دیگر عادت کردهایم که فیلمهای اصغر فرهادی در داخل کشور با حواشی همراه شوند. درواقع همانقدر که متن فیلمها مهمند، حاشیهها هم ترسیمکننده بخشی از اجتماع ما هستند که خواهناخواه جلوهگری میکنند. «فروشنده» قبل از اکران عمومیاش در ایران، رکورددار شد؛ اینکه نخستین فیلمی در تاریخ سینمای ایران است که هنوز از تنور درنیامده، مورد تحلیلهای فرامتنی قرار گرفت و مخالفان در نکوهش داستان فیلم، نقدهایی تند نثار فیلم و سازندهاش کردهاند... و چه حرفهایی که مسلمان نشنود، کافر نبیند! در نخستین روز اکران فیلم هم کلهصبح؛ یعنی ساعت 6:45 فیلم شروع شد و در همان روز نخست و دوم رکورد فروش سینمای ایران را شکست؛ یعنی 600 میلیونتومان. تازه برخی خبرگزاریها اعلام کردهاند که بازار سیاه بلیت سینماهای این فیلم هم داغ شده! حتی ایلنا در گزارشی اعلام کرد که بلیتها تا سقف 30هزارتومان هم به فروش رسیدند! جدا از اینکه اصولا در کشورمان سایر کالاهای مرغوب هم بازار سیاه قیمت دارند، این مسئله در عرصه هنر هم کمی سؤالبرانگیز به نظر میرسد، هرچند که جدید هم نیست! مثل بازار سیاه بلیتهای کنسرت استاد محمدرضا شجریان یا بازار سیاه بلیتهای فیلم مناقشهبرانگیز «مارمولک». تازه فیلم کمال تبریزی از نظر برخیها، از خط قرمزها هم عبور کرده بود! حالا بگذریم که بالاخره عاقبتبخیر شد! اما در همان زمان هم آنقدر فیلم طرفدار پیدا کرده بود که بلیتهای فیلم بازار قاچاقچیان و سودجویان را پررونق کرد، اما چرا باید چنین اتفاقی در کشورمان بیفتد؟ چرا هرچه مرغوبتر، دسترسی به آن پرهزینهتر میشود؟ آیا این جریان حکایت «برف به کوه نشست و عزیز شد» را تداعی میکند؟
این موضوع را با محمدرضا فرجی، مدیرکل سینمای حرفهای سازمان سینمایی، در میان گذاشتیم. واکنش او چنین بود: «ما فقط مصوبات شورای صنفی نمایش را قبول داریم. طبق مصوبه، قیمت بلیتها مشخص است و بهای بلیت تا سقف 30 هزار تومان غیرقانونی و تخلف آشکار است. منتها تا این لحظه هیچ تخلفی در فروش بلیتها در باجه سینماها گزارش نشده است». او در برابر این سؤال که «چنین خریدوفروشهایی در مقابل سالنهای سینما دیده شده، در این صورت چه باید کرد»، گفت: «خب این مسئله دیگر به تخلفات اجتماعی مربوط میشود. البته به نظرم برخی از این مسائل بیشتر برای تبلیغ و گرمکردن بازار است، ولی در نهایت نیروی انتظامی باید با آنها برخورد کند؛ مثل بلیتهای نجومی که به طور قاچاق در بازیهای فوتبال در مقابل باشگاهها شاهدش هستیم»، اما ظاهرا برخی از فرصتطلبان دیدهاند که مردم علاقهمند به دیدن فیلم هستند و البته نقد دلواپسان به فیلم که «بیغیرتی» و «دیاثت» را بهمثابه کدی به فیلم سنجاق کردند کمک کرد تا فضایی پرالتهاب بهوجود آورد و همینطور موفقیتهای فیلم باعث شد بلیتها را به قیمت دوبرابر به مردم بفروشند و طبعا کسی هم که علاقهمند است حتما خریداری میکند. قبل از اکران فیلم هم بالارفتن قیمت بلیتها موضوع حساسی بود که با واکنش اصغر فرهادی مواجه شد و صراحتا عنوان کرد که «بههیچعنوان راضی نیست که قیمت بلیتهای فیلم بالا برود».اما در زمان اکران به قول تابناک، «ظاهرا این بلیتها با توجه به روز و ساعت اکران بین 20 تا 50 هزار تومان در بازار سیاه خریدوفروش شدهاند. درواقع اگرچه در افتتاحیه «فروشنده»، 260 میلیون تومان از گیشههای سینمای ایران بلیت خریداری شد، اما درواقع این رقم با درنظرگرفتن میزان تبادل مالی فروش دوباره همین بلیتها در بازار آزاد، میلیونها تومان بیشتر است».واقعیت این است که دلیل بازار سیاه هرچه باشد، خریداری بلیتها با قیمتهای نجومی از سوی مخاطبان گردش این حلقه را کامل میکند و به نظر میرسد از این بهبعد بهناچار باید منتظر دخالت «ستاد مقابله با کالاهای قاچاق» در سینما هم باشیم... .
∎