شرق: تا 10 سال پيش همين‌جا که شب سه‌شنبه قبل صداي طبل و فلوت ژاپني از آن به آسمان مي‌رفت، خرابه‌اي ترسناک بود که يا اهالي شهر در آن نخاله ساختماني خالي مي‌کردند يا معتادان شهر کام‌هاي سنگين مي‌گرفتند. ولي حالا يک هتل پنج‌ستاره است و محبوب گردشگران خارجي. اينجا کاشان و ساختماني که از آن حرف مي‌زنيم، يکي از چندين خانه تاريخي بازسازي‌شده اين شهر است که حالا به محله گران‌قيمت و پررونق شهر تبديل شده و چند شب پيش ميزبان روز فرهنگي ژاپن بود.
ايده بازسازي و بخشيدن کاربري‌هاي جديد و امروزي به بناهاي تاريخي تخريب‌شده يا در آستانه ويراني در ايران عمري کمتر از 15 سال دارد. با اين حال در همين مدت خانه‌هاي تاريخي زيادي را نجات داده است. در همين شهر کاشان در محله «سلطان ميراحمد» نيمي از بناها و خانه‌هاي تاريخي اين شهر قرار دارند؛ خانه «طباطبايي‌ها»، «بروجردي‌ها»، «احسان»، «عباسيان»، «منوچهري» و «عامري‌ها». همه اين خانه‌ها در همين مدت مرمت شده و سالانه هزاران گردشگر داخلي و خارجي را به سمت خود جذب کرده‌اند.
در شهرهاي يزد، اصفهان، تبريز، تهران، شيراز و... نيز جنبش بازسازي و احياي بناهاي تاريخي مدتي است آغاز شده است. ملموس‌ترين ايده بهسازي و مرمت و بازگرداندن زندگي به بافت‌هاي تاريخي را مي‌توان از دل همين برنامه که ابتداي گزارش به آن اشاره شد ديد؛ بخشي از برنامه «ماه فرهنگي ژاپن» که به پيشنهاد «هيروياسو کوباياشي»، سفير اين کشور در ايران در هتل عامري‌هاي کاشان برگزار شد. سراي عامري‌ها بنايي تاريخي بازمانده از دوران زنديه و قاجار است که تا 10سال پيش يک ويرانه ترسناک بود اما پس از مرمت و بازسازي از سال ۹۳ به‌عنوان يک هتل پنج‌ستاره به محلي براي برگزاري برنامه‌هاي فرهنگي و بين‌المللي تبديل شده است. اسفند ماه سال گذشته نيز اين سرا، ميزبان هفته فرهنگي فرانسه در کاشان بود. اين‌گونه رويدادها نشان مي‌دهد بازسازي موفق و استاندارد خانه‌هاي تاريخي مي‌تواند يک شهر کمتر‌شناخته‌شده و ميان‌راهي را به مرکزي براي برنامه‌هاي بين‌المللي بدل کند.
کنسرت موسيقي سنتي ژاپني در سراي عامري‌هاي کاشان با اجراي دو نفر از نوازندگان بزرگ اين کشور برگزار شد که پيش از اين سابقه اجرا در ده‌ها کشور بزرگ جهان را داشتند. در اين مراسم که با عنوان «روز فرهنگ ژاپن» و با حضور شهردار و اعضاي شوراي شهر و حدود ۴۰۰ نفر از اهالي کاشان برگزار شد، اين دو آهنگ‌ساز اهل ژاپن با سازهايي مانند طبل و فلوت ژاپني قطعاتي از موسيقي سنتي اين کشور را اجرا کردند. «ايچيتارو»، هنرمند طبل‌نواز ژاپني که در اين کنسرت موسيقي سنتي در کاشان به اجراي قطعاتي پرداخت، از نوازندگان چيره‌دست و شناخته‌شده طبل ژاپني در جهان است که پيش از اين در حدود ۵۰۰ کنسرت در آمريکا و در بيش از دو هزار کنسرت ديگر در کشورهاي مختلف جهان به همراه گروه «اون دوکوزا» نوازندگي کرده است. هنرمند ديگري که در اين کنسرت او را همراهي مي‌کرد، «کوجي کيشيدا»؛ نوازنده جوان فلوت سنتي ژاپني بود که فلوت‌نوازي را از دوران کودکي آغاز کرد و در ادامه هنر آهنگ‌سازي و تنظيم آهنگ را در دانشگاه موسيقي «سون زوکو گاکو ئن» به شکلي آکادميک آموخت.
اجراهاي دونفره و تک‌نفره اين دو هنرمند از موسيقي سنتي ژاپني با استقبال و تشويق‌هاي ممتد حاضران در اين کنسرت همراه شد. اين دو هنرمند در بخشي از اجراي خود در اقدامي غافلگيرکننده ملودي آهنگ «اي ايران» را با فلوت، سنج و طبل‌هاي ژاپني اجرا کردند که با هم‌خواني متن اين سرود ازسوی حاضران در کنسرت همراه شد. «هيروياسو کوباياشي»، سفير ژاپن در ايران پيش از شروع اين برنامه در سخناني پس از تأکيد بر اهميت و پيشينه مراودات اقتصادي و سياسي ميان دو کشور، از نقش کشورش در همراهي و حمايت ايران در سال‌هاي اخير و به‌ویژه در دوره پس از برجام سخن گفت و بر لزوم و اهميت افزايش ارتباطات دو طرف تأکيد کرد. سفير ژاپن در ايران با ابراز اميدواري براي تداوم روند گسترش روابط تهران- توکيو در عرصه‌هاي مختلف، گفت: «تقويت همکاري‌هاي فرهنگي حتي در دوران سخت سياسي مي‌تواند پيوند بين کشورها را تسهيل کند». پيش از کنسرت سفير ژاپن در ديداري با شهردار کاشان از علاقه‌مندي کشورش براي سرمايه‌گذاري در اين شهر خبر داد و اعلام کرد: «من به‌عنوان سفير اين کشور مصر هستم که زمينه‌هاي سرمايه‌گذاري را از جانب شما به شرکت‌هاي معتبر ژاپني معرفي کنم». در اين ديدار مقرر شد شهرداري کاشان بسته پيشنهادي سرمايه‌گذاري را از طريق سفارتخانه به شرکت‌هاي ژاپني ارائه و فرايند اجرائي‌شدن موضوعات را از اين طريق پيگيري کند.
خواندن اين خبر حسرت ده‌ها يا صدها خانه و بناي تاريخي منحصربه‌فردي را که در گوشه‌و‌کنار کشور در اين سال‌ها تخريب شده‌‌اند، تازه مي‌کند. بناهايي که هنوز هم هر روز خبر ويراني يکي ديگرشان منتشر مي‌شود. بناهايي که مي‌توانستند باقي بمانند و با مرمت و بازسازي، مثل اين تجربه کاشاني‌ها به محل رونق و معروف‌شدن شهرشان بدل شوند.
∎