به گزارش خبرگزاری صداوسیما، رئیسعلی فرزند رئیس محمد در سال 1261 هجری شمسی در دلوار به دنیا آمد. او در عصر مشروطیت جوانی 24 ساله بود. رئیسعلی بعد از اینکه قوای اشغالگر انگلیس بوشهر را به تصرف خود درآوردند، به مقابله با تجاوزگران پرداخت و شکستهای سنگینی بر آنان وارد کرد.
پس از اشغال بوشهر در رمضان سال 1333 هجری قمری، نیروهای انگلیسی قصد کردند دلوار را به تصرف در آورند. جایی که پیش از آن، چند بار سربازان انگلیسی به آنجا یورش برده و هر بار طعم تلخ شکست را چشیده بودند. رئیسعلی همراه با یاران خود، علیه اشغالگران وارد نبرد شدند و نیروهای متجاوز را که نزدیک به 5 هزار نفر بودند، تار و مار کردند. قیام مردم تنگستان بر روی هم هفت سال به طول انجامید و در این مدت، دلیران تنگستان، دو هدف عمده را دنبال میکردند: پاسداری از بوشهر، دشتستان و تنگستان به عنوان منطقه سکونت خود و جلوگیری از نفوذ قوای بیگانه به درون سرزمین ایران و دفاع از استقلال وطن. با کودتای ضد انقلابی لیاخوف روسی علیه مشروطهخواهان در 1326 هجری قمری و بمباران مجلس شورای ملی و استقرار دیکتاتوری محمدعلی شاه قاجار، رئیسعلی به همراه سیدمرتضی علمالهدی اهرمی به مبارزه علیه استبداد صغیر پرداخت. در سال 1327 هجری قمری با کمک تفنگچی تنگستانی، بوشهر را از عناصر مستبد وابسته به دربار محمدعلی شاه پاک کرد و اداره گمرک و انتظامات و دیگر ادارات را به دست گرفت. این کار دلیران تنگستان بر انگلیسیها که اداره گمرک را در اجاره داشتند گران آمد وآنان برای تضعیف مشروطهخواهان و استمرار سلطه بر حیات اقتصادی و سیاسی جنوب ایران به جنگ با دلیران تنگستانی پرداختند و در این راه از دیگر خوانین جنوب ایران یاری جستند. جنگ میان رئیسعلی و دلیران تنگستان از یک سو و انگلیسیها و خوانین متحد آنان از سوی دیگر به طور پیاپی و پراکنده تا شوال 1333 هجری قمری ادامه یافت و انگلیسیها نتوانستند بر رئیسعلی و یارانش پیروز شوند. تا این که در گیرودار حمله انگلیسیها به بوشهر در شب 23 شوال 1333 هجری قمری مصادف با دوازدهم شهریور 1294 هجری شمسی هنگامی که رئیسعلی در محلی به نام «تنگک صَفَر» در نزدیکی بوشهر قصد شبیخون به قوای انگلیسیها را داشت، از پشت مورد هدف گلوله یکی از همراهان خائن قرار گرفت و در دم به شهادت رسید.
بنا به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی روز شهادت این مبارز دلواری، به نام روز ملی مبارزه با استعمار نام گذاری شده است.
مزار شهید رئیسعلی دلواری در نجف اشرف قرار دارد.
مقبره شهید رئیسعلی دلواری سردار مبارزات مردم استان بوشهر در مقابل استعمار انگلیس در نجف اشرف محل دفن وی درحال ساخت است.
متولی ساخت این مقبره ستاد بازسازی عتبات عالیات استان بوشهر و نجف اشرف است و هزینه ساخت آن را شهرداری و شورای اسلامی شهر دلوار زادگاه شهید رئیسعلی دلواری تامین کردهاند.
مسئول ستاد بازسازی عتبات عالیات استان بوشهر در همین زمینه گفت: مقبره شهید رئیسعلی دلواری به طول پنج و عرض چهار و نیم متر بر مزار این شهید ساخته میشود و برای دسترسی به مقبره 2 مسیر هم ایجاد خواهد شد.
عبدالرضا مطاف افزود: ساخت این مقبره حدود یک سال طول خواهد کشید و یک و نیم میلیارد ریال برای آن هزینه میشود.
وی ادامه داد: مزار شهید رئیسعلی دلواری رو به روی مقام امام زمان (عج) قرار دارد و زائران استان بوشهر که برای زیارت حرم مطهر امیرالمومنین حضرت علی (ع) به نجف اشرف میروند می توانند بر سر مزار این شهید هم حاضر شوند و یادش را گرامی دارند.