بحث الزام تخصیص کدهای پستی به تمام مکان ها موضوع جدیدی در کشور به شمار نرفته و طبق قوانین و دستورالعمل های موجود لازم است به هر مکان محصور قابل شناسایی و قابل تفکیک که یک در به معبر داشته باشد، یک کد پستی ۱۰رقمی تخصیص داده شود؛ از این روشرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران با طراحی سامانه gavahi.post.irتلاش کرده اطلاع و دسترسی مردم به کدهای پستی را تسهیل کند.
با مراجعه به این سامانه شهروندان میتوانند برای دریافت کد پستی محل سکونت یا کار خود با وارد کردن نام معبری که در ساختمان یا مکان مورد نظر به آن باز می شود و پلاک ساختمان، کد پستی مربوطه را دریافت کنند؛ امکاناتی نظیر استعلام کدپستی براساس نام ساختمان، نام اماکن دولتی، نام سازمان ها و مراکز آموزشی هم در این سیستم ایجاد شده که چنانچه آدرس محل مورد نظر بصورت صحیح در دسترس نباشد، از این طریق به کد پستی مکان مورد نظر دسترسی حاصل شود. این در حالی است که در گذشته مردم ملزم بودند برای دریافت کد پستی مکان خود به یکی از دفاتر پستی مراجعه کنند. در این خصوص از سال گذشته بحث ژئوکد کردن نشانی ها (پروژه GNAF) براساس بانک اطلاعات کد پستی آغاز شده و تاکنون اقدامات اجرای طرح درحدود ۸۵درصد از نقاط شهری کشور پیادهسازی شده و در آینده نزدیک درسایر مناطق هم انجام خواهد شد.کاظم میرزایی در این زمینه میگوید: در کل کشور بهروزرسانی کدهای پستی نقاط شهری در پروسه های دو ساله و در نقاط روستایی هر چهار سال یکبار انجام میشوند، اما با توجه به شروع پروژه GNAFدرسال گذشته، به روز رسانی اطلاعات کدپستی تمام نقاط شهری و روستایی کشور در دستور کار قرار گرفت و بدین ترتیب تاکنون ۹۵درصد اطلاعات نقاط شهری و ۵۰درصد اطلاعات نقاط روستایی به روزرسانی شده و اطلاعات نقاط باقیمانده هم ظرف ماههای آتی بهروزرسانی خواهند شد. این مدیر پستی در ادامه با تاکید بر اهمیت درج صحیح کد پستی مربوط به هر مکان در جلوگیری از تاخیر یا عدم توزیع مرسولههای پستی در مقصد، عنوان کرد: برای حل این مشکل به تازگی یک سامانه تحت وب طراحی شده است و مردم میتوانند با مراجعه به پایگاه اینترنتی مذکور به راحتی کد پستی مکان خود را دریافت کنند. وی در بخش دیگری همچنین به بحث صدور گواهی کد پستی اشاره کرد و گفت: در سازمانها ارایه خدمات متعددی منوط به دریافت گواهی کد پستی مکان مورد نظر از شهروندان است که با راهاندازی این سامانه عموم مردم میتوانند این گواهی را به شکل اینترنتی دریافت کنند. میرزایی افزود: برای دریافت گواهی کد پستی افراد میتوانند پرینتی از صفحه مربوطه تهیه و به سازمان درخواست کننده ارایه کنند؛ سازمانها هم برای اطلاع از واقعی بودن این اسناد می توانند با عنایت به ارتباط وب سرویسی با شرکت پست با استفاده از بارکدهایی که بر روی گواهی صادر شده درج میشود، صحت گواهی کدپستی را استعلام کنند.
برای دریافت این خدمت هزینه ای کمی بیش از ۲۰۰۰تومان وجود دارد که به صورت اینترنتی یا در دفاتر پستی به صورت فیزیکی قابل پرداخت است.
باید خاطرنشان کرد: بهطور معمول در مناطق شهری هر دو سال یکبار و در مناطق روستایی هر چهار سال یکبار کدهای پستی بهروزرسانی میشوند، اما هنگامی که در بین این دوره های دوساله و چهارساله، ساختمانی احداث یا تخریب و نوسازی شود، برای ثبت و صدور سند ملکی آن توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور نیاز به دریافت و ارایه کد پستی وجود دارد؛ برهمین اساس لازم است افراد شخصاً برای درخواست تخصیص و دریافت این کد اقدام کنند. این روند به صورت فیزیکی از سوی دفاتر پستی و با پرداخت هزینههای مصوب ارایه شده و به صورت اینترنتی از طریق سامانه مذکور و با اخذ شماره پیگیری فراهم شده است.
مدیرکل جغرافیایی و کدگذاری پستی به ساختار نشانی ها و روش های آدرس دهی مردم و سازمان ها برای شناسایی مکان مورد نظر و اطلاع از کد پستی آن، اشاره کرده و می افزاید: بهترین روش برای شناسایی مکان و اطلاع از کد پستی از طریق آدرس آن است که برای آدرس نویسی یک ساختار استاندارد تعریف شود و همه سازمان های خدمات رسان و مردم از این آدرس استاندارد استفاده کنند؛ این موضوع باعث خواهد شد امکان دسترسی به آدرس و کد پستی مکان در سیستم های تحت وب بصورت استاندارد فراهم شود. در کشورهای توسعه یافته این مشکل بصورت سیستمی حل شده است، اما در ایران شرایط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، جغرافیای شهری و همچنین ساختار شبکه معابر به گونه ای است که معمولاً در یک شهر محلههای هم نام، خیابانها و کوچه های هم نام یا بی نام و ساختمان های بدون پلاک وجود دارد که این موضوع آدرس دهی به صورت یکتا و استاندارد را با کمترین کمترین اجزا دچار مشکل می کند.