سرویس خارجی: سعد حریری در دومین مصاحبه تلویزیونی خود در عربستان، دستپاچه و گرفته به نظر می رسید و نگرانی او به میزانی بود که گویی بر روی موجی از طوفان قرار دارد.
گفتگوی تلویزیونی« سعد حریری» نخست‌وزیر مستعفی لبنان از شبکه لبنانی المستقبل به صورت پرسش و پاسخ پخش شد. روزنامه «نیویورک‌تایمز» در گزارشی با اشاره به این مصاحبه تلویزیونی تأکید کرد که این گفتگو اصلا قانع‌کننده نبود و تردیدها درباره گروگان گرفته شدن وی در عربستان سعودی را افزایش داد. نیویورک تایمز در این رابطه نوشت: نخست‌وزیر لبنان که اقامت موقت و رمزآلودش در عربستان سعودی، خاورمیانه را نگران کرده، در نطق تلویزیونی اش اعلام کرد که آزاد است تا این کشور را ترک کند و لبنان را به منظور حفظ جان خود ترک کرده است و ظرف چند روز به کشورش باز خواهد گشت. این گزارش می‌افزاید: اما این اظهارات که نخستین اظهارنظر عمومی وی از زمان ورود مشکوکش به عربستان در تاریخ ۳ نوامبر است که در همان زمان نیز استعفایش را اعلام کرد، بعید است بتواند سردرگمی‌ها و تردیدها پیرامون مسئله آزادی وی یا گروگان بودن در دست سعودی‌ها یا حتی تردیدها درباره تحت فشار بودن برای استعفایش به عنوان بخشی از استراتژی بزرگتر سعودی ها برای افزایش فشار بر ایران به عنوان رقیب منطقه‌ای آنها را از بین ببرد. در ادامه این گزارش آمده است: کسانی که درباره وضعیت حریری تردید و سوالاتی داشتند بعید است که با مصاحبه جدید وی با شبکه حزب حامی عربستان در لبنان قانع شده باشند، آن هم با وجود مجری که پایبند به اصول و خط مشی سعودی است. این گزارش افزود: «دست‌کم ۵ شبکه تلویزیونی لبنان به دلیل نگرانی در خصوص اینکه آیا حریری می‌تواند آزادانه صحبت کند، از پخش این مصاحبه تلویزیونی امتناع ورزیدند.
آسوشیتدپرس نیز در گزارشی به لحظات عجیب در مصاحبه نخست‌وزیر مستعفی لبنان اشاره کرده و مواردی مانند بغض‌های فروخورده تا نوشیدن غیرمعمول آب را مواردی دانسته که به شایعات درباره او دامن زده‌اند. این رسانه آمریکایی در گزارشی نوشته در حالی که قرار بود مصاحبه سعد حریری، نخست‌وزیر مستعفی لبنان به شایعات درباره او پایان دهند، با «لحظات عجیب» به گمانه‌زنی‌ها درباره وضعیت او دامن زدند. آسوشیتدپرس افزود: هنگامی که حریری در یک نطق تلویزیونی استعفایش را از عربستان اعلام کرد، کشورش را در حیرت فرو برد و معماهایی ایجاد کرد که بیش از یک هفته دوام آوردند اما حضور دوباره او در تلویزیون، آکنده از لحظات عجیب بود.
این رسانه آمریکایی با اشاره به گمانه‌زنی‌ها درباره بازداشت حریری در عربستان سعودی در خلال هفته گذشته، نوشت: قرار بود که این مصاحبه به شایعات پایان دهد، اما سوال‌های تازه‌ای ایجاد کرد. آسوشیتدپرس نوشت: در بخشی از مصاحبه، چشم‌های حریری به نقطه‌ای در اتاق پشت سرش خیره شد. دوربین تلویزیونی در یک لحظه تصاویری از یک مرد در گوشه پشتی ضبط کرد که چیزی شبیه یک کاغذ لوله شده در دستانش داشت.
دوربین تلویزیونی تصویر را از این مرد که چهره‌اش داخل کادر قرار نداشت برگرداند اما ناگهان روی چهره خشمگین و آکنده از نفرت حریری ثابت شد. در توئیتر، کاربران لبنانی ویدئوهایی از این مرد پخش کرده و آن را شاهدی برای بازداشت اجباری حریری دانستند. آسوشیتدپرس همچنین نوشته چهره حریری در مصاحبه جدیدش خسته و غمگین بود و او در برخی جاها تلاش می‌کرد بغضش را پنهان کند و او بارها به نحوی غیرمعمول آب خورد و بعد از تمام شدن محتوای لیوان، باز هم آب خواست که در یک صحنه، مجری لیوان آب خودش را جلوی حریری گذاشت. حریری همچنین بعد از گذشت یک ساعت از مجری خواست که مصاحبه را تمام کند و گفت: شما من را خسته کردید.
عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه مستقل رأی الیوم هم در سرمقاله‌ای نوشت: حریری در این مصاحبه هم آشفته بود و حرف‌هایی زد که خودش هم از مضمون و پیامدهایش راضی نبود برای همین سخنانش برای مردم لبنان و بسیاری از اعرابی که این مصاحبه را دنبال کردند، نیز قانع کننده نبود. ما با این حرف حریری که گفت استعفایش تحول مثبتی در لبنان ایجاد کرد موافق نیستیم بلکه برعکس به نظر ما استعفای وی ثبات لبنان را به لرزه درآورد و بحران وزارتی را برجای گذاشت و دودستگی طایفه‌ای را احیا کرد ومصاحبه حریری بر ابهامات مربوط به استعفایش افزود. عطوان افزود: محاسبات عربستان علیه حزب الله اشتباه بود و کاملا معکوس عمل کرد. در این حال یک روزنامه آلمانی از خطر به وجود آمدن جنگ جدیدی در منطقه با کارگردانی عربستان و آمریکا و بازیگری اسرائیل خبر داد. روزنامه “زوددویچه سایتونگ” در مطلبی به تحولات اخیر لبنان به کارگردانی عربستان سعودی پرداخت و نوشت: اسرائیل و عربستان سعودی به‌غیر از مسئله دشمنی با ایران و حزب‌الله اشتراکات کمی با هم دارند.
اگر اسرائیل حالا به اختلافات درباره لبنان ورود پیدا کند خطر به وجود آمدن جنگ جدیدی در خاورمیانه شکل می‌گیرد. این روزنامه افزود: در روزهای گذشته خطر وقوع جنگ جدیدی در خاورمیانه افزایش پیدا کرده است و مقصر اصلی به وجود آمدن چنین اوضاعی عربستان سعودی است که لبنان را به‌عنوان منطقه جنگی جدید خود انتخاب کرده و یک ائتلاف غیرمعمولی با اسرائیل را شکل داده است. اسرائیل و عربستان را دشمنی با ایران بر اساس این شعار که “دشمن دشمن من متحد من است” به هم پیوند می‌دهد.
برای عربستان سعودی تنها مسئله حزب‌الله لبنان اهمیت سطحی دارد و در واقع برتری در منطقه و مقابله با نفوذ ایران اولویت اصلی آن است. اندیشکده «سلطنتی انگلیس» هم در گزارشی پیرامون وقایع لبنان در چند روز گذشته نوشت: درحالی‌که عربستان سعودی دستور داد شهروندانش خاک لبنان را ترک کنند ، به نظر می‌رسد که سوریه احاطه تاریخی خود بر این همسایه غربی را دوباره تکرار می‌کند و آینده سیاسی لبنان نه در عربستان، بلکه در سوریه شکل می‌گیرد.
اظهارات حریری
نخست‌وزیر مستعفی لبنان در گفتگو با شبکه المستقبل اعلام کرد که طی دو یا سه روز دیگر به لبنان باز می گردد تا قانونی استعفا کند. سعد حریری گفت: آنچه در منطقه رخ می دهد، خطر علیه لبنان است و استعفای من به نفع این کشور است. وی افزود: تحریمهای عربی علیه ما، به نفع مردم لبنان نیست. من با حزب الله به عنوان حزب سیاسی مشکلی ندارم، اما حزب الله نباید عاملی برای تخریب لبنان باشد. حریری تصریح کرد: ملک سلمان من را مانند پسر خودش می داند و ولیعهد عربستان نیز برای من قابل احترام است. نخست وزیر مستعفی لبنان که اکنون در ریاض به سر می برد، افزود: من به زودی به لبنان باز خواهم گشت. وی ادعا کرد: امروز دخالت هایی را از جانب ایران و حزب الله شاهد هستیم و این دخالت ها اخیرا زیاد شده است. سعد حریری تصریح کرد: تصورات اشتباهی نسبت به من در کشور لبنان وجود دارد و همین عامل باعث شد که من تصمیم به گفتگو گرفتم. نخست وزیر مستعفی لبنان خاطرنشان کرد: قبول دارم که نحوه استعفای من درست نبود، ولی این کار را به دلایل و انگیزه‌های امنیتی انجام دادم. وی مدعی شد: ملک سلمان و ولیعهد عربستان خواستار امنیت همه مناطق لبنان هستند و عربستان بیش از سایر کشورها در جنگ سال ۲۰۰۶ اسرائیل علیه لبنان (جنگ ۳۳ روزه) کمک کرد! سعد حریری ایران را به دخالت در امور کشورهای عربی متهم کرد و گفت: ما مخالف این هستیم که ایران از لبنان به عنوان محوری ضد کشورهای عربی استفاده کند. وی با بیان اینکه جان وی در خطر است، گفت: من می خواهم از خودم و خانواده خودم محافظت کنم و نمی خواهم فرزندانم شاهد آن چیزی باشند که من با قتل پدرم شاهد آن بودم.
نخست وزیر مستعفی لبنان تصریح کرد: من به زودی به لبنان خواهم رفت تا بر اساس موازین قانون اساسی استعفا دهم و اجازه نخواهم داد که لبنان به میدان جنگ منطقه ای تبدیل شود. سعد حریری تاکید کرد که روابط من با میشل عون ممتاز است و پس از بازگشت به لبنان با وی گفتگو خواهم کرد. حریری ادعا کرد: عربستان در امور لبنان دخالت نمی کند و این ایران است که در امور داخلی این کشور دخالت می کند! وی افزود: عربستان همیشه مصلحت و منفعت لبنان را خواسته است، اما حزب الله تحت حمایت ایران به دور بودن لبنان از درگیری های منطقه احترام نمی گذارد.
سعد حریری با بیان اینکه من به علی اکبر ولایتی گفته بودم که دخالت های ایران در کشورهای عربی غیر قابل قبول است گفت: از سوی ولایتی تهدیدی علیه من صورت نگرفت. حریری در ادامه دفاع از اقدامات عربستان در لبنان گفت: عربستان به اقتصاد، برق و آب لبنان کمک می کند، اما دیگران چه کمکی به این کشور می کنند؟ وی گفت: به شرطی قبول می کنم استعفای خود را پس بگیرم که حزب الله قبول کند بی طرف باشد.
سعد حریری گفت: از زمانی که وارد عربستان شدم، در منزلم و نه در هیچ مکان دیگری به سر می برم. وی همچنین به سفر اخیر خود به امارات اشاره کرد و گفت: سفر من به امارات برای تشریح مواضع لبنان نسبت به امارات بود. وی در پاسخ به سوال خبرنگار و مجری شبکه المستقبل درباره بازداشت شاهزاده های سعودی گفت: امیدوارم همانطوری که در عربستان شاهد مبارزه با فساد هستیم، در لبنان هم شاهد آن باشیم. نخست وزیر مستعفی لبنان افزود: من طی دو یا سه روز دیگر به لبنان باز خواهم گشت. حریری گفت: ما خواهان اختلاف با ایران نیستم، اما نباید در اموری که به زیان کشورهای عربی است، دخالت کنیم. نخست وزیر مستعفی درباره سلاح حزب الله هم گفت: درباره سلاح حزب الله باید مذاکره صورت بگیرد و رئیس جمهور لبنان باید درباره آن اعمال نظر کند.
واکنش ها به سخنان حریری
ژنرال’ میشل عون’ رئیس جمهوری لبنان تاکید کرد که سخنان و مواضع حریری به خاطر شرایط پیچیده ای که درعربستان دارد با اراده او بیان نمی شود و مواضعی شک برانگیز و مبهم است. وی گفت: شرایطی که حریری در ریاض به سر می برد بحدی رسیده است که او نمی تواند آزادانه حرف بزند و بر او شروطی در خصوص اقامتش و حتی تماس با خانواده اش تحمیل شده است. رئیس‌جمهور لبنان تأکید کرد که اظهارات سعد حریری نشان می‌دهد که حل و فصل سیاسی در کشور همچنان پابرجاست. میشل عون، گفت: اشاره سعد حریری، به احتمال عقب نشینی‌اش از استعفا یک اتفاق مثبت است. رئیس پارلمان لبنان هم در واکنش به استعفای حریری تاکید کرد، بازگشت از استعفا عادلانه است. نبیه بری گفت استعفای حریری جز در خاک لبنان پذیرفته نمی‌شود.
در این حال بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در خصوص استعفای حریری گفت: ما همواره خواهان ثبات امنیت و آرامش در لبنان هستیم و با تلاشی که بین احزاب و گروههای لبنانی صورت گرفت این کشور در مسیر درستی قرار گرفت. ما هنوز هم از روند توسعه و آرامش لبنان حمایت می‌کنیم و استعفای حریری را یک امر غیر مترقبه و مشکوک تلقی می‌کنیم.
امیدواریم حریری هر چه زودتر به لبنان بازگردد و مراتب استعفای خود را در لبنان دنبال کند. ما از آنچه گروه‌ها و جریانات سیاسی دنبال می‌کنند حمایت می‌کنیم. اقدام حریری یک اقدام عجیب و بی‌نظیر بود که یک نخست‌وزیر از کشوری ثالث استعفای خود را اعلام کند. سخنان وی، یک کورسویی از امید است که وی بازگردد و به بازگشت آرامش به لبنان کمک کند.
«بوریس جانسون» وزیر امور خارجه انگلیس هم اعلام کرد، امیدوار است که سعد حریری نخست‌وزیر لبنان که هفته گذشته اعلام کرده بود از سمت خود استعفا می‌دهد بدون تأخیر بیشتر به بیروت بازگردد. سفیر روسیه در لبنان هم تاکید کرد که درباره وضعیت سعد حریری نخست وزیر لبنان باید توضیح داده شود زیرا این مسئله به حاکمیت کشور لبنان مرتبط است.
خبر دیگر اینکه روزنامه الدیار چاپ لبنان نوشت: عربستان سعودی خواستار تعلیق عضویت لبنان در اتحادیه عرب شده که با مخالفت رئیس جمهوری مصر و کشورهای عراق، قطر و کویت مواجه شده است.
عربستان سعودی از «احمد ابوالغیط» دبیرکل اتحادیه عرب خواست عضویت لبنان در این اتحادیه را به تعلیق درآورد، اما پس از طرح این موضوع توسط دبیر کل اتحادیه عرب با عبد الفتاح السیسی رئیس جمهور مصر، السیسی از ابو الغیط خواسته موضوع را در نشست اتحادیه عرب مطرح نکند.
وزارت خارجه عراق هم اعلام کرد که بغداد در حال رایزنی با عربستان و لبنان در راستای حل تنش های موجود میان دو کشور است. در چنین شرایطی رهبر مسیحیان مارونی لبنان با هدف صحبت درباره تحولات اخیر پیش آمده پس از استعفای سعد حریری راهی عربستان شد.