گفت وگوی«فرهیختگان»با مدیر کل تشکلهای اسلامی - سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی
فراتر از بازیهای سیاسی کاذب و غیرمفید میاندیشیم
صاحبخبر - اداره تشکلهای اسلامی- سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی این روزها، روزهای پرکاری دارد. تشکلهای دانشجویی در واحدهای دانشگاه به استقبال روز دانشجو میروند و در همین باره برنامههایی را تدارک دیدهاند. به همین بهانه سراغ محمد قربانی، مدیرکل تشکلهای اسلامی- سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی رفتهایم تا درباره آخرین وضعیت تشکلهای دانشگاه گفتوگو کنیم. قربانی معتقد است که تمامی تشکلهای دانشجویی با هر گرایش فکری در چارچوب قانون میتوانند در دانشگاه فعالیت و آزادانه برنامههای خود را برگزار کنند. او همچنین با ارائه گزارشی از آنچه وضعیت نابسامان در این اداره میدانست، درباره برنامههای خود برای این اداره مهم در دانشگاه آزاد اسلامی و اینکه چه برنامههایی برای تعالی آن دارد، سخن گفت. متن گفت وگو با محمد قربانی را در ادامه خواهید خواند. با توجه به مسئولیت شما، تشکلهای استادی و دانشجویی در دانشگاه آزاد اسلامی در چه وضعیتی قرار دارند و در آینده چگونه خواهند بود؟ دانشگاه آزاد اسلامی مولود مبارک انقلاب اسلامی بوده و با حمایتهای حضرت امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی و تلاش خستگیناپذیر مرحوم آیتا... هاشمیرفسنجانی و مدیران خدوم و زحمتکش آن در طول سنوات گوناگون به دانشگاهی بالنده و پویا تبدیل شده است تا جایی که نیمی از آموزش عالی کشور را به خود اختصاص داده و به بزرگترین دانشگاه حضوری جهان تبدیل شده است. در شرایط جدید هم که با راهبری رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، سکانداری آن به استاد دانشمند دکتر علیاکبر ولایتی سپرده شده، یقینا این روند با شتاب، سرعت و دقت بیشتری تداوم خواهد داشت. مایه افتخار و مباهات است که ریاست دانشگاه هم برعهده دکتر فرهاد رهبر که یکی از مدیران توانمند دانشگاهی است، گذاشته شده که قریب به پنج سال مدیریت دانشگاه تهران (مادر دانشگاههای ایران) را برعهده داشته و منشا خیرات و برکات بوده و در این چند ماه تحولات شگرفی ایجاد کرده است. من قبل از پاسخ به این سوال بر خود فرض میدانم که از زحمات مدیران بزرگوار قبل از خود تشکر کنم، گرچه توفیق آشنایی و رفاقت برای هیچکدام از این عزیزان برای حقیر میسر نبوده است. با این وجود ممکن است به دلیل حجم، تنوع، پیچیدگی، ظرافت و... نقایصی وجود داشته باشد یا حتی کاری نقص نداشته باشد ولی نیاز به کیفیسازی پیدا کند. ضمن اینکه تحول و تعالی جزء ذات کار فرهنگی آن هم در حوزه تشکلهاست. یکی از مشکلات ما در بدو ورود نمایندگان رئیس دانشگاه در هیاتهای نظارت برفعالیت تشکلهای دانشگاهیان بوده است. میدانید براساس آییننامه فعالیت تشکلهای دانشگاهیان مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، باید برنامههای تشکلها تحت نظارت یک هیات سه نفره شامل رئیس دانشگاه، مسئول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه و نماینده ریاست عالیه دانشگاه آزاد اسلامی قرار گیرد که در دانشگاههای دیگر نماینده وزیر حضور دارد یا در برخی دانشگاههای تابعه، نماینده رئیس دستگاه مربوطه. متاسفانه به دلایل گوناگون وضعیت این نمایندگان، نابسامان بود؛ بهطور مثال برخی از این نمایندگان مسئولیت گرفته و مشغله داشتند، برخی انتقالی گرفته بودند، برخی به ستاد دانشگاه آزاد اسلامی آمده و امکان حضور در استان و دانشگاههای مربوط را نداشتند، بسیاری از آنها اساسا دانشگاهی نبودند و... . مشکل دیگر این بود که برای تشکلهای دانشجویی و استادی، هرکدام جداگانه نماینده وجود داشت و درمجموع حدود 80 نفر نماینده داشتیم. استان تهران وضعیت اسفباری پیدا کرده بود. برای ساماندهی این وضعیت و عمقبخشی به فعالیت تشکلها چه اقداماتی انجام شد؟ گام اول، ساماندهی وضعیت نمایندگان رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در هیاتهای نظارت بود. براساس مشورتها و استفاده از تجارب همان نمایندگان سابق و نهادها، تشکلها و اشخاص فرهنگی فعال در دانشگاهها، تصمیم گرفته شد که برای هر استان یک نماینده انتخاب شود که اولا از خانواده بزرگ دانشگاه آزاد اسلامی باشند و خارج از آن نباشند. ثانیا حتیالمقدور عضو هیاتعلمی باشند. همچنین سابقه کار فرهنگی و تشکیلاتی داشته و قدرت تعامل با نهادهای فرهنگی و تشکلهای دانشگاهی را داشته باشند. علاوهبر اینها محبوبیت علمی و وجاهت دانشگاهی داشته باشند. شناسایی و کشف و معرفی این افراد با این خصوصیات مشکل بود که انجام شد و همه احکام توسط رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ و کار شروع شد. البته برخی نمایندگان سابق هم مجدد معرفی و منصوب شدند. در استان تهران هم براساس منطقهبندی، 6 نماینده معرفی شدند که همه با انگیزه بالایی شروع به کار کردند. ما در اولین اقدام، یک نشست مهم با همه این نمایندگان در تهران داشتیم که انشاءا... این نشستها منظم و مستمر و در فواصل زمانی کوتاه تداوم خواهد داشت که در تصمیمگیری عزیزان موثر خواهد بود. گام دوم، طراحی و تدوین و عملیاتی کردن آموزشهای مهارتی، تشکیلاتی و سیاسی است که بخشی از آن اجرا شد و بخشی هم در حال اجراست. این آموزشها در سطح واحد، استان، منطقه و به صورت متمرکز و ملی امکان برگزاری خواهد داشت که درحال اجراست. متاسفانه در گذشته این آموزشها در این سطح تیم از لحاظ کیفی و هم از لحاظ کمی وجود نداشته است. برگزاری حیات طیبه در دانشگاه آزاد اسلامی هم در همین راستا بود؟ بله؛ ما در همان بدو امر، اولین دوره آموزشی سیاسی – تشکیلاتی اعضای شورای مرکزی تشکلهای دانشجویی حیات طیبه را در شهریور ماه امسال و در واحد فیروزکوه برگزار کردیم که در این دوره حدود 420 نفر از دانشجویان به مدت یک هفته حضور داشتند. مدرسان این دوره، از بهترین اساتید مدرس دورههای دانشافزایی انتخاب شدند و براساس برآوردهای متکی بر پایشهای میدانی و نظرسنجی و رضایتسنجی، نمره خیلی خوبی اخذ شد و نظرات دانشجویان و اساتید مدرس، تدوین و تجمیع شد که انشاءا... در سالهای بعد مورد توجه قرار خواهد گرفت. دوره تکمیلی حیات طیبه بهمن ماه امسال در مشهد مقدس برگزار خواهد شد. اداره کل تشکلها برای تداوم ارتباط به مراتب بیش از برگزاری دوره اهمیت قائل است و از طرق گوناگون این ارتباط و شبکهسازی حفظ شده و باید البته جدیتر پیگیری شود که یکی از بهترین راهها آموزش مجازی است که در آیندهای نزدیک شروع خواهد شد. گام سوم، هیچ برآوردی از وضعیت تشکلهای استادی وجود نداشت و اساسا هیچ جلسهای در این رابطه برگزار نشده بود. در فضای موجود با پیگیریهای متعدد و متنوع در بیستم آذر ماه اولین نشست هماندیشی دبیران تشکلهای استادی برگزار خواهد شد و تحول عظیمی در این زمینه رخ خواهد داد. گام چهارم، وضعیت اتحادیههای دانشجویی است. در این حوزه لازم است عرض کنم که به دلیل نوع نگاه مدیریتی، امکان حضور فعال اتحادیههای دانشجویی سراسری (اعم از دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاههای وزارتین و... ) با مرارت و مشقت بوده است. بهعنوان مثال اتحادیهای که 55 تشکل دانشجویی در دانشگاهها دارد، تنها 6 دفتر آن به دانشگاه آزاد اسلامی مربوط است و این اساسا متوازن نیست که با محوریت خود تشکلها درحال تناسبسازی آن هستیم. دانشگاه آزاد اسلامی چند اتحادیه دانشجویی دارد؟ خود دانشگاه آزاد اسلامی هم سه اتحادیه دانشجویی سراسری دارد که به اتحادیه اول، دوم و سوم معروف هستند. در این بین اتحادیه اول وضعیت تشکیلاتی و انتخاباتی بهتری دارد ولی مابقی به دلایل گوناگون ازجمله دخالتهای نابجا دچار مشکلاتی هستند که با محوریت خود این اتحادیهها، درحال بازسازی و فعالسازی آنها هستیم. لازم است توضیح دهم نقش ما صرفا حمایتی است که امیدوارم با پویایی و نشاطی که از این اتحادیهها قابل مشاهده است، قبل از پایان سال تحصیلی، هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی، وضعیت این اتحادیهها به سطح مطلوبی برسد. تمام تلاش ما این است که فضای بهتر و مناسبتری برای فعالیت این اتحادیهها ایجاد کنیم. جلسات مکرر متعدد در فضایی صمیمانه برگزار شده و در آینده هم تداوم خواهد یافت تا بتوانیم به دغدغههای فعالان دانشجویی در حمایتهای مادی و معنوی جامه عمل بپوشانیم. در گام پنجم، بخشنامهها و آییننامههای مرتبط با فعالیت تشکلهای دانشگاهی است که تمامی این آییننامهها، تجمیع و بازنویسی شده و به صورت شفاف و روشن وظایف، تکالیف و شیوهنامه اجرایی اداره کل تشکلها و واحدهای دانشگاهی تعیین و تبیین شده است و درحال مطالعه نهایی و ویرایش نهایی و درنهایت بهعنوان یک سند بخشنامهای ابلاغ خواهد شد و خودبهخود بخشنامههای مرتبط قبلی، کان لمیکن خواهد شد. گام ششم، حمایتهای محتوایی از تشکلهاست. این حمایتها هم بستگی به نوع درخواست تشکلها و اتحادیههای دانشجویی دارد. بهعنوان مثال، ما برای چاپ و ارسال نشریات و البته برای تشکلها در یک فرآیند کاملا فوری اقدام میکنیم. در صورت درخواست تشکلها و اتحادیهها، در خصوص تدوین و طراحی دورههای آموزشی و تشکیلاتی، تامین محتوای مرتبط و اساتید مربوط کمک میکنیم. چندی پیش شایعاتی مبنیبر عدمامکان حضور برخی چهرهها در مراسم 16 آذر مطرح شد. در این باره توضیح دهید. اخیرا برخی افراد، که خیلی از آنها به دلیل عدم اطلاع و برخی البته به دلیل عناد و ناراحتی از وضعیت موجود در دانشگاه آزاد اسلامی است، شایعهپراکنی کردند که تشکلهای اصلاحطلب قلع و قمع شدند یا اصلاحطلبان امکان حضور در دانشگاه آزاد اسلامی بهویژه در ایام نزدیک 16 آذر نخواهند داشت. روشن است که همه اینها کذب محض است. اساسا ملاک و معیار ما این سنجشهای غلط و ناصحیح جناحی، حزبی و باندی نیست. ملاک و معیار کار ما قوانین و مقررات، ارزشهای نظام اسلامی، رهنمودهای حضرت امام و مقام معظم رهبری و مصالح و شئون دانشگاه آزاد اسلامی است. هیچ تشکلی اعم از اصلاحطلب و اصولگرا در این دوره نه تعلیق شده و نه حتی تذکری و... دریافت کرده است. هرچه که بوده، حمایت و انگیزهدهی برای فعالیت بیشتر و تاثیرگذاری بوده است. معتقدم شأن دانشگاه و البته دانشگاه آزاد اسلامی، اجل و اعلی از این جناحبازیهای سیاسی است. استقلال رای و نظر، آزادی در اندیشه و بیان، عدمتعلق به باندهای کاذب سیاسی، تدین و تقید به ارزشهای اسلامی، اعتقاد راسخ به انقلاب اسلامی، امام و رهبری، دلداده و عاشق شهدای عزیز و... مختصات و ویژگیهای بارز تشکلهای دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی است. بخشی از شهدای مدافع حرم به خانواده بزرگ دانشگاه آزاد اسلامی تعلق دارد. بنابراین تشکلهای دانشجویی در دانشگاهها و ما در اداره کل تشکلهای اسلامی سیاسی فراتر از این بازیهای سیاسی حقیقتا کاذب و غیرمفید میاندیشیم و کار میکنیم. با این اوصاف یعنی تمام تشکلها در مراسم 16 آذر حضور خواهند داشت؟ تمام تشکلها با همه گرایشهای فکری و سیاسی و در چارچوب ارزشهای نظام اسلامی درحال فعالیت هستند و هیچگونه محدودیتی متوجه آنها نبوده و نخواهد بود. دانشگاه آزاد اسلامی، محل حضور دلدادگان به غرب، سینهچاکان آمریکایی جهانخوار، سمپاتهای احزاب و گروهکهای منحله ازجمله لیبرالها و نهضت آزادی، فتنهگران و محکومان دادگاهها نیست و خود این تشکلها بهترین و اصلیترین حافظ و پاسدار فضای علمی و نورانی دانشگاه هستند و حتی اگر ما در این زمینه خدای ناکرده غفلت کنیم، شدیدا مورد مواخذه و توبیخ این فرزندان انقلابی حضرت امام و رهبری قرار خواهیم گرفت. بدیهی است این نوع نگرش و رفتار توسط عدهای که مشی، روش و بینش قبیله سالاری و فامیلی در حوزه مسائل سیاسی و فرهنگی دارند، ملامت شود و بخواهند کودکانه به تخریب روی بیاورند که ناشی از عدمدرک از حقایق نظام دانشگاهی است. این افراد آنقدر محدود هستند که با توسل به انواع شایعهپراکنیهای کذب و خلافگویی سعی در ایجاد تکدرخاطر افکار عمومی دارند که الحمدلله راه به جایی نخواهند برد، چراکه حقایق و واقعیتها مثل خورشید درخشان روشن است. در همین اردوها گرایشهای گوناگون حضور داشتند که در جلسات سخنرانی و پرسش و پاسخ در یک فضای کاملا آزاد به اظهارنظر پرداختند. یکی از اتحادیههای دانشجویی مختص به دانشگاه آزاد اسلامی است. براساس گفته عزیزان شورای مرکزی این اتحادیه گرایش اصلاحطلبی دارد و اتفاقا مورد حمایت هم هست و براساس گزارش دبیرکل محترم آن در آینده نزدیک نشست سراسری خواهند داشت. در همین 16 آذر و روزهای پس و پیش از آن شخصیتهای سیاسی وابسته به جناحهای گوناگون ازجمله اصلاحطلبان واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی حضور پیدا خواهند کرد. همه این کارها توسط تشکلها اتفاقا میافتد و آزادی عمل در چارچوب قوانین و مقررات داده شده و البته حمایت هم میشوند. مهمترین انتقادات تشکلهای دانشجویی به شما چیست؟ البته تشکلهای دانشجویی انتقاداتی هم به ما دارند که مهمترین و شاید اصلیترین آن حمایت مالی است که متاسفانه به دلایل گوناگون ازجمله تغییرات مدیریتی، تحول ساختاری و مشکلات مالی دانشگاه آزاد اسلامی و عدمتخصیص بودجه متناسب و... این انتقاد وارد است و هم ما و هم مسئولان ارشد دانشگاه به دنبال حل آن هستیم. به نظر میرسد با بازنگری بخشنامههای مرتبط و ابلاغ آن بخش قابلتوجهی از دغدغههای دوستان عزیز دانشجو مرتفع شود. بنابراین خواهش ما این است که جناحهای سیاسی گروکشیها و دعواهای کاذب خود را به صحن دانشگاه نیاورند. همکاری اداره کل تشکلها با سازمان بسیج دانشجویی و سازمان بسیج اساتید چگونه است؟ یکی از اهداف و گامهای اداره کل تشکلهای دانشگاه آزاد اسلامی در راستای همکاری و همراهی با سازمان بسیج دانشجویی و سازمان بسیج اساتید است. حقیقتا بسیج شجره طیبهای است که بنیانگذار آن حضرت امام خمینی (ره) بوده و عزت و شرف ما مرهون مجاهد این مرد بزرگ الهی است. آن را مکتب عشق مردان خدا نامیده است. ما هرچه در توان داریم برای حمایت از تبیین و ترویج تفکر بسیجی آنچه حضرت امام خمینی فرموده و رهبری عزیز تاکید میکنند، کوتاهی نکرده و نخواهیم کرد. براساس فرمایش صریح مقام معظم رهبری وظیفه و تکلیف ما در دانشگاه حمایت از جوان مومن انقلابی است و مثال روشن آن بسیج دانشجویی است. انشاءا... بهزودی آییننامهها و قوانین مرتبط با فعالیتهای بسیج دانشجویی که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی تصویب شده توسط ریاست دانشگاه ابلاغ خواهد شد. ما افتخار میکنیم که خدای متعال به ما توفیق داده که در این زمینه خدمت کنیم. مفتخریم که در خدمت لشکر مخلص خدا که دفتر شکل آن را همه مجاهدان از اولین تا آخرین امضا کردهاند، هستیم. تعامل اداره کل تشکلهای دانشگاه آزاد اسلامی با نهادهای فرهنگی چگونه است؟ همکاری و همراهی با نهادهای فرهنگی در دانشگاه یکی دیگر از گامها و اهداف ماست. در همین راستا همکاری با معاونتهای فرهنگی و دانشجویی و دفاتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها مهمترین آنهاست. تمام برنامهها با کمک، مساعدت و با اتکا و مشورت و راهنمایی این عزیزان صورت میگیرد که جا دارد خالصانه از زحمات آنها تشکر و سپاسگزاری کنم و خود را محتاج ارشادات و تفکرات آنها میدانم. گام دیگر ما همکاری با سایر ادارات کل معاونت فرهنگی و دانشجویی، معاونتهای دانشگاه آزاد اسلامی نهادها و دستگاههای مرتبط خارج از دانشگاه است. طبیعی است که صحبت افزایش ارتقای توانمندیهای سازمانی و همافزایی نیازمند همکاریهای مشترک و مفصل است و در این زمینه وضعیت خوبی داریم. از دیگر اقدامات و گامهای اداره کل تشکلها در دانشگاه آزاد اسلامی حضور میدانی و ارتباط مستقیم با تشکلها در استانها و واحدهای دانشگاهی است که در یک زمانبندی مشخص و منظم درحال اجرا و عملیاتسازی است که از نزدیک شرایط واقعی را درک کرده و از نظرات و پیشنهادات و انتقادات عزیزان استفاده کنیم. مهمترین ضعف و آسیب تشکلهای دانشجویی را در چه میدانید؟ به نظرم مهمترین آسیب ضعف تئوریک و عدماستحکام مبانی معرفتی است. هرچقدر تلاش کنیم درجهت استحکام مبانی بنیادین جا دارد، تقویت مبانی نظر اسلام همواره از توصیههای موکد حضرت آقا به دانشجویان است. اگر حق این مساله ادا شود، بسیاری از شبهات و سوالات و مسائل انحرافی و التقاطی امکان ظهور و بروز ندارد. شبهات و شایعات در یک محیط ذهنی مبهم متولد میشوند ولی اگر ذهن شفاف و زلال و مسلح به مبانی نظری اسلام و مکتب مترقی و اهلبیت داشته باشیم در طی صراط مستقیم محکم و استوار و ثابتقدم خواهیم بود. نکته بعدی تقیه به احکام اسلامی است؛ این نکته هم جزء فرمایشات مقام معظم رهبری است. حضور قلب در نماز، شرکت در نمازجمعه و جماعات، انس با قرآن، راز و نیاز با خدای قادر متعال و بهرهبرداری از ادعیه نورانی منسوب به حضرات معصومین(ع) است. درحال حاضر نمازهای جماعت مساجد دانشگاهی بعد از نمازهای جماعت بقاع متبرکه باشکوهترین نمازهای جماعت است. اعتکاف از مساجد دانشگاه فراگیر شده؛ گرچه قبلا هم بود ولی حضور جوانان دانشجو به آن ضریب داده است. هیاتهای دانشجویی مایه مباهات و افتخار است اما بازهم نیازمند است که هرچه میتوانیم در این راه تلاش کنیم. روشن است مهمترین مجازی عملیاتیسازی آن تشکلهای دانشجویی است که در این زمینه فعالند و البته با نقطه آرمانی فاصله داریم. مساله سوم به ما به عنوان مسئول یا مسئولان برمیگردد؛ به هرحال دانشجو به دلایل خصایل گوناگون ازجمله جوانی، آرمانخواهی، عدالتطلبی مطالبهگر است و ممکن است در این مطالبهگری گاهی تند برود. سعهصدر، درک موقعیت، پاسخ شفاف، خیرخواهی و... میتواند بهترین راهکار تعامل باشد و بدترین مواجهه تحقیر و توبیخ است. دار و ندار ما همین جوانان هستند که آینده انقلاب و نظام به آنها سپرده خواهد شد که چشم و چراغ مملکت هستند. حفظ و تقویت کرامت و عزت آنها راهبرد اصلی ماست. بنابراین سعی کردیم و البته خواهیم کرد که با گشادهرویی و سعهصدر انتقادات دوستان عزیز دانشجو را در تشکلها و اتحادیهها بشنویم و اگر در حد توان امکان عملی داشت، عمل کنیم و اگر نداشتیم با برشماری دلایل عدم امکان، عمل فضای تعامل را پیش بگیریم. مساله چهارم عدماستفاده از ابزار هنر شعر و ادبیات است؛ بسیاری از مفاهیم فرهنگی اگر در قالب هنر بیاید، امکان ماندگاری و ضریب بالای اثربخشی خواهد داشت. در آخر جذب نیرو و تخاطب است. ارتباط چهره به چهره نقش جدی در توسعه مخاطب ایفا میکند. فضای مجازی البته میتواند در توسعه مخاطب نقشآفرین باشد ولی مهمتر از آن حضور فیزیکی در صحنههای واقعی و گفتوگوهای چهره به چهره است. بدیهی است در همه این حوزهها میشود گفتوگوی مفصلی داشت یا حتی میزگرد که به دلیل اجتناب از اطالهکلام به نظرم همین مقدار کافی است. در پایان روز 16 آذر را به همه دانشجویان عزیز تبریک و تهنیت عرض میکنیم و به روح بلند و متعالی شهدای عزیز دانشجو درود و سلام میفرستیم و غفران و رضوان الهی برایشان مسالت داریم و امیدواریم با دعای خیر آنها راه نورانیشان را طی کنیم.∎
نظر شما