Image copyright AFP

رقابت برای کاخ سفید که یکی از طولانی ترین مبارزات انتخاباتی در جهان است امروز وارد شصت روز آخر و سرنوشت ساز خود می شود. یک سال و نیم از زمانی که نزدیک به سی کاندیدا در هر دو حزب اصلی جمهوری خواه و دموکرات اولین گام ها را برای جمع آوری کمک های مالی و جلب نظر اعضا و هواداران حزب خود برداشتند می گذرد. حالا پس از ماه ها رای گیری درون حزبی، برگزاری کنگره های دموکراتها و جمهوری خواهان و برگزیدن یک نامزد برای مقام اول آمریکا از سوی هر دو حزب، قطار انتخابات ریاست جمهوری به پایان خط نزدیک می شود.

فضای سیاسی آمریکا در این دو ماه پایانی اما پر تلاطم تر از همه ماه های پیشین خواهد بود. از افشاگری ها، اظهارات و اشتباهات هر یک از دو کاندیدا و نزدیکانشان گرفته تا استراتژی ستادهایشان، میزان کمک مالی که از حامیان جمع می کنند و عوامل بیرونی خارج از کنترل آنها همه و همه در تعیین نتیجه رویارویی هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ تاثیر خواهند داشت.

گویی اینکه تابستان هنوز تمام نشده اما دوشنبه ای که گذشت (١٥ شهریور) در آمریکا روز آخر فصل تعطیلات و آغاز به کار مدارس و دانشگاه ها بود. بازار فعالیتهای انتخاباتی کاندیداها با تبلیغات گسترده تلویزیونی و اینترنتی و تجمع های حامیانشان هم از این روز ناگهان داغ می شود.

تقویم پیش رو: مناظره

٥ مهر (٢٦ سپتامبر): اولین مناظره تلویزیونی میان آقای ترامپ و خانم کلینتون. این مناظره در دانشگاه هافسترا (Hofstra) در نزدیکی شهر نیویورک برگزار می شود. یک ساعت و نیم طول خواهد کشید و دو رقیب در شش بخش پانزده دقیقه ای بر سر موضوعات داخلی و خارجی بحث خواهند کرد. نخستین مناطره یکی از سرنوشت سازترین بزنگاه ها در انتخابات آمریکاست. اول به این دلیل که بیش از هر تجمع یا سخنرانی سیاسی دیگری بیننده خواهد داشت. مناظره چهار سال پیش باراک اوباما و رقیبش "میت رامنی" نزدیک به هفتاد میلیون بیننده جلب کرد. اینبار حضور کاندیدایی مانند ترامپ که با سخنان نا متعارف و مواضع غیر قابل پیشبینی توجه و کنجکاوی بسیاری را جلب کرده است در مقابل نخستین زن در تاریخ آمریکا که کاندیدای یک حزب اصلی برای ریاست جمهوری شده، احتمالا بینندگان بیشتری هم خواهد داشت. آنچه در این مناظره رخ خواهد داد می تواند در دید و نظر افکار عمومی تاثیر بسیاری بگذارد. مجری گری این مناظره به عهده یک گوینده شناخته شده به نام "لستر هولت" از شبکه خبری "ان بی سی" خواهد بود.

١٣ مهر (٤ اکتبر): دومین مناظره. این یکی نه میان خانم کلینتون و آقای ترامپ که میان معاونانشان برگزار می شود. دو مردی که اگر کاندیدایشان برنده شود به مقام معاونت ریاست جمهوری آمریکا خواهند رسید. سناتور "تیم کین" از ایالت "ویرجینیا" از طرف خانم کلینتون و فرماندار "مایک پنس" از ایالت "ایندیانا" از طرف آفای ترامپ. به طور سنتی این یکی تاثیر بسیار کمتری در جلب رای دهندگان دارد. به ویژه که هر دو مرد از سیاست مدارانی هستند که خارج از ایالت های خودشان کمتر شناخته شده اند. محل آن دانشگاه لانگ وود (longwood) در ایالت ویرجینیاست. مجری آن خانم "الین کیانو" از شبکه "سی بی اس" است.

١٨ مهر (٩ اکتبر): دومین مناظره کلینتون و ترامپ که بر خلاف اولی مجریان پرسشها را طرح نخواهند کرد. بلکه تعدادی از شهروندان سوال می پرسند و دو مجری ("اندرسون کوپر" ار شبکه "سی ان ان" و "مارتا رادیتز" از شبکه "ای بی سی") فقط مسول مدیریت وقت و صدا کردن هر شهروند خواهند بود تا کاندیداها را خطاب قرار دهند. کمیته فراجناحی برگزاری مناظره و این شبکه ها سعی می کنند شهروندان با گرایش های مختلف را به این مناظره دعوت کنند تا در نوع پرسشهای طرح شده تعادل برقرار شود.

٢٨ مهر ‎(١٩ اکتبر): آخرین مناظره کلینتون و ترامپ. این یکی را "کریس والاس" مجری شبکه دست راستی "فاکس نیوز" مدیریت خواهد کرد. (مصاحبه پدرش "مایک والاس" با آخرین شاه ایران که در آن محمد رضا پهلوی به او ایراد می گیرد که چرا اسم کامل و درست خلیج فارس را استفاده نمی کند در سالهای اخیر بارها در شبکه های اجتماعی بازنشر شده است). رویارویی آخر تلویزیونی کلینتون و ترامپ درست ٢٠ روز پیش از روز انتخابات در دانشگاه ایالت "نوادا" در شهر "لاس وگاس" برگزار خواهد شد.

نظرسنجی ها: ترامپ و کلینتون کجا ایستاده اند؟

پیشبینی آنچه در انتخاباتهای آمریکا رخ خواهد داد در سالهای اخیر از چند نظرسنجی نهادهای شناخته شده بسیار فراتر رفته و به یک صنعت تمام عیار و پر هزینه تبدیل شده است. هر ماه ده ها نظرسنجی از گروه های مختلف اجتماعی و اقلیت های قومی در سطح ملی و ایالتی انجام و منتشر می شود. ستادهای انتخاباتی هم خود جداگانه هزینه های هنگفتی می کنند تا بتوانند با کمک ریاضی دانان و جامعه شناسان که روزانه این داده ها را تحلیل می کنند، ضربان سیاسی جامعه در ایالتهای مختلف را بگیرند و منابع مالی و تبلیغاتیشان را براساس آن صرف کنند.

نظرسنجی های سراسری که از آمریکایی ها در همه ایالتها نظرخواهی می شود در مرداد ماه و دو هفته اول شهریور نشان از پیشتازی متوسط چهار تا هشت درصدی خانم کلینتون داشت. این فاصله در هفته اخیر کاهش یافته تا جایی که در نظرسنجی دو روز پیش شبکه "سی ان ان" آقای ترامپ دو درصد هم جلو افتاده است: چهل و پنچ درصد گفته اند به ترامپ رای خواهند داد و چهل و سه درصد به کلینتون. بقیه یا هنوز مرددند یا به کاندیداهای کمتر شناحته شده حزب سبز یا حزب "لیبرترین" گرایش دارند.

رییس جمهوری آمریکا اما با جمع زدن آرا مردم در سراسر این کشور انتخاب نمی شود. بلکه براساس مجموع امتیازهای هر ایالت که به کاندیدای برنده در آن ایالت میرسد معلوم می شود چه کسی به کاخ سفید راه یافته. برای مثال ایالت نیویورک ٣١ امتیاز دارد. اگر ترامپ در این ایالت حتی یک رای بیشتر از کلینتون بیاورد همه ٣١ امتیاز را از آن خود خواهد کرد. در مجموع ٥٣٨ امتیاز وجود دارد و پیروز میدان نامزدیست که به رقم طلایی ٢٧٠ امتیاز برسد. به همین جهت اهمیت نظر سنجی های در ایالت ها از نظرسنجی های سراسری بیشتر است. از میان ٥٠ ایالت این کشور حداکثر ١٠ ایالت محل تمرکز فعالیت های انتخاباتی و این نظرسنجی های پیاپی است چرا که ترکیب جمعیتی ٤٠ ایالت دیگر آنها را به راحتی در سبد یکی از دو کاندیدای جمهوری خواه و دموکرات قرار میدهد و پول و وقت صرف کردن در آنها بی فایده است. برعکس اکثریب مردم ١٠ ایالت مهم گاه به نامزد دموکرات و گاه به نامزد جمهوری خواه رای داده اند. آنها ایالتهای اوهایو، فلوریدا، ویرجینیا، کارولینای شمالی، آیووا، جورجیا، نوادا، نیوهمشایر، کلورادو و آریزونا هستند. در بعضی نظرخواهی ها نشانه هایی وجود دارد که ممکن است خانم کلینتون در دو ایالت بسیار جمهوری خواه تگزاس و یوتا هم شانس کمی داشته باشد. نظرسنجی ها تا به امروز نشان می دهد که خانم کلینتون در بیشتر آن ده ایالت جلوست. گویی اینکه نشانه هایی وجود دارد که فاصله در ایالت بسیار مهم و پر امتیاز فلوریدا کمتر شده است.

ستادها:

بسیاری از کارشناسان کهنه کار انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا می گویند وقتی طرفین فقط دو-سه درصد با هم فاصله دارند دست بالا را در نهایت کسی خواهد داشت که ستادش از کارآمدترین و به روزترین روشها برای بسیج کردن حامیانشان و انگیزه دادن به آنها برای رای دادن استفاده کنند. همه چیز نشان از آن دارد که خانم کلینتون با تعداد بسیار بیشتری ستادهای انتخاباتی در این ١٠ ایالت و سرمایه گذاری گسترده روی شناخت و تماس با رای دهندگانی که به او گرایش دارند در وضعیت بهتری قرار دارد. حامیان آقای ترامپ اما می گویند تعداد بیشتر دفاتر ستادی و داوطلب آنقدر که گفته می شود تعیین کننده نیست بلکه انگیزه و شور و شعف حامیان کاندیدای آنها نتیجه را به نفعشان رقم خواهد زد.

پول:

تبلیغات انتخابات آمریکا پر هزینه ترین در جهان است. داشتن امکانات مالی یکی از اصلی ترین رکن های موفقیت هر کاندیداست. بسیاری از آمریکایی ها معتقدند نیاز کاندیداها به کمک های مالی ریز و درشت راه اعمال نفوذ میلیاردرها را بر تصمیمهای سیاستمداران باز می کند. رفع این نگرانی یکی از شعارهای اصلی سناتور "سندرز" رقیب چپ گرای خانم کلینتون در ماه های انتخابات درون حزبی بود. او می گفت باید میزان پولی که هر فرد میتواند به گروه های حامی یک کاندیدا کمک کند را محدود کرد. براساس قوانین موجود اما فعلا هیچ محدودیتی وجود ندارد و به همین جهت بخشی از وقت هر کاندیدا بخصوص خانم کلینتون صرف دیدار با ثروتمندان می شود تا بتواند کمکهای مالی بیشتری برای این دو ماه پر هزینه آخر جمع کنند. آقای ترامپ میلیاردر که در ماه های انتخابات درون حزبی بیشتر هزینه های ستادش را از جیب خود داد هم در روزهای اخیر در ایمیلهای متعدد به حامیانش آنها را تشوبق به کمک به ستادش کرده است.

براساس آمارهای رسمی تا به امروز خانم کلینتون و گروه های حامیش ٨٣٥ میلیون دلار پول جمع کرده اند. بخش بزرگی از این پول در ماه های رقابتهای درون حزبی خرج شده است.

همین آمارها نشان میدهد آقای ترامپ و گروه های حامی اش ٤٣٦ میلیون دلار پول جمع کرده اند. آنها هم بخش قابل توجهی از آن را هزینه کرده اند.

آنچه قطعیست وضعیت مالی ستاد کلینتون از ستاد ترامپ بهتر است.

١٨ آبان:

گویی اینکه ١٨ آبان روز انتخابات است اما بهتر است به آن عنوان "آخرین روز اخذ رای" را بدهیم چون در بسیاری از ایالتها شهروندان می توانند از راه های مختلف از هفته ها پیش رای بدهند. برای نمونه در بعضی ایالتها می توان با مراجعه به فرمانداری یا بخشداری رای داد یا با پست برگه رای به این مراکز در انتخابات شرکت کرد. بسیاری از آمریکایی هایی که در خارج از کشور زندگی می کنند از جمله ده ها هزار سرباز ارتش رای های خود را پست می کنند. پاکتهای رای آنها در روز ١٨ آبان باز و در کنار رای هایی که در آن روز به صندوق ریخته شده است شمارش و منظور می شود.

انتخابات نامتعارف:

در اینکه حضور و حرفها و شعارهای گاه خارج از عرف و گاه توهین آمیز دونالد ترامپ این انتخابات را با هر آنچه در تاریخ سیاسی مدرن این کشور کذشته متفاوت کرده است شکی نیست. اما عدم اعتماد عمومی به نهادهای قدرت و سیاستمداران حرفه ای از یک سو و کارنامه سی ساله و مناقشه برانگیز خانم کلینتون از سوی دیگر نگاه منفی به نامزد دموکرات ها را چنان گسترده کرده که بر خلاف بسیاری از پیش بینی ها رقابت این دو شانه به شانه است و خانم کلینتون نتوانسته با فاصله معناداری از آقای ترامپ جلو بیفتد. به همین جهت هر روز این تقویم برای هر دو کاندیدا تعیین کننده است و مناظره ها حیاتی.