هيات آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به رياست «ترو واريورانتا» معاون امور پادمان هاي اين نهاد بين‌المللي ديشب براي ادامه گفتگوها درباره مسايل باقيمانده به تهران آمدند.اين هيات که به منظور مذاکره درباره مسايل في مابين ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به تهران سفر مي‌کند، از امروز مذاکرات خود را با مسوولان سازمان انرژي اتمي ايران آغاز مي‌کند. در اين رابطه سخنگوي سازمان انرژي اتمي اعلام کرد که در مورد دو اقدام عملي از 5 اقدام گام سوم توافقات ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از امروز در تهران مذاکره مي‌شود تا اين دو مورد نهايي شود.
«بهروز کمالوندي» در گفتگو با ايرنا اظهار داشت: سفر «ترو واريورانتا» معاون امور پادمان ها و هياتي از آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به منظور ادامه گفتگوها و نهايي شدن دو موضوع آخر گام سوم توافقات ايران و آژانس صورت مي‌گيرد.وي افزود: اين هيات که به منظور مذاکره درباره مسايل في ما بين ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به تهران سفر مي‌کند، از امروز مذاکرات خود را با مسوولان سازمان انرژي اتمي ايران آغاز مي‌کند.سخنگوي سازمان انرژي اتمي خاطرنشان کرد: ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بعد از توافق بر سر 13 اقدام در گامهاي اول و دوم، در گام سوم درباره 5 اقدام عملي ديگر در 30 ارديبهشت ماه 93 به توافق دست يافتند.کمالوندي تصريح کرد: با توجه به اينکه اطلاعات اوليه درباره اين دو مورد ارائه شده، قرار است با حضور هيات آژانس درباره اين موضوعات نيز گفتگو و اين دو مورد نهايي شود. ايران و آژانس در سومين گام همکاري هاي فني براي حل موضوع تفاهم کرده بودند که دو موضوع آن به دليل زمان بر بودن، باقي مانده است. ايران همچنين دو گام ديگر شامل اقدام عملي را انجام داده است.ايران تاکنون تعاملات و همکاري هاي سازنده و جامعي با آژانس در چارچوب توافق دو جانبه داشته که گرچه آژانس گزارش هايي در تاييد اقدامات ايران ارائه کرده اما لازم است در راستاي اعتماد سازي متقابل، وظايف خود را بطور کامل انجام دهد.بر اساس توافق برنامه اقدام مشترک که در آذر ماه سال 92 در ژنو به امضاي ايران و کشورهاي 1+5 رسيد، آژانس مسووليت راستي آزمايي اقدامات مورد توافق را به عهده گرفت و به دنبال آن ماهانه گزارشي درباره فعاليت هاي ايران و روند اجراي توافق به شوراي حکام و اعضاي گروه 1+5 ارايه کرده است.
گام اول؛ 20 آبان 92/ 11 نوامبر 2013
يوکيا آمانو مدير کل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در سفر به تهران و در ديدار با علي اکبر صالحي رييس سازمان انرژي اتمي درباره 6 اقدام عملي از جمله بازديد بازرسان آژانس از معدن گچين در بندر عباس و کارخانه آب سنگين اراک توافق کردند.آنها سپس بيانيه مشترکي را امضا کردند که براساس آن توافق کردند تا با هدف کسب اطمينان از ماهيت صلح آميز برنامه هسته اي ايران از طريق حل تمام موضوعات مطروحه که تاکنون حل نشده باقي مانده، همکاري ها و مذاکرات دوجانبه را تقويت کنند.ضميمه بيانيه مشترک ايران و آژانس که 20 آبان ماه سال 92 به امضاي صالحي و آمانو رسيد بر 6 اقدام عملي تاکيد داشت که ظرف سه ماه از سوي ايران انجام گيرد.توافق شد که 6 اقدام عملي زير از سوي ايران و ظرف سه ماه انجام گيرد.
1- ارائه اطلاعات مربوطه و دسترسي مديريت شده مورد توافق دوجانبه به معدن «گچين» بندرعباس؛
2- ارائه اطلاعات مربوطه و دسترسي مديريت شده مورد توافق دوجانبه به کارخانه توليد آب سنگين اراک
3- ارائه اطلاعات در مورد تمام رآکتورهاي تحقيقاتي جديد
4- ارائه اطلاعات مربوط به شناسايي 16 سايت مد نظر جهت ساخت نيروگاه هاي هسته اي
5- شفاف سازي در مورد بيانيه ايران در رابطه با تاسيسات غني سازي جديد
6- شفاف سازي بيشتر در مورد بيانيه ايران در رابطه با غني سازي ليزري
در همين راستا، توافق شد ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي همکاري هاي بيشتري در زمينه افزايش فعاليت هاي راستي آزمايي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي براي حل موضوعات پيشين و کنوني، داشته باشند.پس از برداشته شدن گام اول همکاري هاي تازه ايران و آژانس، در راستاي رفع نگراني ها نسبت به برنامه گذشت و حال برنامه هسته اي ايران در چارچوب توافق ژنو،مذاکرات براي برداشتن گام دوم آغاز شد.
گام دوم؛ 20 بهمن 92/9 فوريه 2014
«ترو واريورانتا» معاون امور پادمان و نمايندگان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، بهمن ماه سال گذشته به منظور بررسي اقدامات اوليه مرتبط با بيانيه تهران (20 آبان ماه)، درباره چگونگي ادامه همکاري ها مذاکره کردند.در نتيجه مذاکرات و ديدارها انجام شده، بيانيه مشترکي منتشر شد که ايران در پايان مذاکرات دو روزه (19 و 20 بهمن) در چارچوب همکاري که بين دو طرف در نوامبر 2013 توافق شد، متعهد به اجراي 7 اقدام عملي در قبال آژانس بين‌المللي انرژي اتمي شد که اين 7 مورد شامل موارد زير بود:
1- ارائه اطلاعات مورد توافق دو طرف و دسترسي مديريت شده مرتبط با معدن ساغند يزد.
2- ارائه اطلاعات مورد توافق دو طرف و دسترسي مديريت شده مرتبط با کارخانه تغليظ اردکان.
3- تحويل پرسشنامه اطلاعات طراحي (DIQ) بروز شده راکتور IR-40 (اراک).
4- اتخاذ اقدام در جهت به نتيجه رسانيدن رهيافت پادمان براي راکتور IR-40 (اراک).
5- ارائه اطلاعات مورد توافق دو طرف و تنظيم بازديد فني از مرکز ليزر لشگرآباد.
6- ارائه اطلاعات مواد چشمه source material، که هنوز به ترکيب و خلوص لازم براي ساخت سوخت و يا غني سازي نرسيده است، شامل واردات چنين موادي به ايران و استخراج اورانيوم از فسفات توسط ايران.
7- ارائه اطلاعات و توضيحات به آژانس به منظور ارزيابي اظهاريه ايران در مورد نياز يا کاربرد توسعه EBW (نسل جديد چاشني هاي ايمن).
گام سوم؛ 30 ارديبهشت ماه 93/20 مي‌2014
جمهوري اسلامي ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي درباره 5 اقدام عملي ديگر در 30 ارديبهشت ماه 93 به توافق دست يافتند که تا 25 اوت (سوم شهريور ماه) اجرا شود.بر اساس اظهارات رضا نجفي سفير و نماينده دائم ايران در آژانس از اين 5 گام، سه اقدام مربوط به موضوعات جاري و 2 اقدام عملي درباره مسايل گذشته است.طبق اين توافق، طرفين در خصوص يکي از موضوعات گذشته که ادعاهايي در خصوص انجام آزمايش در مقياس زياد است به تبادل اطلاعات خواهند پرداخت و در مورد موضوع ديگر مربوط به گذشته توضيحاتي در خصوص برخي مقالات چاپ شده در ايران که کاملا آشکار بوده است، ارائه خواهد شد.اقدامات عملي مربوط به چارچوب همکاري هاي مورد توافق در سومين گام عبارتند از:
1- تبادل اطلاعات با آژانس در رابطه با ادعاهاي مطرح شده در خصوص مبادرت به انفجارات قدرتمند، از جمله انجام آزمايش انفجار قدرتمند در مقياس بزرگ در ايران.
2- ارائه اطلاعات مربوطه مورد توافق و توضيحات مربوط به مطالعات صورت گرفته و/يا مقالات منتشر شده در ايران در رابطه با ترابرد نوترون و مدل سازي ها و محاسبات مربوطه و استفاده ادعايي از آن ها در مواد فشرده.
3- ارائه اطلاعات مورد توافق دوجانبه و انجام هماهنگي هاي لازم براي بازديد از يک مرکز تحقيقات و توسعه سانتريفيوژ.
4- ارائه اطلاعات مورد توافق دوجانبه و دسترسي مديريت شده به کارگاه هاي مونتاژ سانتريفيوژ، کارگاه هاي توليد روتور سانتريفيوژ و تأسيسات ذخيره سازي.
5- جمع بندي رهيافت پادماني در مورد رآکتور IR-40.