به گزارش «پارسینه»، این گزارش روز پنجشنبه توسط این موسسه منتشر شده و آن گونه که دیوید آلبرایت، رئیس «موسسه علوم و امنیت بین الملل» در واشنگتن و بازرس سابق سازمان ملل در امور تسلیحاتی می گوید، اطلاعات آن توسط چندین مقام دولتی درگیر در مذاکرات ارائه شده است.
آلبرات می گوید: این معافیت ها و راه گریزها به شکل محرمانه ایجاد شده اند و به نظر می رسد که به نفع ایران بوده اند.
از جمله این معافیت ها این بوده است که به ایران اجازه می داده تا محدودیت میزان اورانیوم غنی شده با خلوص پایینی که می تواند در تاسیسات هسته ای خود نگه دارد را نقض کند. اورانیوم با غنای پایین می تواند به اورانیوم با غنای بالا که در تسلیحات هسته ای مورد استفاده قرار می گیرد، تبدیل شود.
بنابر این گزارش، این معافیت ها توسط کمیسیونی که برای نظارت بر روند اجرای توافق هسته ای شکل گرفته، تایید شده اند. این کمیسیون از نمایندگان ایالات متحده و پنج کشور دیگر طرف مذاکره با ایران شکل گرفته است.
آن گونه که در گزارش اشاره شده، یک مقام ارشد آگاه می گوید چنان چه این کمیسیون برای ایجاد چنین معافیت هایی اقدام نمی کرد، برخی از تاسیسات هسته ای ایران تا زمان برداشته شدن تحریم ها در ۱۶ ژانویه، مطابق توافق آماده نمی شدند.
در حالی که طبق برجام، میزان اورانیوم غنی شده ۳.۵ درصد ذخیره شده در ایران نباید از ۳۰۰ کیلوگرم فراتر رود، کمیسیون توافق کرده بود مقدار نامعلومی اورانیوم ۳.۵ درصد به شکل مایع، جامد و لجن در تاسیسات هسته ای ایران نگه داری شود.
همچنین این کمیسیون به ایران اجازه داده بود که ۱۹ «سلول داغ» را فعال نگه دارد که این رقم بیشتر از ترتیبات توافق بوده است. سلول های داغ برای هدایت مواد رادیو اکتیو استفاده می شوند اما می توان با سوءاستفاده های مخفیانه، پولوتنیم را در مقیاس کوچکی از آن جدا کرد.
همچنین، بر اساس توافق هسته ای ایران و ۱+۵، میزان آب سنگین تولید شده در تاسیسات اراک به ۱۳۰ تن محدود است و مازاد آن باید در بازار آزاد فروخته شود، اما از آن جا که خریداری برای آن وجود نداشته، کمیسیون به ایران کمک می کند تا در آستانه برداشتن تحریم ها، ۵۰ تن از آن را به عمان منتقل کند و تحت نظارت خود داشته باشد. گزارش آلبرایت تاکید دوباره ای بود برای این موضوع که قبلا کمیسیون مشترک آن را تایید کرده بود.
گزارش آلبرایت می گوید دولت اوباما در مورد این معافیت ها کنگره را مطلع کرده بوده است. البته جزئیات آن در یک سند محرمانه، پس از آن که مورد توافق قرار گرفته بودند، به کنگره ارسال شده بود. با این وجود، باب منندز، سناتور دموکرات عضو کمیته روابط خارجی سنا و از مخالفان توافق هسته ای در ایمیلی به رویترز گفته از این موضوع آگاه نبوده و هیچ گزارش در مورد معافیت ها دریافت نکرده است.
ایالات متحده گفته است که قدرت های جهانی طرف توافق هیچ قول و قرار محرمانه ای نداشته اند. یک مقام رسمی کاخ سفید گفته است که کمیسیون مشترک و نقشش محرمانه نیستند. او به ادعای گزارش مذکور در مورد معافیت های ایران اشاره ای نکرد.
نمایندگان پنج کشور دیگر در سازمان ملل متحد هم حاضر نشده اند در مورد این گزارش به رویترز پاسخ بدهند.
آلبرایت می گوید معافیت ها این خطر را دارند که رویه ایجاد شود و ایران معافیت های بیشتری درخواست کند. در حالی که او نه موافق و نه مخالف توافق هسته ای است، نگرانیش از کاستی های بالقوه در توافق، از جمله انقضای محدودیت های کلیدی در برنامه هسته ای ایران طی ۱۰ تا ۱۵ سال را پنهان نمی کند.
به نظر می رسد ادعاهای مطرح شده در این گزارش باعث افزایش انتقادها نسبت به توافق هسته ای در داخل آمریکا و در جریان رقابت های انتخاباتی شود.
