بهناز شیربانی: «عکس لحظه را ثبت میکند و با گذشت زمان، لحظه ثبتشده، تاریخی هم میشود، اما این عکسها علاوهبراین خودشان هم تاریخی هستند چون اشاره به سینمایی میکنند که متوقف شده و تقریبا پنج سال است که به تاریخ پیوسته است! اما چون تاریخ تکرار میشود پس میتواند تاریخمصرف هم نداشته باشد و سرانجام روزی دوباره کاملا تازه به نظر برسد! مثل امروز که دوباره این عکسها برای من تازگی دارند و مثل روز اولشان برایم جذاب هستند و با دیدن آنها احساس میکنم «خیابانهای آرام» آماده نمایش عمومی شده است و بهزودی همه آن را خواهند دید! امیدی که این عکسها در من ایجاد میکنند...»؛ اینها بخشی از یادداشت کمال تبریزی در افتتاحیه نمایشگاه عکسهای فیلم توقیفشده «خیابانهای آرام» است؛ فیلمی که به گفته تبریزی فعلا از رفع توقیفش خبری نیست، بااینحال تبریزی امیدوار است این فیلم روزی رنگ اکران ببیند. این روزها تبریزی در تبوتاب برگزاری هجدهمین جشن خانه سینماست؛ جشنی که تا به امروز حواشی بسیاری داشته است. تبریزی بهعنوان دبیر این جشن تابهحال در مقابل بسیاری از این انتقادها سکوت کرده است. با او درباره برخی از حواشی جشن خانه سینما و نمایشگاه عکس «خیابانهای آرام» گپوگفتی داشتیم.
آقای تبریزی! قبل از صحبت در مورد نمایشگاه عکسهای «خیابانهای آرام»که هنوز به اکران نرسیده و سالهاست توقیف شده، درمورد جشن خانه سینما صحبت کنیم. حواشی جشن بیشتر شده و فکر میکنم یکی از بزرگترین حواشی این جشن، اعتراض جمعی از اهالی سینما مبنیبر ارزیابینکردن فیلمهای هنر و تجربه در داوریهاست و البته پیشنهادات شورایعالی تهیهکنندگان که بهتازگی مطرح شده است. پاسخ شما به اتفاقات اخیر چیست؟
صحبتها یا به قول شما حواشی بسیاری در این مدت اتفاق افتاده و فکر کردیم بهتر است همهچیز به بعد از برگزاری جشن موکول شود تا بهتر بتوانیم در مورد اتفاقات بهوجودآمده تصمیمگیری کنیم، برهمیناساس قرار است بعد از برگزاری جشن امسال و در تدوین آییننامه جدید، به بسیاری از مشکلات رسیدگی کنیم و سعی میکنیم آنها را برطرف کنیم و در پاسخ به اعتراضهایی که صورت گرفته است، سعی میکنیم به شکل مناسب تصمیماتی اتخاذ شود، اما همانطور که گفتم، همهچیز به بعد از برگزاری جشن موکول خواهد شد.
اما بپردازیم به نمایشگاه عکسهای فیلم «خیابانهای آرام»، معمولا همیشه نمایشگاه عکس فیلمها همزمان با نمایش فیلم، برگزار میشود، اما همچنان از اکران فیلم خبری نیست. چه حسی از دیدن عکسها دارید؟
تنها حسی که از دیدن عکسها در من به وجود میآید، تداعیشدن صحنههایی از فیلم است که الان میتوان گفت در سالهای دور فیلمبرداری میکردیم، لحظات و سختیهایی که این فیلم هم مثل سایر فیلمها داشته و البته لحظات شیرینی که با هم تجربه کردیم و بیش از هر چیز زحمتی که گروه برای این فیلم کشیدند را به خاطر میآورم. وقتی قرار است فیلمی ساخته شود، طبعا همه گروه با جان و دل تلاش میکنند تا فیلم به ثمر برسد و با وجود اینکه به ما پروانه ساخت میدهند و فیلمنامه مطالعه و تأیید میشود، بعد از آن فیلم دچار معضلات توقیف میشود. وقتی عکسها را نگاه میکنم، حس میکنم، فریمهایی از فیلم است که وقتی امکان دیدهشدن پیدا میکنند، اگر به سرعت 24 فریم در ثانیه برسند، میتوانند تبدیل به فیلم شوند و روی پرده سینما هم میتوان آن را دید. تصور میکنم عکاسی فیلم، متأثر از خود فیلم است. شاید در این نمایشگاه نتوانم قضاوت دقیقی نسبت به فریمهایی که میبینیم داشته باشم، به این دلیل که برخی از عکسهای صحنه، جزء دکوپاژ من بودند و عکاس هم سعی کرده بود از آن زاویه به موضوع نگاه کند. وقتی عکسها را میبینم، تکتک آن پلانها جلو چشمم میآید، بههمیندلیل حس خوبی نسبت به عکسها دارم و یکی از فیلمهایم را تداعی میکند و بهنوعی من را یاد یکی از بچههایم میاندازد.
هنوز تصمیمی مبنیبر رفع توقیف و نمایش این فیلم گرفته نشده است؟
فکر میکنم این فیلم و فیلمهای مشابه این، به دلایلی خارج از خود فیلم دچار ممیزی و سانسور شدند و اگر آن شرایط اجتماعی که در دورهای اتفاق افتاد و آن را تجربه کردیم، پروندهاش مختومه شود و مرتب باز باقی نماند و به سرانجامی برسد، همه این فیلمها هم آزاد میشوند و امکان نمایش پیدا میکنند. ظاهرا تلاشهایی در این زمینه انجام میشود، منتها برخی از افرادی که تندرویهای بیش از اندازه میکنند، با رفتارشان اجازه نمیدهند چنین اتفاقی رخ بدهد.
باز هم تأکید میکنم اگر روزی پرونده اتفاقات گذشته مختومه شود و با آن تنها به شکل یک اتفاق که در مقطعی رخ داده است برخورد کنیم، فیلمها هم امکان نمایش پیدا میکنند؛ فیلمهایی که صاحب تحلیلی از آن موقعیت هستند و چون اشاره غیرمستقیم به آن موقعیت دارند دچار توقیف شدهاند. فکر میکنم
«خیابانهای آرام» از آن دست فیلمهایی است که خیلی دلم میخواهد در سینما نمایش داده شود و عکسالعمل مخاطب را ببینم. این فیلم در جشنواره فجر هم نمایش داده شد و تعداد محدودی فیلم را دیدند، ولی در کنفرانس مطبوعاتی فیلم تقریبا به ما گفته شد سکوت کنید و حتی به خبرنگاران هم گفته بودند ساکت باشید و خیلی درباره این فیلم سؤال نپرسید. امیدوارم شرایطی فراهم شود که هم فیلم اکران شود و هم هرکس دربارهاش هرچه میخواهد بپرسد.
∎