کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در آخرین مصوبه مربوط به تعرفه خدمات اینترنت ثابت، تعرفه‌های غیرحجمی را نهایی کرد.
پایه "اینترنت غیرحجمی" در دولت گذشته (دولت یازدهم) گذاشته شد اما با توجه به اینکه تصمیم‌گیری در این باره در دقایق پایانی عمر آن صورت گرفت و اعتراض کاربران اینترنتی کشور را به دنبال داشت، وزارت ارتباطات در دولت دوازدهم اقدام به بازنگری تعرفه‌های پیشین کرد.
اینترنت غیرحجمی در واقع مدلی بین اینترنت نامحدود و اینترنت حجمی است؛ براساس مدل مصوب کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات "اینترنت غیرحجمی" به اینترنتی گفته می‌شود که دارای آستانه استفاده مصرف منصفانه است.
در واقع اپراتورهای اینترنتی کشور که از این پس ملزم به ارائه خدمات غیرحجمی هستند، می‌توانند سقف مشخصی را در بازار رقابتی تعیین کنند تا مشترکان برای استفاده تا آن سقف با محدودیت حجم مواجه نشوند؛ به عنوان مثال سرویس اینترنتی با سرعت 512 کیلوبیت بر ثانیه و مصرف منصفانه 17 گیگابایت در ماه ارائه کنند.
اما نکته در این است که مصوبه مذکور دست شرکتهای اینترنتی را برای بعد از گذر از مصرف منصفانه و کاهش سرعت اینترنت باز گذاشته است.
فرض کنید سرویسی با سرعت یک مگابیت بر ثانیه و با مصرف منصفانه 25 گیگابایت در ماه را از یکی از شرکتهای اینترنتی خریداری کرده‌اید؛ زمانیکه مصرف شما در ماه از 25 گیگابایت عبور کند، آن شرکت اختیار دارد سرعت سرویس شما را به 128K کاهش دهد یا براساس اطلاع‌رسانی قبلی به شما حجم ترافیک اضافی بفروشد.
در واقع معیار اصلی در این مصوبه بر آن است که سرویس سمت مشترک در زمان عبور از مصرف منصفانه، مانند گذشته قطع نشود و حداقل ارتباطی همواره بر روی خطوط مشترکان برقرار باشد.
این مصوبه در بند 5 ردیف ب مقررات حاکم بر تدوین و اجرایی شدن تعرفه در بخش ICT می‌گوید:"پس از عبور از آستانه استفاده منصفانه ماهانه، دارنده پروانه می‌تواند نسبت به اعمال سیاست استفاده منصفانه و نسبت به کاهش سرعت کاربر تا حداقل سرعت Kbps 128 اقدام کند یا آنکه براساس اطلاع‌رسانیهای قبلی انجام شده به کاربر و أخذ تاییدیه‌های مربوطه از وی، نسبت به فروش حجم اضافه ترافیک بین‌الملل و داخلی اقدام کند."
جدول تعرفه ارائه خدمات دسترسی پرسرعت ثابتی که دولت مصوب کرده، منتشر شد به شرح زیر است:
حال در چنین شرایطی، شرکت مخابرات ایران به عنوان بزرگترین بازیگر عرصه اینترنت ثابت کشور تعرفه‌های جدید اینترنت غیرحجمی خود را اعلام کرده که نرخهای اعلامی آن در بالاترین حد تعیین شده در جدول بالاست.
تعرفه اینترنت غیرحجمی مخابرات به شرح زیر است:
با توجه به اینکه در این مصوبه دست شرکتهای اینترنتی برای ارائه سقف مصرف منصفانه باز گذاشته شده است تا به رقابت با یکدیگر بپردازند، شرکت مخابرات سقف تعیین شده خود را برای قراردادهای سالانه بالاتر برده است اما روی قیمت تخفیفی را به مشترکان نداده است.
به عبارت دیگر اگر پیش از این سرویس یک ماهه‌ای را با حجم مشخص از مخابرات خریداری می‌کردید باید یک رقم فرضا X را پرداخت می‌کردید اما اگر خریدتان بلند مدت (یک ساله یا شش ماهه) می‌بود، رقم پرداختی‌تان کاهش یافته و فرضا X-Y که Y عدد تخفیف است، می‌شد.
اما در جدول غیرحجمی کنونی که از سوی این شرکت اعلام شده، اگر به جای سرویس ماهانه، سالانه خریداری کنید روی قیمت به شما تخفیفی داده نمی‌شود اما حجم مصرف منصفانه‌تان بالاتر می‌رود.
در حالیکه مصوبه دولت به صراحت عنوان کرده "ارائه‌کننده خدمت ملزم است تا درهمه سطوح جدول و تمامی طرحهای تنظیمی خود نسبت به تفکیک و ارائه حجم ترافیک بین‌الملل از داخل به نحوی اقدام کند که آستانه استفاده منصفانه ترافیک داخل حداقل دو برابر آستانه استفاده منصفانه ترافیک بین‌الملل باشد" اما مخابرات این موضوع را رعایت نکرده است.
براساس این بند از مصوبه شرکت مخابرات باید سقف مصرف منصفانه اینترنت و سقف مصرف منصفانه محتوای شبکه داخلی را به صورت تفکیکی اعلام می‌کرد که در جدول اعلام شده، این تفکیک صورت نگرفته است.
ضمنا سخنگوی شرکت مخابرات ایران صرفا به اعلام تعرفه‌های جدید اینترنت پرسرعت این شرکت بسنده کرده و از اعمال تعرفه‌های جدید براساس اصول سرعت محوری، کاهش هزینه مشتریان، تفکیک ترافیک داخلی و بین‌الملل به همراه رعایت مصرف منصفانه خبر داده است.
وی هیچ اشاره‌ای به این موضوع نداشته که اگر مشترکان اینترنت غیرحجمی مخابرات از میزان مصرف منصفانه عبور کنند، چه اتفاقی برای آنها می‌افتد؛ آیا سرعت سرویس آنها به 128K کاهش می‌یابد یا اینکه باید حجم اضافه خریداری کنند؟!
با این حال تاکنون تنها یکی دو شرکت تعرفه‌های اینترنت غیرحجمی خود را اعلام کرده‌اند و باید منتظر اعلام سایر شرکتهای اینترنتی ماند؛ شاید با اعلام دیگر شرکتها و مشخص شدن نرخها، تعرفه‌های رقابتی داغتر و ارقام کنونی تغییر پیدا کند.