سرویس کارگری. وزیرتعاون، کار و رفاه اجتماعی معتقد است: مسائل اجتماعی باید در ساحت اجتماعی بررسی شوند و اساسا بردن مسائل اجتماعی به ساحت امنیتی بزرگترین خطاست و موجب تشدید مسائل اجتماعی می‌شود.
به گزارش کار و کارگر، علی ربیعی در برنامه تلویزیونی «رو به‌راه» که با محوریت بررسی سه‌گانه دولت، نهادهای مدنی و مردم در حوزه آسیب‌های اجتماعی پخش شد، گفت: اگر نهادهای مردمی به درستی مدیریت و کنترل شوند قطعا در حل مسائل اجتماعی، تقویت‌کننده دولت خواهند بود. وی در پاسخ به این سوال که برخی از منتقدان، دغدغه دولت را بیشتر متمرکز حل روابط بین‌الملل می‌دانند و نه مسائل اجتماعي، تاکید کرد: فکر می‌کنم این تحلیل، درست نیست. برخی نیز می‌گویند دولت تنها به موضوعات اقتصاد پرداخته که این امر نیز منصفانه نیست. فکر می‌کنم مسائل جامعه یک‌سری مسئله به هم پیوسته است. اگر مسائل اجتماعی را حل و فصل کنید می‌بینید که بخشی از آنها ریشه در موضوعات اقتصادی دارد و از طرف دیگر اگر بخواهید مسائل اقتصادی را حل و فصل کنید باید بتوانید در روابط بین‌الملل جایگاه شایسته‌ای برای مسائل ایران دست و پا کنید تا امکان کار در شرایط بین‌الملل فراهم شود. از سوی دیگر هر کاری با کنش اقتصادی بدون توجه به مسائل اجتماعی و فرهنگی نمی‌تواند شکل بگیرد و تمام این امور در بطن یک فرهنگ است. وی افزود: به عنوان شخصی که در بخش اجتماعی و مطالعاتی در این حوزه مسئولیت مستقیم دارم، باید بگویم که در این دولت در مباحث حمایت اجتماعی، رفتار منطقی با عقلانیت و هدفمند پیگیری شده و در هیچ دوره‌ای مانند دوره ما روی این موضوع کار نشده است. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به سوالی در زمینه آسیب‌های اجتماعی و اقدامات وزارتخانه گفت: در حوزه آسیب‌های اجتماعی برنامه داشته‌ایم و از کمک‌های مردمی نیز بهره می‌گیریم. تعییرات در حوزه آسیب‌های اجتماعی و چگونگی حل و فصل آنها را بررسی کرده‌ایم و معتقدم در دولت تمام حوزه‌ها را به درستی دیده‌ایم. از حرکت اجتماعی محسوس با روند رو به رشد آن خوشحال هستم چرا که کاملا تکان خوردن جامعه را از لحاظ اقتصادی محسوس می‌بینم. امروز اشتغال اجتماعی و ضدفقر را نیز رونمایی کردیم که این امر هم کار اقتصادی بود و هم کار اجتماعی، بنابراین با فهم مشترک از مسائل آسیب اجتماعی به حل مسائل اجتماعی بیشتر کمک می‌کنیم. ربیعی درباره بحث اشتغال افزود: اشتغال را نه به عنوان یک مسئله اقتصادی بلکه باید به عنوان یک مسئله اجتماعی مطرح کرد. این امر خود از فراخ بودن موضوع حکایت دارد. موضوع اشتغال و آسیب‌های اجتماعی درهم‌فرورفتگی‌هایی دارد. از سوی دیگر باید آسیب‌های با ماهیت و اشکال نوین و اینکه چقدر ناشی از مسائل اجتماعی، بیکاری و فقر هستند را بررسی کنیم. وی یادآور شد: تاکنون رشد ۴/۴درصد را تجربه کرده‌ایم و فکر می‌کنم تا پایان سال رشد بالای ۵درصد را تجربه خواهیم کرد.
آسیب‌های اجتماعی را تنها در ارتباط با اشتغال نبینید
ربیعی با تاکید بر این نکته که آسیب‌های اجتماعی را نباید تنها در ارتباط با اشتغال دید، اظهار کرد: باید در تعاریف به فهم مشترک برسیم. متاسفانه مشکل اجتماعی را با مسئله و آسیب و بحران اجتماعی یک جور نگاه می‌کنیم. وقتی از آسیب اجتماعی حرف می‌زنیم باید بگوییم پدیده‌ای که به قدری عمیق و تشدید شده که اگر قبلا به عنوان مسئله به آن نگاه می‌کرده‌ایم وقتی که فرد، گروه‌های اجتماعی و نظام اجتماعی را تهدید می‌کند آسیب تعریف می‌شود. به عنوان نمونه، مسئله آب یک مسئله است ولی آسیب اجتماعی نیست اما اعتیاد و طلاق یک آسیب اجتماعی است. موضوع کودک‌آزاری، اعتیاد، سرقت و... را می‌توان به عنوان آسیب دید. فکر می‌کنم با یک سندروم مفهومی روبه‌رو هستیم. یک عده سیاه‌نمایی و عده‌ای دیگر سفیدنمایی مطلق می‌کنند. یا صورت مسئله را پاک می‌کنند و می‌گویند چیزی وجود ندارد یا آنقدر در مورد مسائل غلو می‌کنند که مسائل را بغرنج‌تر و پیچیده‌تر می‌کنند. فکر می‌کنم که امروز نیاز داریم یک درک درست از مسئله آسیب‌های اجتماعی به دست بیاوریم و به این موضوع توجه کنیم که آسیب‌ها چندعلی و چندوجهی هستند و واقعا آسیب‌هایی که امروز با آنها مواجه هستیم صرفا از حوزه اقتصاد سرچشمه نمی‌گیرد بلکه برخی علت‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی دارد و در حوزه آسیب‌ها به وجود می‌آید.وی تاکید کرد: اساسا دوران کلی‌گویی گذشته است. می‌خواهیم یک نسخه واحد برای آسیب بپیچیم اما دشواری کار همین جاست که مسئله آسیب چندوجهی و پیچیده شده و صورت مسئله آسیب در هر منطقه متفاوت است و راه‌حل خاص خود را می‌خواهد. یک علت ممکن است در منطقه‌ای علت اصلی باشد که سایر علل آن را تشدید می‌کنند. نیاز داریم که به طور اساسی یک گفت‌وگوی مناسب در مورد آسیب‌های اجتماعی در کشور صورت دهیم. در مورد موضوعاتی مانند طلاق و اعتیاد باید در جامعه یک اجماع نظری انجام شود و فهمی درست پیرامون آن به وجود بیاید. اول باید به این نتیجه برسیم که ما آسیب‌ها را رفع، محدود و کنترل می‌کنیم. آنچه اکنون اتفاق افتاده این است که آسیب‌ها یک‌سری علل کلاسیک مانند حاشیه‌نشینی، فقر و بیکاری داشتند اما در این بین علل نوینی نیز وجود دارند. مثلا در مورد مواد مخدر امروز معتادهای ما معتادهای تزریقی خیاباتی نیستند بلکه امروز اعتیاد ریشه در ناامنی روانی دارد و خط شیوع اعتیاد در طبقات اجتماعی مختلف وجود دارد که ریشه آن تنهایی، زندگی انفرادی، بی‌پشتوانگی و بی‌پناهی اجتماعی و به هم خوردگی بسیاری از ارزش‌های اجتماعی است. نهادهای اجتماعی نمی‌توانند این افراد را در دل خود بگیرند، به آن پاسخ دهند و مسئله‌شان را حل کنند. هم نهادهای سنتی کم‌رنگ شدند و هم نهادهای مدرن نتوانستند جای آنها بنشینند.
وزارتخانه پایه‌ای در مقابله با آسیب‌های اجتماعی هستیم
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: در مقابله با آسیب‌های اجتماعی وزارتخانه پایه‌ای هستیم. هم در حوزه رفاهی دو اداره کل ما درگیر مسائل آسیب‌های اجتماعی هستند و هم در سازمان بهزیستی. درحوزه مسائل آسیب‌های اجتماعی در اغلب حوزه‌ها کار کرده‌ایم. خوب است مردم بدانند آسیب‌های اجتماعی موضوعی جهانی است که گاهی در این موارد آمار نگران‌کننده مطرح می‌شود. مثلا در مورد خودکشی سالیانه یک میلیون نفر در دنیا خودکشی می‌کنند. وی گفت: خشونت‌های خانگی علیه زنان در سنین ۱۵ تا ۴۴ ساله بیش از حوادثی نظیر تصادف، بیماری‌های عفونی و جنگ‌ها تهدید ایجاد می‌کند. در دنیا بیش از ۱۶۰میلیون کودک کار وجود دارد. در ایران آسیب‌ها در هر اندازه‌ای که باشند برای ما مهم هستند اما باید یک فهم درست به وجود بیاید. مثلا در نسبت طلاق به ازدواج، شیوع ایدز، خودکشی و تظاهر به خودکشی، بر اثر اقداماتی که انجام داده‌ایم تا حدود زیادی در پیشگیری از خودکشی کارهای خوبی انجام شده و در این زمینه به افراد مشاوره داده شده است. روی افرادی که اقدام به خودکشی کرده‌اند و برای بار دوم و سوم موفق شده‌اند مطالعه و کارهای خوبی انجام شد. در دولت در زمینه کودک‌آزاری، طلاق، ایدز و مرگ‌های ناشی از سلاح سرد، مطالعه و اقداماتی انجام شده و با کارهای خاصی روی آنها متمرکز شده‌ایم.
صورت مسئله را پاک نمیکنیم
ربیعی تصریح کرد: اقدام بسیار مهم دولت این است که صورت مسئله را پاک نکردیم و خودمان یک گفتمان‌سازی پیرامون آسیب‌های اجتماعی راه انداختیم و افرادی را که در مورد فقر کودکان دانشی داشتند گرد هم جمع کردیم.
سال ۹۵ نقطه بلوغ اقدام دولت است
وی اعلام کرد: پایه‌های مطالعاتی از سال ۹۳ آغاز شد و سال ۹۴ شروع به اقدام کردیم و سال ۹۵ نقطه بلوغ اقدام دولت است و اکنون اقدامات درحال شکوفا و نشان داده شدن هستند.وی در پاسخ به سوالی دیگر اظهار کرد: ارزیابی در حوزه کاهش آسیب‌های اجتماعی در دولت مثبت است. در زمینه محدود کردن کار کودکان اقدام کردیم. اورژانس اجتماعی را گسترش دادیم. دربسیاری از شهرها، مشاوره‌ها از ۶۰۰هزار مشاوره به یک میلیون مشاوره ارتقا پیدا کرد که همه این امور برای دولت هزینه‌بر است.ربیعی در بخشی دیگر از سخنان خود گفت: اساسا فرق مسائل اجتماعی با مسائل دیگر این است که مسائل اجتماعی را باید در ساحت اجتماعی حل و فصل کنیم. معتقدم اگر می‌خواهیم طلاق و اعتیاد کاهش پیدا کند باید به نهادهای اجتماعی برگردیم، از خانواده تا نهادهای مدنی‌ای که تشکیل می‌شوند. کلا حل مسائل و آسیب‌های اجتماعی مبتنی بر حل مسائل اجتماعی و خانواده‌محور است و این موضوع تزیینی نیست. در امر مبارزه با کار کودکان مسائل زیادی را آورده‌ایم. در همین مدت زمانی که به دولت آمده‌ایم از لحاظ آسیب‌های اجتماعی در دوره تاریخی بسیار بدی وارد شدیم. الان معاینات منجر به نزاع ۳درصد روند کاهشی داشته است. از ۷۸۰ مورد به ازای هر صدهزار نفر در سال ۹۲ به ۷۵۷ مورد به ازای هر صد هزار نفر در ۹۳ کاهش پیدا کرده است. همسرآزاری در ۹۳ نسبت به ۹۲ دو درصد کاهش داشته است. نگویید ۲درصد رقم کمی است. همین روند رو به کاهش است و محدود شدن آن نسبت به ۹۱ دوازده درصد رشد داشته. فوت‌شدگان ناشی از خودکشی در ۹۲ نسبت به ۹۱ یازده درصد رشد داشت اما ۹۳ به ۹۲ این رشد زیر یک درصد بوده است. در بازدیدی که از کانون اصلاح و تربیت کودکان داشتم مشاهده کردم که برخی از آسیب‌هایی که کودکان به آن دچار می‌شوند ناشی از ترک تحصیل است و ۱۵۰هزار کودک ابتدایی بازمانده از تحصیل شناسایی شدند. در یک مقطع ۲۰هزار کودک و در مقطعی دیگر ۱۵۰هزار کودک و ۴۰هزار نفر فقط در یک مقطع به مدرسه بازگشتند. معتقدم که برای حل مسائل اجتماعی حتما نیاز به کمک جامعه داریم و دولت به تنهایی نمی‌تواند این کار را انجام دهد.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه چطور می‌توان اعتماد کرد و کار را به نهادهای مردمی سپرد، گفت: مثالی وجود دارد که می‌گوید یک بار می‌میریم. از ترس اینکه یک بار می‌میریم نباید هزار بار بمیریم. در مورد نهادهای مردم‌نهاد نیز وقتی مجوز می‌دهیم باید دقت کنیم که به افراد صاحب صلاحیت مجوز دهیم چرا که اساسا بردن حل مسائل اجتماعی به ساحت امنیتی بزرگترین خطاست و موجب تشدید مسائل اجتماعی می‌شود. مسائل اجتماعی باید در ساحت اجتماعی بررسی شوند و اگر این نهادها به درستی مدیریت و کنترل شوند قطعا تقویت‌کننده دولت در حل مسائل اجتماعی خواهند بود.
∎