کارشناسان حوزه کشاورزی بر این اعتقادند که ایران قطب محصولات باغی است و در بسیاری از محصولات رتبه یک تا هفت در تولید این محصولات را به خود اختصاص داده است اما با این وجود در طول سال‌های اخیر حجم بالای واردات مشکلات بسیاری را برای تولیدکنندگان این حوزه ایجاد کرده است.
این اتفاق در حالی رخ داده که متولیان معتقدند تدابیر و برنامه‌های متعددی را برای جلوگیری از قاچاق این محصولات و حل معضل واردات بی‌رویه آن انجام داده‌اند. از سال گذشته تاکنون حساسیت مسئولان برای کشف و امحای میوه‌های قاچاق بیشتر شده است اما همچنان شاهد واردات رسمی و قاچاق انواع میوه‌ هستیم و طبق اعلام متولیان هیچ مجوزی برای آنها صادر نشده است.
آمارهای مختلفی از میزان میوه قاچاق شده به کشور منتشر می‌شود که برخی از آن‌ها این قاچاق را تا روزانه ۳ هزار تن نیز تخمین می‌زنند.
آنچه از شواهد امر بر می‌آید برخلاف تلاش متولیان این مهم همچنان در حال انجام است و جلسات مختلف میان دستگاه‌های متولی مانند ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وزارت جهاد کشاورزی و... در زمینه‌ برخورد با محصولات قاچاق به نتیجه نرسیده است.
این اتفاقات در حالی رخ داده که طی ماه‌های اخیر مقام معظم رهبری با تاکید بر جلوگیری از واردات قاچاق یک نقد جدی به مبارزه با قاچاق را مطرح کردند و فرمودند: «ما تا حالا در مبارزه با قاچاق خیلی جدی عمل نکرده‌ایم».
رهبر انقلاب در فرمایشات خود میان دو نوع قاچاق کالا تمایز قائل شدند و یکی از آن‌ها را «بلای بزرگ» کشور نامیدند. ایشان فرمودند: «مراد من از قاچاق، فلان کوله‌بَرِ ضعیفِ بلوچستانی نیست که می‌رود آن‌طرف یک چیزی را برمی دارد روی کول خودش می‌آورد این‌طرف؛ اینها که چیزی نیست، اینها اهمیتی ندارد؛ با آنها مبارزه هم نشود اشکالی ندارد.» ایشان نوع دوم قاچاق را قاچاق سازمان یافته معرفی کردند و اعلام کردند: «من قاچاق‌های سازمان‌یافته بزرگ را می‌گویم؛ ده‌ها کانتینر یا صدها کانتینر اجناس گوناگون قاچاق وارد کشور بشود؟ خب، باید برویم برخورد کنیم با اینها؛ ما دولتیم، ما قدرت داریم، ما می‌توانیم؛ به‌طور جدّی با اینها برخورد کنیم.»
رهبر معظم انقلاب همچنین در این زمینه بحث قاچاق و جایگزینی آن با کالای داخلی را مدنظر قرار دادند و فرمودند: «یک نفر آدم مبتکر می‌آید، سرمایه‌ای هم دارد، فلان جنسی را که بسیار مصرفش در کشور زیاد است می‌خواهد تولید کند؛ می‌روند می‌گویند آقا! این را شما تولید نکن! ده میلیارد یا سی میلیارد بگیر تولید نکن؛ یا آن‌طرف زیر بار می‌رود و خودش را راحت می‌کند، یا اگر زیر بار نرفت، به او فشار می‌آورند و انواع و اقسام مشکلات را برایش درست می‌کنند، موانع قانونی سر راهش سبز می‌کنند، یا بالاخره در نهایت جنایت می‌کنند، به او ضربه می‌زنند و طرف را پشیمان می‌کنند. اینها چیزهای مهمّی است، اینها چیزهای امنیّتی است، اینها چیزهای ساده‌ای نیست، با این چیزها نمی‌شود ساده برخورد کرد. قاچاق این‌جوری است؛ سمّ تولید داخلی، قاچاق است».

قاچاق از مبادی رسمی
محمدصادق مفتح، معاون بازرگانی داخلی سابق وزارت صنعت، معدن و تجارت د با اظهار تعجب ازاین حجم واردات معتقد است که وفور میوه‌های خارجی در بازار بسیار تعجب‌آور است و اگر میوه خارجی رسما وارد شده باشد، بزرگترین انتقاد به دولت است.
به گفته وی اگر این میوه‌های خارجی از طریق قاچاق وارد شده باشد، باز هم بزرگترین انتقاد در این زمینه متوجه دولت است چراکه مگر می‌شود سیب و پرتقال، انگور شیلیایی و بسیاری از کالاهای آسیب‌پذیر را از طریق بازارچه‌های مرزی وارد کرد؟ این میوه‌ها حتما باید با کانتینر یخچال‌دار وارد کشور شده است، بنابراین مطرح کردن قاچاق این میوه‌ها به کشور اصلا معنایی ندارد.
به باور وی حتی اگر این میوه‌ها از طریق قاچاق هم وارد شده باشد، باز هم ناشی از برخورد ضعیف دولت است. ورود این حجم میوه با این شکل حمل‌و‌نقل به شکل قاچاق غیرممکن است و قطعا میوه‌های قاچاق در روز روشن، از مبادی رسمی ورودی و جلوی چشم مسئولان وارد کشور شده است. مگر می‌شود این میوه‌ها از بیابان‌ها وارد کشور شود و کسی هم آنها را ندیده باشد؟ اگر این میوه‌ها به صورت قاچاق وارد کشور شود باید ارگانی که نظارت بر گمرک را برعهده دارد مورد بازخواست قرار گیرد؟
از سوی دیگر رئیس سازمان حفظ نباتات هم معتقد است که در سال‌های گذشته قاچاق میوه از طریق کوله‌بری و حتی کندن میله‌های مرزی اتفاق می‌افتاد، اما با افزایش حساسیت رسانه‌ها و جامعه، دستگاه‌های متولی مانند گمرک، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و... جدی‌تر از گذشته شده‌اند و هر اتفاقی که در این زمینه بیفتد به سرعت رسانه‌ای می‌شود که این خود جای تبریک دارد.
به گفته وی بهترین عملکرد و برخورد در زمینه‌ میوه‌های قاچاق این است که آن را به گفته مقام معظم رهبری آتش بزنید و وزارت جهاد کشاورزی همواره به صورت مستمر و روزانه با دستگاه‌های متولی برای برخورد با قاچاق میوه در ارتباط است.
رئیس سازمان حفظ نباتات همچنین درباره‌ اینکه چگونه میوه‌هایی مانند پاپایا و زیتون بدون مجوز به کشور وارد می‌شود، می‌گوید: وزارت جهاد کشاورزی هیچ مجوزی برای این دو محصول صادر نکرده است و مشخص نیست که این محصولات چگونه از مبادی رسمی به کشور وارد شده است، اما پیگیری‌ها برای جلوگیری از تکرار این تخلف و ورود میوه‌های ممنوعه از مبادی رسمی از سوی وزارت جهاد کشاورزی ادامه دارد.

تناقضات آشکار
با وجود تمام این موارد همچنان حجم میوه‌های خارجی قاچاق در بازار بالاست و هنوزهم مشخص نیست کدام یک از مرزهای رسمی و کدام یک از مبادی غیررسمی به کشور وارد شده است.
کارشناسان این حوزه بر این اعتقادند که گسترش پدیده قاچاق و تأثیر مخرب آن در امر تولید و تجارت قانونی و سرمایه‌گذاری و اشتغال، خطر جدی و بزرگی است که باید با جدیت تمام با آن مبارزه کرد و بر همه دستگاه‌هایی که به نحوی می‌توانند در این امر دخیل باشند واجب است که سهم خود را در این مبارزه ایفا کنند.