محمد مهدی سالاری
سفرهای استانی رهبر انقلاب یك رخداد رسانه‌ای است كه بدون بازتاب صحیح، كاركرد سیاسی-اجتماعی خود را تا حدی از دست خواهد داد. بنا بر فرض مذكور، رعایت برخی اصول و قواعد در بازتاب رسانه‌ای سفر و جریان‌سازی‌های رسانه‌ای حول آن بسیار مهم می‌نماید. اهمیت این موضوع هنگامی بیشتر می‌شود كه استراتژی تبلیغاتی دشمنان انقلاب در قبال اكثر اخبار مربوط به رهبر انقلاب، بر مدار دو محور اصلی «بایكوت» و «انحراف اذهان» است. همچنین زمانی كه این دو خط اساسی به دلیل امكان‌ناپذیری نادیده‌گرفتن بیانات رهبر انقلاب قابلیت خود را از دست دهند، خط تبلیغاتی دشمنان به سمت استراتژی سوم، یعنی «جابه‌جایی اصلی و فرعی» بیانات ایشان گرایش پیدا خواهد كرد.
اما خط تبدیل موضوعات فرعی به اصلی نیز از آن‌جا كه سخنان رهبر انقلاب به‌طور زنده به سراسر دنیا مخابره می‌شد، به‌جد دنبال شد و این بار موضوع «انرژی هسته‌ای» در بیانات ایشان را تعمداً به عنوان موضوع اصلی سخنان ایشان قلمداد كردند. این در حالی بود كه شاید موضوعاتی همچون «تغییر ساختار شورای امنیت»، «احیای جنبش عدم تعهد» و «راهكار نظام اسلامی برای حل مسأله‌ی فلسطین» اگر نگوییم بیشتر، كم‌اهمیت‌تر از مسأله‌ی هسته‌ای نبودند.
نمونه‌ی دیگری از پُررنگ كردن محورهای فرعی بیانات رهبر انقلاب را در موضوع «میكروب‌های سیاسی» مشاهده كردیم كه ایشان در سفر قم مطرح كردند و بلافاصله رسانه‌های حامی فتنه‌گران سال ۱۳۸۸ آن را به سوژه‌ی اصلی تبدیل ساختند.
در این‌گونه موارد -یعنی جابه‌جایی اصلی و فرعی بیانات- بی‌دقتی شخصیت‌ها و رسانه‌های خودی و حتی مواضع برخی جریانات مغرض داخلی نیز گاهی زمینه‌های لازم را برای دشمنان نظام مهیا می‌سازد. نمونه‌ی این بدفهمی را در سفر كرمانشاه و واكنش‌ها نسبت به بیانات رهبری در جمع دانشجویان دیدیم. در این دیدار رهبر انقلاب در ذیل بحث «پیری و جوانی نظام اسلامی» كه خود نیز فرع بر موضوع «بازخوانی هویت نظام اسلامی» بود، به مسأله‌ی «امكان تغییر سازوكارها و سیاست‌ها همراه با حفظ آرمان‌ها» اشاره كردند و در این باره مثال‌هایی زدند. در حالی‌كه مثال‌های ایشان عبارت بودند از «تغییر در سیاست‌های اصل ۴۴، امكان‌پذیری تغییر در ساختار نظام از ریاستی به پارلمانی و تغییر سیاست‌های دیپلماسی»، اما در این میان به دلیل شرایط سیاسی داخلی و جبهه‌گیری‌های سیاسی، تنها موضوع «تغییر ساختار نظام از ریاستی به پارلمانی» بود كه در صدر اخبار قرار گرفت و گمانه‌زنی‌ها تا آن‌جا پیش رفت كه برخی حتی از تشكیل جلسات بررسی تغییر نظام در دفتر رهبری خبر دادند! كه با تكذیبیه‌ی این دفتر مواجه شد. این در حالی بود كه علاوه بر فرعی بودن موضوع فوق -همان‌گونه كه در سلسله‌مراتب بحث مشاهده نمودید- رهبر انقلاب با دو قید زیر به مسأله پرداختند: «تا الان هم شيوه‌ى بسيار خوب و تجربه‌شده‌اى است» و «احتمالاً در آينده‌هاى نزديك، چنين چيزى پيش نمى‌آيد» و نشان دادند كه این موضوع صرفاً از باب مثال مطرح می‌شود. متأسفانه حساسیت‌ها، علاقمندی‌ها و سلایق رسانه‌ها و جناح‌های سیاسی می‌تواند تا بدان‌جا پیش رود كه تصریحاتی با این وضوح را در بیانات رهبر انقلاب نادیده گرفته و موضوعات مورد علاقه‌ی خود را به عنوان مسائل اساسی مطرح شده توسط رهبر انقلاب قلمداد كند.
بنابر آن‌چه تاكنون گفتیم، در سفرهای استانی رهبر انقلاب كه فرصت‌های تبلیغی و گفتمانی بی‌بدیلی را در اختیار انقلاب اسلامی قرار می‌دهد، مراقبت از عدم انحراف فضای تبلیغی و گفتمانی جامعه اهمیتی دوچندان می‌یابد.
چاره چیست؟
در جریان‌سازی رسانه‌ای بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی باید به هر موضوعی با توجه به اصلی-فرعی معین شده توسط خود ایشان پرداخت. تلاش ما نیز بیشتر باید در جهت تبدیل كردن موضوع اصلی مطرح‌شده توسط ایشان به یك گفتمان غالب باشد.
توضیح این‌كه تمامی سفرهای استانی رهبر انقلاب دارای یك یا چند موضوع گفتنمانی محوری است كه تمامی مطالب مطرح‌شده در سفر نسبت به آن موضوع در درجه‌ی اهمیت پایین‌تری قرار می‌گیرند. نمونه‌ی موضوعات گفتمانی رهبر انقلاب در سفرهای اخیر را در شكل زیر ملاحظه می‌نمایید.