مراقبت از یک بیمار مبتلا به آلزایمر، مستلزم اطلاع از ماهیت بیماری و روش‌های صحیح مراقبت از بیمار است. یعنی باید بیماری را بشناسیم و عوارض آن را بدانیم و سپس روش‌های مراقبت مناسب از بیمار را تمرین کنیم.
پیش از هر چیز باید بدانیم که آلزایمر یک بیماری پیش رونده است. یعنی به مرور زمان، عوارض آن بیشتر و بیشتر می‌شود زیرا بیماری، سلول های بیشتری از مغز را درگیر کرده و از بین می‌برد‌؛ در نتیجه که مراقبت از این بیماران، یک فرایند طولانی است و لازم است که دراین‌زمینه برنامه‌ریزی بلندمدتی را در نظر بگیریم.
آلزایمر نوعی زوال ذهنی است که ابتدا قابلیت زبان و کلام و رفته‌رفته تفکر، استدلال و حافظه را از بین می‌برد ‌طوری‌که فردی که در آغاز شاید فقط در به‌کاربردن برخی از افعال یا اسم‌ها دچار مشکل می‌شد، کم‌کم حتی قادر نیست تشخیص دهد که چه زمانی از شبانه روز است یا نامش چیست، یا اینکه حتی آیا نیاز به اجابت مزاج دارد یا خیر؟
مراقبت از بیمار مبتلا به آلزایمر در منزل
مراقبت از این بیماران در منزل مستلزم رعایت چند نکته است:
- تمامی اعضای خانواده باید ماهیت بیماری را بشناسند و خود را از نظر روانی و سایر برنامه‌ریزی‌ها با شرایط پیش‌رونده بیماری تطبیق دهند.
– در منزل قوانین رفتاری و برنامه‌ریزی روزانه ثابتی داشته باشید تا یادآوری آن برای بیمار ساده‌تر شود؛ مثلاً ساعات غذا خوردن، حمام کردن یا خوابیدن را به طور ثابتی تنظیم کنید.
- روابط اجتماعی و تفریحات خانوادگی را حفظ کنید و بیمار را نیز در آن‌ها شرکت دهید.
- محیط خانه را ایمن کنید. فراموش نکنید که رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر کمتر قابل پیش‌بینی است.
در نتیجه ممکن است برخی از وسایل خانه با پیشرفت بیماری، تبدیل به منابع خطرآفرین شوند؛ مانند اجاق گاز، وسایل برقی و…
چگونه می‌توان امنیت و آسایش بیشتری برای بیمار فراهم کرد؟
- صبور باشید: بیمار به‌مرور قابلیت حافظه خود را از دست می‌دهد، در نتیجه شما بیشتر و بیشتر مجبور خواهید شد که اطلاعات را برای او تکرار کنید. ممکن است بارها از شما بپرسد که چه زمانی از روز است یا نام فرزند شما چیست یا چگونه باید از یک وسیله ساده مثل سشوار یا جارو استفاده کند. صبور باشید و با متانت پاسخ او را بدهید. مطمئن باشید که او به یاد نمی‌آورد که ساعتی پیش پاسخ خود را دریافت کرده است. اگر می‌دانست، قطعاً مزاحم شما نمی‌شد.
- مهربان باشید: ممکن است که بیمار حتی نام شما را به خاطر نیاورد ولی او هنوز هم قادر است زبان بدن و معنای رفتار شما را درک کند پس مراقب باشید که به جای نشان دادن خستگی و خشم، مهربانی را بروز دهید. رویکرد مثبت شما به او اعتماد به نفس و شادی خواهد بخشید.
- رفتاری عادی داشته باشید: رفتار غیرعادی شما با بیمار، غیرطبیعی جلوه می‌کند. سعی کنید علی‌رغم مراقبت ویژه از او، برخوردی طبیعی با او داشته باشید.
-نسبت به رفتار منفی و کج رفتاری بیمار بی‌اعتنا باشید:توجه نشان دادن به بدرفتاری‌ها و بهانه گیری‌های بی‌مورد بیمار سبب ایجاد یک دور باطل می‌شود و او را به بدرفتاری تشویق می‌کند. رفتارهای مثبت او را با نشان دادن توجه، تقویت کنید و نسبت به بدرفتاری‌های او بی‌تفاوت باشید.
– بدرفتاری‌های بیمار به معنای خصومت شخصی با شما نیست: آگاه باشید که اختلالات رفتاری بیمار، جنبه شخصی ندارد و جزو طبیعی روند فزاینده بیماری است.
– پرخاشگری و هیجان بیمار را با دارو کنترل کنید: تمامی رفتارهای بد بیمار اگرچه طبیعی است اما نباید اجازه داد که بیش از حد قوت بگیرد. پرخاشگری و رفتار تهاجمی، خطرناک است و باید به‌وسیله دخالت پزشک و دارو کنترل شود تا آسیبی به بیمار و سایر اعضای خانواده نرسد.
– از خودتان مراقبت کنید: حمایت عاطفی از خودتان به اندازه مراقبت از بیمار اهمیت دارد. در غیراین‌صورت به تدریج دچار فرسودگی روانی خواهید شد و نه تنها زندگی مفید و موثر خود را از دست خواهید داد بلکه حتی قادر به مراقبت صحیح از بیمار هم نخواهید بود. برای خودتان برنامه تفریحی و سرگرمی‌های مناسب در نظر بگیرید. از دیگران کمک بخواهید تا برای مدت کوتاهی از بیمار شما مراقبت کنند تا شما بدون حضور او به گردش و مهمانی بروید و روابط اجتماعی خود را حفظ کنید. مشاوران روانشناس نیز می‌توانند به تخلیه نگرانی‌های شما کمک زیادی کنند.
آیا می‌توانیم بیمار را به تنهایی در منزل رها کنیم؟
در مراحل آغازین بیماری شما هنوز می‌توانید به حافظه و قابلیت درک بیـمار خود اطمیـنان داشته باشید اما کم‌کم زمانی فرامی‌رسد که ترک کردن او به تنهایی حتی برای یک ساعت نیز دشوار یا غیرممکن می‌شود. نشانه‌های اینکه چه زمانی دیگر شما نمی‌توانید بیمار را تنها بگذارید از این قرارند:
- در صورتی‌که بیمار خاموش کردن اجاق گاز را پس از اتمام آشپزی فراموش کند .
- بستن در ورودی منزل را فراموش کند.
- بستن شیر آب را فراموش کند.
- قادر به استفاده از تلفن در مواقع اضطراری نباشد (تلفن به شما، همسایه، پلیس یا آتش‌نشانی را فراموش کند).
- در صورت تنها ماندن، دچار حملات وحشتزدگی، ترس یا خشم شود.
- خطرهای احتمالی را درک نکند؛ مثلاً متوجه آتش‌سوزی، باز بودن شیر آب یا جریان گاز در خانه نباشد.
چه اقدامات امنیتی را می‌توان برای مراقبت از بیمار در زمان تنها ماندن او صورت داد؟
برای هر کسی از جمله خود شما، ممکن است شرایطی پیش بیاید که مجبور به ترک منزل و تنها گذاشتن بیمار برای دقایق یا ساعاتی شوید. برای تأمین امنیت بیمار می‌توانید تدابیری بیندیشید از جمله:
- اگر تنها برای ساعاتی خانه را ترک می‌کنید، می‌توانید از یکی از دوستان یا همسایگان خود بخواهید که در غیاب شما در منزلتان حضور داشته باشد.
‌- اگر مجبورید بیش از یک روز دور از خانه بمانید، می‌توانید یک پرستار استخدام کنید.
‌-کشوها و کابینت‌های محتوی دارو، فراورده‌های شیمیایی یا وسایل خطرناک را قفل کنید.
‌- در لبه پله‌ها یا طبقات بالا از حفاظ و نرده استفاده کنید و در پشت بام و زیر زمین را قفل کنید.
– وسایل برقی خطرناک مانند چرخ گوشت و اتو را دور از دسترس قرار دهید.
– تا زمانی‌که بیمار، قابلیت درک مطلب و خواندن و نوشتن را از دست نداده، می‌توانید از یادداشت برای راهنمایی او استفاده کنید؛ مثلاً بر روی اجاق گاز تابلوی «خاموش کن» و در حمام یا دستشویی تابلوی «شیر آب را ببند» را نصب کنید و تلفن‌های ضروی مانند تلفن پلیس، اورژانس، آتش نشانی و شماره تلفن همراه خودتان و یا طرز کار وسایل مختلف را بنویسید و نصب کنید.
در صورتی‌که نتوانیم از بیمار در منزل مراقبت کنیم، چه باید کرد؟
ممکن است شما و اعضای خانواده تان، شرایط مالی یا روحی نگهداری از بیمار مبتلا به آلزایمر را نداشته باشید. به هر حال مراقبت دائمی از این بیماران فرایندی دشوار و فرساینده است. اگرچه حضور این بیماران در منزل به سلامت روانی آن‌ها کمک می‌کند اما ممکن است با پیشرفت بیماری، شما دیگر قادر به پاسخگویی به نیازهای روز افزون بیمار خود نباشید و حتی ممکن است که این مسئله باعث درماندگی، افسردگی، انزوا و اختلالات رفتاری و روحی شما شده یا روابط خانوادگی شما را تحت تاثیر قرار دهد.دراین‌صورت می‌توانید با مشورت پزشک یا مددکار اجتماعی یک مرکز مراقبت ویژه پیدا کنید یا از خدمات این مراکز در منزل استفاده کنید. فراموش نکنید که بهره‌گیری از مراکز نگهداری بیماران و سالمندان، به این معنا نیست که شما وظیفه وجدانی خود را فراموش کرده‌اید یا فرزند ناخلفی هستید، مسلم است تا زمانی که بتوانید سلامت روانی خود و دیگر اعضای خانواده‌تان را حفظ کنید، البته مراقبت از بیمار در منزل ارجحیت دارد اما درصورتی‌که این مسئله به ادامه روابط مثبت خانوادگی و اجتماعی شما لطمه وارد کند، دلیلی ندارد که از کمک‌های مراکز دولتی یا خصوصی در این زمینه استفاده نکنید، مطئمن باشید که این تصمیم هم به نفع شما، هم به نفع خانواده و هم به نفع خود بیمار است.
منبع: سایت سلامت

code