سرانجام پس از چندین بار تایید و تکذیب خبر درگذشت رئیس‌جمهوری ازبکستان، خبرگزاری‌ها از درگذشت اسلام کریم اف، رئیس‌جمهوری ازبکستان خبر داد. این درحالی است که در روزهای گذشته منابعی از درگذشت وی خبر داده بودند که خانواده وی این اخبار را تکذیب کرده بودند. اما ساعاتی پیش دولت ازبکستان اعلام کرد که حال اسلام کریم‌اف بسیار وخیم است و بعد از آن خبر درگذشت وی به طور رسمی منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری «فرغانه»، عصر روز پنج‌شنبه جسد اسلام کریم‌اف توسط یک هواپیمای دولتی از تاشکند به سمرقند منتقل شده است. مراسم تشییع کریم‌اف رئیس‌جمهور ازبکستان امروز شنبه در سمرقند مکان تولد وی برگزار می‌شود. بنابر گزارش رسانه‌های محلی، شهرداری سمرقند مشغول آماده‌سازی مکانی برای برگزاری مراسم شده است.
بر همین اساس، «نورسلطان نظربایف» رئیس‌جمهور قزاقستان که در چین بسر می‌برد، دیروز با نیمه تمام گذاشتن ملاقات رسمی با مقامات پکن، راهی ازبکستان شد. همچنین نخست‌وزیر ترکیه درگذشت رئیس‌جمهور ازبکستان را تسلیت گفت.«بینالی ایلدریم» نخست‌وزیر ترکیه در جلسه دیروز کابینه گفت: «اسلام کریم‌اف رئیس‌جمهور ازبکستان از دنیا رفت. خدا او را بیامرزد و ما به‌عنوان جمهوری ترکیه در غم و اندوه مردم ازبکستان شریک خواهیم بود.»
بحران جانشینی
از سوی دیگر پس از انتشار خبر درگذشت کریم‌اف، همگی رسانه‌های منطقه و جهان به پوشش این خبر مبادرت کردند و این خبر به تیتر اصلی رسانه‌های منطقه و سرخط اخبار رادیو و تلویزیون کشورهای مختلف تبدیل شد. این موضوع خود حکایت از نگرانی‌هایی جدی در باب آینده اوضاع سیاسی این کشور و بحران احتمالی جانشینی، که در گذشته از جمله سناریوهای محتمل در منطقه محسوب می‌گردید، دارد.
این در حالی است که تا پیش از سال ۲۰۱۳، در محافل حتی کارشناسی نیز «گلناره کریم‌آوا» دختر ارشد کریم‌اف، مدعی شماره یک کسب عنوان جانشینی پدر محسوب می‌شد. این وضعیت بنابر دلایلی از جمله کسب شهرت و محبوبیت، ثروت اندوزی و اتصال وی به مراکز اصلی قدرت، به حقیقت نزدیکتر بود.
اما اختلافات گلناره با مقامات ارشد دولتی و نیز سوء استفاده عیان از قدرت اعطایی، وی را مغضوب پدر کرد به طوری که کریم‌اف از سال ۲۰۱۴ دخترش را در بازداشت خانگی قرار داد. از آن زمان تاکنون نیز علیرغم نام بردن از اسامی مختلفی از جمله «تیمورتیلی یوا» و «لولا» دختر کوچک کریم‌اف، هیچگاه مسئله جانشینی وی با جدیت مورد پیگیری قرار نگرفت.
به هر ترتیب، اکنون فرضیاتی قابل اعتنا در خصوص جانشین پس از وی، مطرح و قابل ارائه است. در این میان، در حلقه اطراف فعلی کریم‌اف ۳ نفر مهم حضور دارند:
۱-رستم عنایت‌اف: رئیس سرویس امنیت ملی ازبکستان و نماینده قبیله سرخان‌دریا.
۲-شوکت میرزایف: رئیس شورای وزرا و یکی از "تاشکندی‌ها". وی سمت خود را با پشتیبانی رستم عنایت‌اف بدست آورده است.
۳- رستم عظیم‌اف: معاون اول رئیس شورای وزرا و نماینده قبیله تاشکند.
شوکت میرزایف: شوکت میرزایف متولد ۳۰ دسامبر ۱۹۵۷، استان «جیزخ» است. وی در ۱۲ دسامبر سال ۲۰۰۳ به سمت نخست‌وزیری ازبکستان منصوب شد و تاکنون نیز در این پست حضور دارد.تحصیلات آکادمیک وی، مهندسی مکانیک در امور کشاورزی است. استانداری جیزخ و سمرقند از دیگر مناصب مهم سیاسی وی محسوب می‌گردد.
میرزایف رهبریت قبیله سمرقند و جیزخ را دارد. در همین حال با رهبران قبایل خوارزم و اندیجان نیز ارتباط و دوستی برقرار کرده است. وی تاکنون بارها از همکاری توامان با روسیه و آمریکا خبر داده و نگاه و گرایش خاصی به
هیچکدام ندارد.
رستم عظیم‌اف: عظیم‌اف متولد ۲۰ سپتامبر ۱۹۵۸، شهر تاشکند است. وی در ۲۹ دسامبر ۲۰۰۷ به سمت معاون اولی نخست‌وزیر و وزیر دارایی و مسئول مجتمع اقتصادی و ارتباطات اقتصاد خارجی منصوب شد. عظیم‌اف فارغ‌التحصیل دانشگاه دولتی تاشکند، موسسه مهندسی آبیاری و مکانیزاسیون کشاورزی تاشکند و کارشناس ارشد دانشگاه آکسفورد است. وی در سال ۱۹۹۰ رئیس بانک «ایپاق یولی» بود و از سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۸ ریاست بانک ملی فعالیت‌های اقتصادی خارجی ازبکستان و همزمان مسئولیت نمایندگی ازبکستان در مدیریت بانک بازسازی و توسعه اروپا را
برعهده داشت.
همچنین در سال ۱۹۹۸ رستم عظیم‌اف به سمت وزیر دارایی ازبکستان منصوب و در اوایل آگوست سال ۲۰۰۰ همزمان معاونت اقتصادی نخست‌وزیری به وی واگذار شد. در ماه نوامبر سال ۲۰۰۰ عظیم‌اف معاون نخست‌وزیر و وزیر اقتصاد کلان و آمار (بعدا به وزارت اقتصاد تغییر نام کرد) ازبکستان انتخاب شد. در نوامبر سال ۲۰۰۵ به سمت وزیر دارایی تعیین و در دسامبر ۲۰۰۷ معاون اول نخست‌وزیر و وزیر دارایی و مسئول مجتمع اقتصادی و ارتباطات اقتصاد خارجی ازبکستان شد و تاکنون نیز در این سمت مشغول بکار است.
ژنرال رستم عنایت اف: عنایت اف، متولد ۲۲ ژوئن ۱۹۴۴، استان «سرخان دریا» است. وی در خانواده یک ژنرال «کا.گ.ب» (کمیته امنیت دولتی اتحاد شوروی) به دنیا آمده است. عنایت اف، از ۲۷ ژوئن ۱۹۹۵ ریاست سازمان امنیت ملی ازبکستان را بر عهده دارد. وی فارغ التحصیل دانشگاه دولتی تاشکند (دانشکده زبان و ادبیات فارسی) در سال ۱۹۶۸ می‌باشد. بعد از پایان دانشگاه در سازمان «کا.گ.ب» اتحاد شوروی استخدام و به ماموریت افغانستان اعزام شد.
قابل ذکر است، در حال حاضر، اهمیت تقسیم قبیله‌ای در میان نخبگان سیاسی ازبکستان، بطور قابل توجهی هم‌تراز شده است.
اسلام کریم‌اف موفق شد سازش‌های مهم زیادی را در روابط بین گروه‌های تاشکند و سمرقند پیدا کند. بدین ترتیب، اکنون اصلیت و منشاء افراد اهمیت کمی دارد - در میان نخبگان تازه متحد شده، حضور نمایندگان مناطق مختلف که پذیرای قوانین تاشکند هستند قابل توجه است. در عین حال، عامل قبیله‌ای به طور کامل منسوخ نشده و به هنگام ارزیابی گرایش‌های مختلف ضروری است.
خبر درگذشت رئیس‌جمهوری ازبکستان رسما تایید شد
رقابت بر سر جانشینی اسلام‌کریم‌اف
صاحب‌خبر -
∎