صاحبخبر - گروه ادب و هنر ـ سالهاست که با نزدیک شدن به بازگشایی مدارس بحثها درباره خرید کالاها و نوشتافزار ایرانی در رسانهها بالا میگیرد. تبلیغهایی که از مردم میخواهد برای فرزاندانشان دفتر، مداد و دیگر لوازمی را بخرند که طرحهای غربی نداشته باشند. رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در این زمینه باعث شد تا مسئولان به فکر تولید نوشتافزار ایرانی بیفتند که با فرهنگ ایرانی ـ اسلامی نیز عجیبن باشد. در همین مسیر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از سال 1392 قدم در این مسیر گذاشت.
جعفر عبدی، مدیر نظارت بر چاپ و توزیع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان درباره شروع فعالیت در زمینه تولید نوشتافزار ایرانی به «ابتکار» میگوید: در سال 94 در راستای فرمایشات رهبری که باید نمادهای ایرانی ـ اسلامی ترویج پیدا کند، فعالیتهای کانون در این حوزه که از دو سال پیش آغاز شده بود، گسترش یافت. در این سال علاوه بر دفتر، نوشتافزارهای مداد مشکی، قرمز، مداد 12 رنگ، خط کش ژلهای، پاک کن، تراش، جامدادی و ظرف غذا و قمقمه را با همین نمادها تولید کرد. این وسایل با استقبال خوبی روبهرو شد و ما را تشویق کرد که به سمت تولید بیشتر برویم.
عبدی به توجه به نیازسنجی و ذائقه کودکان در تولید نوشتافزار و دیگر لوازم اشاره و بیان میکند: اینکه چطور میشود کودکان را جذب کالاهای ایرانی کنیم در حوزه بازاریابی و بازارشناسی است. در ادامه هم مجمع نوشتافزار ایرانی ـ اسلامی تشکیل شد که کمک زیادی برای ما و امثال ما بود که در این زمینه اقدام به تولید و توزیع کرده بودند.
اگر چه نوشتافزار ایرانی به عنوان دغدغهای کلان در سطح کشور مطرح شده با این حال همیشه مساله برندسازی در ایران درگیر مشکلات بسیاری بوده است. در این میان حتی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز با اینکه از سابقه خوبی برخوردار است، نتوانسته تا تولیداتش را به برندی آشنا برای خانوادههای ایرانی تبدیل کند. همانقدر که خانوادههای ایرانی با نام چیپس و پفک آشنا هستند، اطلاعی از برندهای نوشتافزار ندارند. در این میان به نظر میرسد صدا و سیما و شهرداری از قدرت ویژهای برای آگاهیسازی و شناسایی برخوردارند.
شهرداری با ایجاد نمایشگاههای «باز باران» در نقاط مختلف شهر کمک بسیاری به شناسایی این نوشتافزار کرده است. موسسات آموزش و پرورش و مدارس هم با وجود تفاهمنامهای که شکل گرفته، عرضه مستقیم این کالاها را در مدارس با تخفیف ویژه انجام میدهند.
به گفته عبدی، صدا و سیما در نمایشگاههای نوشتافزار که برگزار میشود، حضور فعالی دارد و در همین نمایشگاهی که این روزها در سالن حجاب برپاست، از خانوادهها دعوت میکند تا به آنجا بروند. او میگوید: سال به سال استقبال خانوادهها از این نوشتافزار بیشتر و نمایشگاهها هم بهتر و پویاتر میشوند. همین باعث شده تا امسال هم علاوه بر طرحهای گذشته، 34 طرح جدید اضافه به مجموعه نوشتافزارهایمان اضافه و قدیمیترهایی را که با استقبال روبه رو بودند، تجدید
چاپ کنیم.
مدیر نظارت بر چاپ و توزیع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به ایرانی بودن کل فرایند تولید این نوشتافزار اشاره میکند و توضیح میدهد: دفترهایی که تولید میکنیم، نیاز به فعالیت زیادی ندارد و در چاپخانه کانون تولید میشود.
در خصوص موارد دیگر هم در ایران کارگاههایی هستند که به صورت متمرکز در استان تهران قرار دارند و تولیدکنندگان داخلی آنها را میسازند.
با این حال عمده مشتریهای کانون، مدارس هستند و براساس گفته عبدی، این استقبال در مدارس استانها و شهرستانها بیشتر از تهران است. او درباره دلیل این مساله بیان میکند: شاید دلیل این مساله این باشد که در استانها، موزعان، قویتر عمل کردهاند. همچنین تعداد نمایشگاهها در شهرستانها بسیاری بیشتر و گستردهتر است. اگر چه بازخورد کاملی از دیگر استانها نداریم با این حال خوشبین هستیم که نمایشگاهها با استقبال خوبی همراه شوند. البته موارد دیگری هم میتوان برای این مساله برشمرد که موفقیت در ورود به مدارس استانها، در دسترس نبودن بازارهایی مثل بازار تهران و کم بودن نمایشگاهها و فروشگاههای زنجیرهای مانند تهران در دیگر استانها را میتوان برشمرد. با این حال تلاش ما این است که دسترسی به نقاط محروم را افزایش دهیم.
این مسئول در کانون پرورش فکری بر کیفیت بالای نوشتافزارها و وسایل تولید شده در کانون تاکید میکند و میگوید: جنسهای خارجی زرق و برق زیادی دارند اما در مقایسه، کالاهای ما از بهترین مواد اولیه، استاندارد بالا و کیفیت خوب تولید میشوند و اگر قرار بر انتخاب باشد به شخصه از این نوشتافزار و تولیدات استفاده میکنم. به طور مثال ظرف غذایی که تولید میکنیم قابل استفاده در ماکروفر است و این مساله نشان می دهد که چقدر باید وسیله با کیفیت تهیه شده باشد.
اما مساله دیگر قیمت این کالاهاست. طبیعتا هر وسیلهای که خوب و با کیفیت تهیه شود، هزینه دارد. عبدی درباره قیمتگذاری این کالاها بیان میکند: در تولید این کالاها، دنبال این نیستیم که به سود برسیم یا مسائل اقتصادی مهم نیست، آنچه اهمیت دارد، فرهنگ و فرهنگسازی است. بنابراین در اولویت کار، تلاش میکنیم تا با حداقل سود به طوری که فقط ضرر ندهیم، قیمتگذاری کنیم. به طور مثال تلاش
می کنیم مداد رنگیها با برندهای خوب قابل مقایسه باشد و کیفیت ما به آنها برسد ولی از نظر قیمتی طوری باشد که خانوادهها بتوانند به راحتی آن را تهیه کنند. اگر چه در این سالها که بحث حمایت از کالاهای تولید ایرانی وجود داشته است اما به نظر میرسد، مبادی دیگری کالاهای خارجی را به راحتی وارد میکنند. کالاهایی که حتی با کیفیتی بسیار پایین هستند اما به دلیل قیمتهای ارزان، بازار خوبی دارند. با این حال این مدیر کانون پرورش فکری میگوید که نمیتوانند در این زمینه کاری انجام دهند. او توضیح میدهد: ما قدرت برخورد با محصولاتی که وارد میشوند، نداریم. برای اینکه جلوی این کار را بگیریم، وارد عرصه تولید، توزیع و اطلاعرسانی شدهایم و با بالا بردن کیفیت، قیمت را پایین آوردهایم تا جلوی واردات بیرویه محصولات بیکیفیت با نمادهای غربی را بگیریم و با این شیوه با این کالاها مقابله کنیم. عبدی اعتقاد دارد در این زمینه باید مجمع نوشتافزار ایران ورود کند و با کمک اتحادیه نوشتافزار و سازمانهای انتظامی جلوی این کار را بگیرد؛ وگرنه یک تولیدکننده که قدرت سیاستگذاری و انتظامی ندارد.
به هر حال به نظر میرسد با وجود فعالیت مراکزی چون کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، همچنان حضور و فعالیت مراکزی چون شهرداری و صدا و سیما بسیار با اهمیت است. چنین برنامههایی به زمانهایی مانند بازگشایی مدارس محدود شدهاند. با این حال شهرداری به دلیل اینکه دسترسی گستردهای در زمینه تبلیغات شهری دارد میتواند این حضور را چند برابر کند. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم میتواند با دعوت از نویسندگان، شاعران، نقاشان و حتی سینماگران، نظر آنها را در این زمینه جویا شود. چرا که اگر اهالی فرهنگ و هنر با این وسایل آشنا شوند، میتوانند سهم بسزایی در معرفی آنها و علاقهمند کردن خانوادهها به این نوشتافزار ایفا کنند. دعوت از رسانههای جمعی برای اطلاعرسانی در طول سال و نه تنها روزهای نزدیک به بازگشایی مدارس گام دیگری است که تولیدکنندگان میتوانند در این زمینه بردارند. مساله دیگر عرضه و فروش این محصولات در فروشگاههایی محدود است. متاسفانه توزیع این محصولات باید گستره بزرگی از فروشگاههای فرهنگی را در بر بگیرد تا خانوادهها آنها را در کنار دیگر اجناس فرهنگی ببینند و گاهی حتی بدون تبلیغ، این شناسایی و معرفی به دیگران به صورت شفاهی صورت بگیرد و در نهایت حضور مردم و حمایت از فعالیتهای تولیدی ایرانی میتواند کاری کند تا نوشتافزار و کالاهای فرهنگی ایرانی هم جایی برای خود در میان فروشگاههای نوشتافزارفروشی پیدا کند تا با شناخته شدن آنها، روزی فرزندان ما برند این نوشتافزارها را به کودکان خود بگویند و به دنبال تهیه آن باشند.∎