (یک اتحادیه منطقهای برای تسهیل روابط بازرگانی با دیگر کشورهای آمریکای لاتین) است اما سیاست دوگانهاش در همراهی با آمریکا، بعضی وقتها صدای جریانهای ضد آمریکایی را در میآورد. ارتش آرژانتین در عملیاتهای نظامی آمریکا در بسیاری از نقاط جهان حضور فعال داشته تا اینکه در سال 1998 بیل کلینتون، رئیسجمهور وقت آمریکا، آرژانتین را متحد اصلی غیرعضو ناتو معرفی کرد. تغییر دولت در آرژانتین، روابط بین بوئنوسآیرس و واشنگتن را سرد و گرم کرده است. بعد از حوادث 11 سپتامبر فاصلهای بین دو کشور ایجاد شد. نستور کرشنر و بعد از وی همسرش کریستینا کرشنر سوسیالیست به ترتیب به ریاستجمهوری رسیدند و فاصله با آمریکا کمی بیشتر شد اما هیچ وقت آرژانتین را بهطور جدی در زمره کشورهای ضد امپریالیست آمریکای جنوبی قرار ندادند. رئیسجمهوری فعلی آرژانتین، مائوریسیو ماکری یک سیاستمدار راستگرا و طرفدار تجارت و البته روابط پایدار با آمریکاست. وی یک تاجر آرژانتینی است که در دهه 80 میلادی با ترامپ معاملاتی تجاری برقرار کرده بود. آرژانتین با صادرات 4.7 میلیارد دلار کالا به آمریکا، چهلوچهارمین کشور صادرکننده به ایالات متحده است. همچنین با واردات 8.6 میلیارد دلار در رتبه چهلوچهارم واردات کالا از آمریکا قرار دارد. کوبا قدیمیترین کشوری است که توانست در دوران جنگ سرد، یک حکومت ضد امپریالیستی به رهبری فیدل کاسترو تشکیل دهد. کمونیستها بیخ گوش آمریکا در جنوب فلوریدا یک حکومت تشکیل دادند. از آن زمان تا امروز که رائول کاسترو ریاست این کشور را برعهده دارد، آمریکا و کوبا نتوانستند با هم کنار بیایند. در سال 2015 اوباما تلاش کرد روابط را بازسازی کند و در سال 2016 با رائول کاسترو در هاوانا دیدار کرد، اما ترامپ اوضاع را به دوران قبل از اوباما بازگرداند. کوبا تحت تحریمهای آمریکاست و روابط تجاری پایینی با این کشور دارد. کوبا همیشه زیر ضربات آمریکا قرار داشته، اما تا امروز آمریکاییها نتوانستهاند حکومت آن را از میان بردارند. چندین بار تلاش کردند فیدل کاسترو را ترور کنند و چند بار هم دست به کودتا زدند. مخالفان مسلح کوبایی مثل آلفا 66 را در میامی فلوریدا آموزش داده و تسلیح کردند، اما هنوز یک حکومت ضدآمریکایی کمونیست در مرزهای جنوبیشان دارند. همان کشوری که در دهه 60 میلادی محل سکوهای پرتاب موشک شوروی شد. جمهوری دومینیکن این کشور کوچک آمریکای لاتین سعی میکند در بحرانهایی مثل موضوع ونزوئلا نقش میانجی را ایفا کند. آنها میزبان گفتوگوهای دولت و مخالفان ونزوئلا بودند و سعی دارند رویکردی شبیه شیلی داشته باشند. طبق آمارها، دومینیکن نهمین اقتصاد بزرگ آمریکای لاتین و محور تولیدات آن کشاورزی است. به خاطر روابط گسترده سیاسی و تجاری که با آمریکا دارد، نمیتواند ضدامپریالیست باشد، چون آمریکا شریک اصلی تجارت با این کشور است. آمریکا در سال 2016 مبلغی بالغ بر 4.7 میلیارد دلار تولیدات دومینیکن را خریداری کرد و البته یک بازار هفت میلیارد دلاری هم در این کشور دارد. اکوادور آمریکا شریک اصلی تجارت با اکوادور است. آنها نفت خام، میگو، موز، موز سبز، کاکائو و گل رز به ایالات متحده صادر میکنند؛ محصولاتی که به غیر از گل، بیشتر تولیدات آمریکای لاتین را شامل میشوند. واردات اکوادور از ایالات متحده، ماشینآلات، کامپیوتر، تجهیزات الکترونیکی، مشتقات نفتی، مواد شیمیایی، تجهیزات حملونقل، حبوبات و غلات است. نکته جالب این است که حتی واحد پول اکوادور هم دلار آمریکاست. چنین کشوری حتی اگر مردم و سیاستمدارانش تمایل هم داشته باشند، نمیتوانند در جبهه ضدآمریکایی قرار بگیرند، چون میزان وابستگیشان بسیار بالاست. السالوادور پایتخت جرم و جنایت است. باندهای قاچاق مواد مخدر و تشکیلات مافیایی زیادی در این کشور فعال هستند و آمار قتل بسیار بالاست. السالوادور به خاطر میزان بالای جرم و جنایت یکی از ناامنترین نقاط جهان برای سفر است، اما تا وقتی واحد پولش دلار آمریکا باشد، نه آمار قتل و غارتها مهم است و نه آمار میزان فقر، بنابراین رئیسجمهورهای آمریکا در مورد مسائل این کشور، ابراز نگرانی نمیکنند. السالوادور در سال 2016، 2.5 میلیارد دلار کالا از آمریکا وارد کرد. این کشور خریدار عمده تسلیحات از رژیم صهیونیستی است. گواتمالا زمانی که جاکوب آربنز، رئیسجمهور این کشور شد، سیاست اصلاح ارضی را در پیش گرفت و زمینها را بین مردم تقسیم کرد. شرکتهای بزرگ آمریکایی مثل United Fruit که منافعشان در تجارت موز گواتمالا بود و همچنین شرکتهای فعال در تجارت قهوه و شکر با این سیاستها احساس خطر کردند. آربنز برچسب کمونیست بودن خورد و در سال 1954 با کمک نظامی آمریکا برکنار شد. این کشور بالاترین میزان قتل در جهان را دارد. مورد اتهامات حقوق بشری و مسائل مربوط به مواد مخدر است، اما روابطش با آمریکا مثل ونزوئلا نیست. روابط پیچیدهای دارند، اما نمیتوانیم بگوییم گواتمالا یک کشور ضدامپریالیستی است. هائیتی فقیرترین کشور نیمکره غربی است. این کشور شدیدا به برنامههای حمایتی آمریکا وابسته است و نمیتواند یک کشور ضدامپریالیست باشد. گردشگری بخشی از اقتصاد این کشور و کشاورزی بخش دیگری از آن به شمار میرود. هائیتی در سال 2016، 899 میلیون دلار به آمریکا کالا صادر کرد و بیش از یک میلیارد و صد میلیون دلار کالا از این کشور وارد کرد. هندوراس آمریکا در سال 2009 در این کشور کودتا کرد. مانوئل زلایارا را برکنار کرده و یک مهره نزدیک به ایالات متحده را جایگزین وی کردند. همه چیز در این کشور حول تولید موز میگردد. اگر منافع شرکتهای بزرگ آمریکایی تجارت میوه در این کشور تامین شود، کسی کاری با دولت ندارد. شغل اصلی مردم هندوراس کشاورزی است. روابط دولت با آمریکا بسیار نزدیک است و هندوراس در لیست دریافتکنندگان کمکهای مالیآمریکا قرار دارد. در سال 2016 مبلغی حدود 2.5 میلیارد دلار کالا از آمریکا خریداری کرد و 4.8 میلیارد دلار صادرات به ایالات متحده داشت. شیلی شاید آمریکاییها هیچ کشوری از آمریکای لاتین را به اندازه شیلی تحویل نگرفته باشند. اوباما در سال 2014 شیلی را نمونه حکومت دموکراسی در آمریکای لاتین معرفی کرد. روابط دو طرف خوب است. دولت شیلی با سیاستهای آمریکا در آمریکای لاتین مثل مورد ونزوئلا همراهی میکند، اما مخالف دخالت نظامی است. آمریکا سابقه زیادی در دخالت گسترده در امور شیلی دارد. مدتی قبل که آمریکاییها تظاهرات علیه دولت مادورو را بهطور مخفیانه سر و سامان دادند و وضعیت سیاسی این کشور را تا حدودی بههم ریختند، شیلی به رهبر مخالفان ونزوئلا پیشنهاد اعطای پناهندگی سیاسی داد. شیلی در جبهه کشورهای ضد آمریکایی نیست و بیست و سومین کشور واردکننده کالا از آمریکا به ارزش 12.9 میلیارد دلار است. شیلی جایگاه سی و دوم را در لیست صادرکنندگان کالا به آمریکا در اختیار دارد و 8/8 میلیارد دلار اجناس تولیدی خود را در سال 2016 به این کشور صادر کرده است. بولیوی یکی از اصلیترین کشورهایی است که سعی میکند با سیاستهای آمریکایی در کشورهای لاتین مبارزه کند. اوو مورالس که سال 2006 رئیسجمهور بولیوی شد، ذخایر نفت و گاز این کشور را ملی اعلام کرد و از شرکتهای خارجی خواست که قراردادهای جدیدی را با شرایط جدید منعقد کنند. تغییرات وی به مذاق آمریکاییها خوش نیامد، بهخصوص اینکه رئیسجمهور چپگرای بولیوی، روابط محکمی با ونزوئلای چاوز و بعد از آن مادورو داشته و دارد. مورالس در جریان تهدید نظامی آمریکا علیه ونزوئلا، از کاراکاس حمایت کرد. آمریکاییها همه تلاش خود را میکنند که با تقویت جناح راست در این کشور، چپگراهای ضدامپریالیست را از کار کنار بگذارند و البته از ابزار اقتصادی و فشار بر دولت و مردم این کشور هم دریغ نمیکنند. بولیوی بعد از گویانا، فقیرترین کشور آمریکای جنوبی است، اما دولت آن همچنان نزد مردم محبوبیت دارد. حجم مبادلات تجاری بین بولیوی و آمریکا پایین است. کلمبیا روابط بوگوتا و واشنگتن کلیدی و بلندمدت است. کلمبیا با ناتو و سیستم نظامی آمریکا ارتباط تنگاتنگی دارد. در مبارزه با شورشیان فارک که بیش از 50 سال به طول انجامیده بود، دولت آمریکا از دولت بوگوتا حمایت میکرد. آمار جرم و جنایت در کلمبیا بسیار بالاست و باندهای قاچاق مواد مخدر در این کشور بسیار قدرتمند هستند؛ تا جایی که کلمبیا را سرزمین کارتلها هم لقب دادهاند. بزرگترین سلاطین مواد مخدر معمولا در کلمبیا اقدام به تولید مواد مخدر میکنند و این کشور سرزمین امنی برای فعالیتهایشان است، اما با این همه، خبری از داد و بیداد آمریکایی برای ناکارآمدی دولت بوگوتا نیست. کلمبیا بیست و دومین کشور واردکننده کالا از ایالات متحده با حجم 13.1 میلیارد دلار است و همچنین با صادرات 13.8 میلیارد دلار کالا به آمریکا، بیست و پنجمین کشور صادرکننده کالا به این کشور در سال 2016 بود. در جبهه ضدامپریالیستی دستهبندی نمیشود و بهشدت به آمریکا وابسته است. کاستاریکا این کشور روابط چندجانبه محکمی با آمریکا دارد و چندین توافقنامه همکاری در زمینههای مالی و مبارزه با مواد مخدر بین دو طرف منعقد شده است. آمریکا و کاستاریکا در سطح آژانسهای دولتی و موسسات غیردولتی روابط بسیار زیادی دارند و روابط دیپلماتیک میان این کشور و رژیم صهیونیستی بسیار بالاست. کاستاریکا، هم با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم میکند، اما نامش در لیست سیاه آمریکا قرار ندارد، زیرا دولت با واشنگتن همراه است و نیازی به تضعیف آن نیست. این کشور با واردات 5.9 میلیارد دلاری سی و هفتمین کشور طرف تجاری آمریکا است. در سال 2016، بیش از چهار میلیارد دلار کالا به آمریکا صادر کرد و تلاش میکند روابطش را محکمتر کند.∎
نظر شما