سلامت نیوز: مسکن مهر قرار بود سرپناه آرمانی اقشار آسیب‌پذیر باشد اما یک زلزله نشان داد طرحی که برایش ۵۰ هزار میلیارد تومان پول بدون پشتوانه چاپ شده بود به بادی بند است.
به گزارش سلامت نیوز، جهان صنعت نوشت: هنوز درد و رنج مردم آسیب‌دیده کرمانشاه به پایان نرسیده که مجریان مسکن مهر با قصد تسویه حساب سیاسی هریک به دنبال رفع مسوولیت از خود هستند. آنهایی که دستور اجرای این طرح را صادر کردند به اینکه سقف ساختمان‌ها نریخته و تنها دیوارهایش با خاک یکسان شده می‌بالند و آنهایی که این طرح را «شلخته»، «مزخرف» و «اقتصاد برانداز» می دانستند از سهم خود در صدور پایان کار به این پروژه‌ها حرفی نمی‌زنند.
اینکه چگونه ساختمان‌های اطراف مسکن مهر کرمانشاه در اثر زلزله سالم مانده و چرا در ستون‌های آن از نخاله ساختمانی استفاده شده است، سوالاتی است که بلافاصله پس از انتشار تصاویر ویرانه‌های مسکن مهر مطرح شد. در این گزارش دبیر ستاد بازآفرینی استان و یکی از مجریان مسکن مهر کرمانشاه به این سوالات پاسخ می‌دهند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد مسکن مهر کرمانشاه به جای واگذاری به افراد دارای صلاحیت، به تعاونی‌های غیرمرتبط و بدون صلاحیت سپرده شده است که شائبه وجود رانت در اجرای پروژه‌ها را تقویت کرده است.
دبیر کمیته راهبردی ستاد بازآفرینی کرمانشاه، «انحراف تشکل‌های حرفه‌ای صنعت ساختمان» را اصلی‌ترین دلیل خسارات فاجعه‌آمیز زلزله می‌داند. مجید نیک‌نژاد به «جهان صنعت» می‌گوید: اگر فردی حقیقی بخواهد در صنعت ساختمان فعالیت کند باید اصالتا دارای صلاحیت باشد اما به دلیل اینکه مسوولیت‌ها در صنعت ساختمان کشور از مسیر اصلی منحرف شده است شاهد رعایت نشدن ایمنی در ساختمان‌سازی کشور هستیم. او ادامه می‌دهد: در حال حاضر در تشکیلاتی که طرح و پروانه ساختمان را در بخش تولید و عرضه انجام می‌دهند افراد متخصص هیچ جایگاهی ندارند و علت آن این است که ریشه تشکل‌های صنفی و حرفه‌ای در صنعت ساختمان زده شده است.
نیکزاد مسکن مهر را به تعاونی‌ها واگذار کرد
نیک‌نژاد با بیان اینکه نقش تشکل‌ها در قانون مشخص شده است، می‌گوید: در استان کرمانشاه سال‌ها فریاد زدیم که جلوی انحراف از قانون گرفته شود اما این اتفاق رخ نداد. او می‌گوید: زمانی که سعیدی کیا، وزیر راه‌و‌شهرسازی وقت، مسکن مهر را راه‌اندازی کرد، بر‌خلاف بند «د» برنامه بودجه سال 86 شروع احداث پروژه‌ها را به تعاونی‌ها دادند این در حالی است که در قانون ساماندهی تولید عرضه مسکن که پیش درآمد آن در برنامه بودجه سال 86 آمده بود باید تولید ساختمان را به افراد دارای صلاحیت می‌سپردند.
رییس کمیسیون حقوقی و آیین‌های کانون سراسری انبوه‌سازان کشور در تشریح سابقه ساخت‌و‌ساز مسکن مهر کرمانشاه می‌گوید: بیاید ریشه‌یابی کنیم تا مشخص شود مسکن مهری که ساخته شده را چه کسی طراحی کرده و چه کسی نظارت بر ساخت آن را بر عهده داشته است. او معتقد است: اینکه امضای یک مجری را بخریم و بفروشیم و هرکسی خواست خانه بسازد به او اجازه کار دهیم به فاجعه ختم می‌شود.
نیک‌نژاد در پاسخ به این سوال که مجوزهای نظام‌مهندسی مسکن مهر کرمانشاه چگونه صادر شده است می‌گوید: این بحث کاملا ریشه‌ای است و مستقیما به خروج تشکل‌های ساختمانی از فرآیند ساخت‌و‌ساز مربوط است. او می‌گوید: اینکه مسکن مهر چه کیفیتی داشته است سوال مهمی است اما این موضوع فراتر از مسکن مهر است و سایر ساختمان‌هایی که احداث شده هم مربوط می‌شود.
به هیچ‌کس اجازه نمی‌دهند وظایف خود را انجام دهد
رییس کمیسیون حقوقی و آیین‌های کانون سراسری انبوه‌سازان کشور می‌گوید: کار حرفه‌ای در صنعت ساختمان بدون داشتن پروانه حرفه‌ای جرم است و باید این تشکیلات در ساخت‌و‌سازهای انبوه استان رعایت می‌شد. او می‌گوید: تشکیلات صنفی حرفه‌ای باید برای حفظ منافع مصرف‌کنندگان وارد شود. نیک‌نژاد معتقد است: اصولا قانون کسب‌و‌کار برای این است که کسب‌و‌کار‌های مختلف مورد تجاوز قرار نگیرند اما زمانی که تمام کسب‌و‌کار ساختمان مورد تجاوز قرار گرفته است و به هیچ‌کس اجازه نمی‌دهند وظایف خود را انجام دهد وقوع فجایع ساختمانی نیز مورد انتظار است.او در واکنش به سخنانی مبنی بر دستور نصف شدن هزینه مالیات و مصالح در ساخت‌و‌ساز مسکن مهر کرمانشاه می‌گوید: این سخنان حاشیه‌ای است و باید در اسرع وقت کمیته‌ای تشکیل شود که مسایل ریشه‌ای را ارزیابی کند.نیک‌نژاد با طرح این پرسش که چرا مدیران کل دولتی طی 20 سال گذشته قانون را منحرف کردند، می‌گوید: قوانینی مانند قانون پیش‌فروش ساختمان را برای مجرمان نوشتند و از طرف دیگر جلوی اجرای قوانین دیگر را هم گرفته‌اند. او می‌گوید: پروژه مسکن مهر که عمدتا تا 90 درصد در اختیار افراد فاقد صلاحیت قرار گرفت را به انحراف کشیدند. او در پاسخ به این پرسش که مسوولیت تخریب مسکن مهر کرمانشاه با کیست می‌گوید: مسوولیت با شرکتی است که طرح‌ها را تهیه می‌کند و شناسنامه فنی ملکی را به ابزاری تبدیل کرده که از مصرف‌کننده پول بگیرد. او معتقد است که این شناسنامه فقط یک سند است که باید از روز اول در اختیار متقاضیان دارای صلاحیت قرار گیرد.
خطر تکرار اشتباهات در کرمانشاه
نیک‌نژاد می‌گوید: قانون بازآفرینی بافت‌های فرسوده در سال 89 ابلاغ شده است و بر اساس آن، وزارتخانه به این نتیجه رسید که بازآفرینی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد توسط توسعه‌گران بخش خصوصی انجام شود. از سوی دیگر مقدماتی فراهم کردیم که بلای مسکن مهر بر سر طرح‌های ستاد بازآفرینی نیاید. او می‌گوید جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور نیز اعلام کرده بازآفرینی تمام پروژه‌ها از سوی توسعه‌گران خصوصی انجام شود اما باز هم مدیران ارشد دولت حاضر به اجرای قانون نیستند و سه سال است که این موضوع را در کانون سراسری انبوه‌سازان اعلام می‌کنیم. او ادامه می‌دهد: در چنین حادثه‌ای سازنده ساختمان‌ها مقصر اصلی است و کسی که پروژه را به افراد فاقد صلاحیت واگذار کرده، مرتکب تخلف حرفه‌ای شده است.
دبیر کمیته راهبردی ستاد بازآفرینی کرمانشاه می‌گوید: جایگاه سازمان حرفه‌ای نظام‌مهندسی طبق ماده 3 قانون نظام‌مهندسی تعریف شده است. بر اساس قانون وظایف ارائه‌دهندگان خدمات مهندسی در قالب طراحی، نظارت و اجرا مشخص شده است و در این زمینه باید بر تفکیک نقش قانون نظام‌مهندسی و خود سازمان نظام‌مهندسی تاکید کرد. نیک‌نژاد می‌گوید: متاسفانه طی 20 سال گذشته سازمان‌های نظام‌مهندسی در کارهایی که حق دخالت نداشته‌اند، وارد شده‌اند. به عنوان مثال این سازمان حق دخالت در امور اشخاص حقوقی را ندارد. او می‌گوید: در ماده 4 قانون نظام‌مهندسی مشخص شده است که سازمان‌های نظام‌مهندسی فقط برای هماهنگی امور مهندسین تعریف شده است؛ از سوی دیگر باید گفت سازمان‌های نظام‌مهندسی اصالتا تشکل نیست بلکه برای امور انضباطی مهندسان و آموزش و به روز کردن آنها تشکیل شده است. بر همین اساس است که شکایاتی که در امور حرفه‌ای و مسایل مهندس انجام می‌شود، فقط به شورای مرکزی نظام‌مهندسی برمی‌گردد. نیک‌نژاد ادامه می‌دهد: بخش عمده قانون نظام‌مهندسی کشور شامل تشکل‌های دارای صلاحیت مهندسی است که کارهای فنی ارائه می‌دهند.
دبیر کمیته راهبردی ستاد بازآفرینی کرمانشاه می‌گوید: بر اساس مصوبه هیات وزیران در خصوص سازماندهی، حمایت و نظارت بر بازار تولید و عرضه مسکن در سال 75 آیین‌نامه‌ای شکل گرفته است که بر اساس آن قانون نظام‌مهندسی هم شکل گرفت اما آیین‌نامه اجرایی آن برای بخش حرفه‌ای انحصاری نیست چراکه در آخرین ماده قانون آمده است: کلیه آیین‌نامه‌های لازم ظرف شش ماه باید از سوی وزارتخانه تهیه شود. او معتقد است که این آیین‌نامه اجرایی صنفی و حرفه‌ای است که مربوط به عمل فنی مهندسان می‌شود.
مسکن مهر کرمانشاه به تایید نظام‌مهندسی رسیده بود
یکی از مجریان مسکن مهر کرمانشاه نیز در گفت‌و‌گو با «جهان صنعت» می‌گوید: طرح احداث مسکن مهر از سوی سازمان نظام‌مهندسی بررسی شده بود. منصور طاقه‌ای می‌گوید: این سازمان نقشه‌ها را بررسی کرده بود و به این علت که حجم ساخت‌و‌ساز انبوه بوده، توافقی انجام شده بود تا در وضع تعرفه‌های تخفیف قائل شوند؛ به عنوان مثال اگر برای هر متر‌مربع مبلغی به عنوان تعرفه دریافت می‌شده به دلیل بالا بودن حجم کار تخفیف تشابه دریافت شده است.
این انبوه‌ساز استان کرمانشاه در پاسخ به انتقادات مطرح‌شده در مورد کیفیت ساخت مسکن مهر کرمانشاه می‌گوید: شایعات در مورد مسکن مهر بسیار گسترده است اما واقعیت این است که در این مورد بزرگنمایی انجام شده است. او ادامه می‌دهد: اگر به صورت مهندسی برخورد کنیم و آمار بگیریم تعداد کشته‌های مسکن مهر استان دو تن بیشتر نبوده است. او در پاسخ به این سوال که ضوابط ایمنی در پروژه‌ها چگونه رعایت شده است می‌گوید: مهندسان حفظ اسکلت و جلوگیری از سقف واحدها را در طراحی خود در اولویت قرار می‌دهند.
مجری مسکن مهر سجادیه کرمانشاه می‌گوید: قصد دفاع ندارم اما باید گفت که پروژه‌های مسکن مهر صدمه اساسی ندیده است چراکه در مهندسی سازه فرض بر این است که دیوار و اسکلت ساختمان در زلزله سالم بماند. او می‌گوید: از آنجا که جان انسان‌ها مطرح است، ضایعه بزرگ بوده است و بر اساس آمار تلفات سرپل‌ذهاب بیشتر در روستاها بوده است.
تصاویر ستون‌های مسکن مربوط به کرمانشاه نیست!
طاقه‌ای در پاسخ به این سوال که به چه علت در ستون‌های مسکن مهر کرمانشاه از آجر خرد استفاده شده است، می‌گوید: چندین تصویر در شبکه‌های مجازی دیدم که مربوط به ایران نیست و تصویری که مربوط به خرده‌آجر است هم مربوط کرمانشاه نیست. او می‌گوید: معلوم نیست این تصاویر دقیقا به کجا مربوط بوده است و به نظر من عکس قابل تاییدی نیست.
بتن پروژه‌ها نامرغوب نبوده است
مجری مسکن مهر سجادیه کرمانشاه با پذیرش این انتقاد که اتصال دیوارها به ستون ضعیف بوده است، می‌گوید: باید دقت بیشتری در اتصال دیوارها به ستون انجام می‌شد. طاقه‌ای در پاسخ به این سوال که علت ریزش دیوارها می‌تواند ضعف در تولید بتن باشد، می‌گوید: در حال حاضر سیمان آنقدر ارزان شده است که نیازی به استفاده از سیمان محدود در بتن‌سازی نیست. پس چنین فرضی مردود است. او همچنین در واکنش به این پرسش که ساختمان‌های مجاور مسکن مهر چگونه سالم مانده‌اند، می‌گوید: ساختمان‌ها در زلزله رفتارهای متفاوتی دارند و ممکن است موج زلزله به ساختمان‌های اطراف نرسیده باشد اما اینکه ساختمان‌ها به این شکل درآمده ناشی از شدت زلزله است.