صاحب‌خبر - * * 15 شهریور دردفاع مقدس * شهادت شهید محمدحسین تابنده (1360ش) اشاره: شهید محمدحسین تابنده در یکی از روزهای زیبای سال ۱۳۳۸ش در جمع خانواده‌ای مهربان و صمیمی و متدین، اما مستضعف در شهر دزفول از شهرهای استان خوزستان چشم به جهان هستی گشود. پدر محمدحسین، کارگری مؤمن و زحمت‏کش بود و برای تأمین معاش خانواده زحمت زیادی می‌کشید. ده بهار بیشتر از عمر محمدحسین نگذشته بود که گرد یتیمی بر سرش نشست و مسئولیت تأمین معاش خانواده بر دوش برادر بزرگ و مادر مهربانش افتاد. محمدحسین نیز در تابستان‏ها و ایام فراغت از تحصیل، کار می‏کرد تا باری از دوش مادرش بردارد. وی با شروع قیام شکوهمند انقلاب اسلامی به سیل خروشان مردم پیوست و در راهپیمائی‏ها با مشت‏های آهنین، خشم‌آلود سال‏های محرومیت و ستم را فریاد می‌کرد. محمدحسین به ورزش کردن علاقه بسیاری داشت و هم‏گام با سازندگی جسم، به تکامل روحی نیز می‌اندیشید. وی پس از اخذ مدرک دیپلم در تاریخ ۱۵ بهمن‏ماه ۱۳۵۸ش جهت خدمت سربازی به شهر کرمان اعزام گردید. حس نوع‏‌دوستی و عشق به خدمت به هم‏وطنان سبب شد که از ۱۲ روز مرخصی استفاده نکند و در جریان سیل کرمان، به یاری هم‏میهنان مسلمان بشتابد. محمدحسین پس از شروع جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران، به جبهه‌ سوسنگرد اعزام گردید که در جریان اشغال این شهر از ناحیه دست مورد اصابت ترکش خمپاره قرار گرفته و مجروح شد. در نبرد تپه‌های الله اکبر نیز تانک حامل محمدحسین و یارانش مورد اصابت موشک قرار گرفت، ولی خدا خواست و محمدحسین معجزه‏آسا سالم از تانک بیرون آمد. محمدحسین تابنده، سرانجام روز ۱۱ شهریورماه ۱۳۶۰ش در جریان آزادسازی سوسنگرد از ناحیه سر و سینه مورد اصابت گلوله‌های دشمن متجاوز قرار گرفت و برای مداوا به تهران منتقل شد، اما پروردگار، این سرباز عاشق حق را به سوی خود خواند و روح عاشقش، چهار روز بعد، در تاریخ پانزدهم شهریورماه ۱۳۶۰ هجری در حالی که تنها ۲۲ سال سن داشت به سوی ملکوت اعلی پرواز کرد. * * 15 شهریوردرگذر تاریخ * مرگ «علیرضا عضد المُلک» نایب السلطنه، سیاستمدار و بزرگِ خاندان قاجار (1289 ش) اشاره: علیرضا عضدالمُلک،برادرزاده مهد علیا مادر ناصرالدین شاه قاجار، در حدود سال 1200 ش در تهران به دنیا آمد. وی پس از فراگیری تحصیلات مقدماتی وارد دربار محمدشاه قاجار گردید و پس از چند سال در زمان ناصرالدین شاه که پسر عمه‏اش بود، به وزارت عدلیه منصوب شد. وی در وقایع تحریم تنباکو رابط بین شاه و عده‏ای از علما بود و تدریجاً جزو امنای دولت و رجال درجه اول محسوب می‏شد تا این که ایلخانی (بزرگ خاندان) قاجار گردید. عضدالملک، سالیانی در زمان سلطنت مظفرالدین شاه و محمد علی شاه، گوشه عزلت گزیده بود و غالباً در منازعات مملکتی به عنوان ریش سفید مداخله می‏کرد. او پس از خلع محمدعلی شاه، چون احمدمیرزا سن قانونی نداشت، از طرف فاتحان تهران به عنوان نیابت سلطنت انتخاب شد و تا پایان عمر به مدت چهارده ماه در این مقام بود. او با تندروی‏های مشروطه‏خواهان که در روزهای نخستینِ فتح تهران انجام می‏گرفت موافقت نداشت و اعدام شیخ فضل اللَّه نوری را به شدت مورد انتقاد قرار داد. از این رو سپهدار اعظم، صدراعظم مشروطه را معزول نمود و مستوفی الممالک را به آن سمت منصوب کرد. هر چند وی را مردی زاهد و پاک طینت گفته‏اند ولی علی رغم اندوختن ثروت فوق العاده، در نهایت خسّت و امساک زندگی می‏کرد و اهل بخشش نبود. علیرضا عضدالملک سرانجام در نیمه شهریور 1289 ش برابر 17 رمضان 1328 ق در حدود نود سالگی درگذشت و در مقبره ناصرالدین شاه در حرم عبدالعظیم مدفون شد. * در انتخابات هیئت رئیسه مجلس سنا، مهندس شریف امامی به ریاست و دکتر سجادی و مسعودی به نیابت ریاست تعیین شدند(1350ش) * شهادت ده‏ ها تن از مردم تهران بر اثر انفجار بمب در خیابان خیام توسط منافقین (1361ش) اشاره: در حالی که جمهوری اسلامی ایران، در نبردی نابرابر مشغول دفاع از کیان اسلامی بود و برای عقب راندن دشمن بعث از خاک وطن، فرزندانش را تقدیم اسلام می‏کرد، دشمنان داخلی و فریب خورده داخلی و عناصر منافق سعی در ایجاد رعب و وحشت در میان صفوف ملت قهرمان ایران داشتند. این افراد جاهل و کوردل برای خوش خدمتی به اربابان خارجی خود از هیچ جنایتی فروگذار نمی‏کردند و جان ملتی را که برایش شعار آزادی خواهی می‏دادند، به بازی می‏گرفتند. در یکی از این اعمال وحشیانه، عوامل خود فروخته آمریکا، در یک بمب گذاری در خیابان خیام تهران، بیش از صد نفر از مردم بی گناه کشته و زخمی شدند. در ساعت 19/20 دقیقه بعد از ظهر این روز، هنگامی که خیابان خیام و اطراف آن مملو از جمعیتی بود که در ایستگاه‏های اتوبوس صف کشیده بودند، بمبی که در زیر یک پل این خیابان کار گذاشته شده بود، منفجر شد و ده‏ها نفر زنده زنده در آتش سوختند و ده‏ها نفر دیگر نیز به شدت زخمی شدند. شدت این انفجار به حدی بود که شیشه‏های ادارات و منازل اطراف آن تا شعاع چند صدمتر شکست و صدای آن تقریباً در تمام تهران شنیده شد. در جریان این انفجار، یک اتوبوس دو طبقه نیز که در حال حرکت و مملو از جمعیت بود به آتش کشیده شد و تمام مسافران آن شهید و مجروح شدند. در محل انفجار بمب، گودالی به عمق 1/5 متر و با وسعت 25 متر مربع ایجاد شد. * برگزاری کنگره بزرگداشت «محمدعلی حزین لاهیجی» شاعر و ادیب قرن دوازدهم (1375 ش) اشاره: محمدعلی بن ابوطالب متخلص به حَزین و معروف به شیخ علی حزین در سال ۱۱۰۳ قمری در اصفهان زاده شد. او از نوادگان شیخ زاهد گیلانی است. از استادان حزین می‌توان به امیر سید حسین طالقانی اشاره کرد. او از آخرین شاعران بزرگ سبک هندی بود. از آثار او می‌توان به تذکره شعرا، دیوان اشعار، صفیر دل و حدیقه ثانی در برابر حدیقه سنائی و تذکارات العاشقین در برابر لیلی و مجنون اشاره کرد. تذکره حزین لاهیجی با سبکی ساده و پخته به نگارش درآمده‌است. حزین در کتاب تاریخ خود وضعیت اصفهان در زمان حمله افغان را شرح می‌دهد. * به مناسبت هفتمین روز شهادت عباس آقا تبریزی قاتل اتابک، مراسم باشکوهی بر سر مزار او برگزار شد و عده زیادی از مردم تهران در آنجا اجتماع نمودند. (1286ش) اشاره: در آن روز ابتدا بهاء الواعظین و سپس ملک المتکلمین سخنرانی های پرحرارتی ایراد کردند و به عباس آقا لقب منجی ایران دادند. * علیرضا خان عضدالملک نائب السلطنه ایران در اثر کهولت پس از چند روز بیماری درگذشت (1289ش) اشاره: و در ایوان مقبره ناصرالدین شاه مدفون شد. به مناسبت مرگ نایب السلطنه یک روز تعطیل عمومی شد. * قوای سالارالدوله به دولت آباد ملایر رسید. (1290ش) اشاره: امیرافخم حاکم ملایر پس از مختصر دفاعی شکست خورد و دویست کشته بر جای گذارد و مخازن اسلحه وی به دست سالارالدوله افتاد * سالارالدوله سلطان آباد عراق را تصرف کرد و مبلغی از ثروتمندان و مشروطه خواهان جریمه گرفت (1290ش) * ناصرالملک نایب السلطنه سابق با وصول تمام مطالبات خود راه اروپا را پیش گرفت.(1293ش) * محمدرضا پهلوی(در زمان ولیعهدی) به وسیله یک کشتی جنگی متعلق به دولت شوروی بندر انزلی را به قصد سویس ترک کرد. (1310ش) اشاره: عبدالحسین تیمورتاش وزیر دربار و مؤدب الدوله نفیسی ولیعهد را همراهی می نمودند * امام خمینی(ره) به مناسبت عید فطر برای مردم ایران پیامی فرستادند.(1357ش) اشاره: در این پیام فرمودند: عید بزرگ اسلامی را به ملت مسلمان و شجاع ایران تبریک می گوئیم. عید فطر امسال عید حماسه و جنبش هرچه بیشتر تمام جناح های ملت ایران بود. ملت عظیم الشأن ایران نهضت خود را ادامه داده و هرگز سستی به خود راه ندهید که نمی دهید. مطمئن باشید به امید خدا پیروزی و سرافرازی نزدیک است. پس از ماه مبارک رمضان گمان نشود که تکلیف الهی فرق کرده است. به حرفهای فریبنده شاه و دولت و طرفداران اندک آنان گوش ندهید که جز برای به دست آوردن فرصت شیطانی چیزی نیست. * 3 ذی الحجه درگذرتاریخ * ورود پیامبر اکرم(ص) و اصحاب به مکه در سفر حجة الوداع (10 ق) اشاره: پیامبر خدا(ص) پس از فراهم آوری تدارکات سفر و امکانات لازم، به همراه دختر گرامی اش حضرت فاطمه زهرا(س) و تمامی همسران خود، در 26 ذی قعده و به قولی در 25 این ماه، از مدینه خارج شد. در این سفر روحانی و به یاد ماندنی، در حدود یکصد و چهار هزار و یا یکصد و بیست و چهار هزار نفر از مسلمانان شرکت نمودند. آن حضرت ، ابودجانه را جانشین خود در مدینه قرار داد و در حالی که بیش از شصت قربانی همراه داشت ابتدا به منطقه ذوالحُلیفه رفت و در مسجد شجره احرام بست و سپس به سوی مکه حرکت نمود. حضرت علی(ع) نیز که به همراه یاران خویش به سوی مکه عازم شده بود، یکی از یارانش را جانشین خویش در سپاه تحت فرمانش گذاشت و زودتر از آنان، به سوی مکه حرکت کرد. بدین جهت، چند روز زودتر از یارانش به پیامبر(ص) ملحق شد. حضرت علی(ع) در نزدیکی های شهر مکه معظمه، به پیامبر(ص) و سایر مسلمانان رسید و پیامبر(ص) با دیدن وی بسیار خرسند و خوشحال شد. به هر روی پیامبر خدا (ص) به همراه بستگان نزدیک و اصحاب و یارانش جهت انجام حج و زیارت خانه خدا در آخرین سال حیات با برکت خویش از مدینه عازم مکه مکرمه شد که این سفر در تاریخ اسلام به سفر حجة الوداع معروف گردید. * تولد «ابوریحان بیرونی» دانشمند شهیر مسلمان (362 ق) اشاره: ابوریحان بیرونی، در شهر بیرون در حوالی خوارزم از شهرهای قدیم ایران متولد شد. وی از خردسالی به تحصیل علم و دانش، علاقه نشان داد و آموختن را آغاز کرد. ابوریحان در نوجوانی موفق شد در محضر ریاضی‏دان و ستاره‏شناس بزرگ خوارزم، ابونصر خوارزمی، به تحصیل ریاضی و نجوم بپردازد. او درعلومی چون تاریخ، جغرافی، نجوم و ریاضیات سرآمد عصر خود بود. بیرونی درسفری به هند با علما و حکمای آن دیار ملاقات کرد وپس از آموختن زبان سانسکریت، اطلاعات لازم را درجهت تالیف کتاب خود به نام «مالَلهِند» به دست آورد. ابوریحان، تالیفات بسیاری نیز در نجوم، منطق و حکمت دارد که آثار او را بیش از یکصد و ده عنوان ذکر کرده‏اند. او در استفاده از مطالب واطلاعات در آثارش، شیوه‏ای نقادانه و موشکافانه داشت. از این رو، آثار و نوشته‏های ابوریحاین از معتبرترین منابعِ بررسی آثار پیشینیان و معاصرانش به شمار می‏آید. وی تا آخرین لحظات عمر از آموختن دست برنداشت. وفات ابوریحان در سال 440 ق در هفتاد و هشت سالگی در غزنه روی داد. * تولد «خاقانی شروانی» شاعر بزرگ ایرانی(520 ق) اشاره: افضل الدین بدیل بن علی خاقانی شروانی، معروف به حَسّانُ العَجَم از بزرگ‏ترین شاعران قصیده گوی و از ارکان مسلّم شعر فارسی به شمار می‏رود. وی نزد عمویش، کافی الدین‏عمر بن عثمان، و پسر عمش، وحیدالدین عثمان، علوم ادبی و حکمت را فرا گرفت و مدتی در خدمت ابوالعلاء گنجوی، دانشمند مشهور آن زمان، تلمذ کرد v و به دامادی او درآمد. او سالیانی در خدمت منوچهر شِروانشاه و پسرش بود و مدح ایشان می‏گفت. مرگ فرزند و حبس و دیگر مصایب بر او روی نمود و در اواخر عمر به عُزلت نشست. قوت اندیشه و مهارت او در ترکیب الفاظ و خلق معانی، ابتکار مضامین جدید، استفاده از راه‏های خاص در توصیف و تشبیه و آوردن ردیف‏های مشکل از خواص شعری او محسوب می‏شوند. ترکیبات او غالباً با خیالات بدیع همراه و با استعارات وکنایاتِ عجیب آمیخته است و معانی خاصی را که تا عهد او سابقه نداشته، در بردارد. خاقانی بر اثر احاطه به غالب علوم و اطلاعاتِ عهدِ خود و قدرت خارق العاده‏ای که در استفاده از آن اطلاعات در کلام داشته، توانسته است مضامین علمی بی‏سابقه در شعر ایجاد کند. خاقانی در 595 ق در 75 سالگی در تبریز وفات یافت و در مقبرةالشعرای سرخاب مدفون شد. * رحلت آیت الله «شیخ حسین رشتی نجفی» از مراجع شیعه (1348 ق) اشاره: آیت الله شیخ حسین بن عبدالکریم رشتی نجفی کاظمی، فقیه، اصولی، متکلم و محدث، در نجف نزد حضرات آیات، علامه سیدمحمد کاظم طباطبایى یزدی و محقق خراسانی، فقه و اصول آموخت و بعد از استادانِ خود، مدرس بزرگی در حوزه شد. پس از مدتی راهی کاظمین گردید و مجلس درس خود را در آن شهر تشکیل داد. از این فقیه والامقام آثار چندی به یادگار مانده است که خُلاصَةُ الفقه و حاشیه بر کفایه از آن جمله‏اند. آیت‏الله شیخ حسین رشتی نجفی در کاظمین دیده از جهان فرو بست و در صحن مطهر امام کاظم و امام جواد(علیهما السلام) به خاک سپرده شد. * رحلت «حاج ملامحمد هاشم خراسانی» فقیه و مورخ بزرگوار شیعه (1352 ق) اشاره: ملامحمد هاشم خراسانی معروف به ثقةالاسلام در سال 1280 ق در مشهد به دنیا آمد. پس از فرا گرفتن مقدمات علوم، رهسپار نجف اشرف گردید و در مدت دوازده سال از محضر عالمانی همچون آخوند خراسانی و سید اسماعیل صدر بهره‏مند شد. ملاهاشم خراسانی پس از بازگشت از نجف، به مشهد رفت و در حوزه‏ی درس آیت الله سیدعلی حائری یزدی شرکت جُست و از آن پس به تحقیق و تالیف همت گمارد. آثار متعددی از ملامحمدهاشم خراسانی به جای مانده که مهم‏ترین آنها عبارتند از: مُنتَخَبُ التواریخ به فارسی در تاریخ معصومان و برخی از امامزادگانِ مدفون در ایران و نیز علمایى که در مشهد، هرات، اصفهان و شیراز به خاک سپرده شده‏اند ؛ حُسنُ العاقبةُ فی سَعادَةِ الخاتَمه و نیز غایَةُ الآمال فی حُسنِ خواتیم الاعمال. سرانجام این عالم گرانقدر در سال 1352 ق برابر با 1313 ش در هفتاد و دو سالگی در مشهد به لقاءالله پیوست و در همان شهر به خاک سپرده شد. * * 5 سپتامبردرگذر تاریخ * مرگ «پیر لاکْلو» ادیب و نویسنده برجسته فرانسوی (1803م) * آغاز طغیان رودخانه بزرگ «هوانْگْ هو» در چین (1887م) * امضای معاهده «پورْتْسْموت» و پایان جنگ بین روسیه و ژاپن (1905م) * وقوع خونین ‏ترین نبرد میان فرانسه و آلمان در جریان جنگ جهانی اول (1915م) * مرگ «شارْلْ پگی» نویسنده و ادیب فرانسوی (1941م) * حمله به ورزشکاران اسرائیلی در المپیک مونیخ از سوی کماندوهای فلسطینی (1972م) * گشایش مسجد بزرگ دارالبیضاء در کشور آفریقایی مراکش (1993م) * درگذشت «مادر تِرزا» بانوی خدمت‏گزار بشریت (1997م)∎​