عاقبت‌اندیشی در تعالیم اسلام جایگاه والایی دارد. قرآن مجید به انسان ها توصیه می کند که عاقبت‌اندیش باشند و به گونه ای عمل کنند که در دنیا و آخرت سعادتمند گردند.امیرمومنان علی (ع) دور اندیشی را نشانه خردمندی دانسته، و خردمندترین انسان ها را افرادی می‌داند که عاقبت‌اندیشی بیشتری دارند. خردمندترین مردم، عاقبت‌اندیش‌ترین آنهاست. یا همانا خردمندی در توجه به پیامدهاست. و در قسمتی از نامه به مالک اشتر، سفارش می کند که هنگام گزینش کارگزاران، کسانی را انتخاب نماید که دارای ویژگی هایی مثل دوراندیشی باشند. در نهج البلاغه در موارد بسیاری از جمله در خطبه ۱۱۳ به موضوع عاقبت‌اندیشی اشاره شده است. آن حضرت آینده نگری را از ویژگی های افراد با ایمان معرفی کرده و می فرمایند: مومنان کسانی هستند که آینده خویش را می شناسند.هر انسانی لازم است در آغاز هر کاری نتیجه آن را بسنجد و میزان تأثیر آن را در سرنوشت خویش باز شناسد و اگر فایده ای به حالش ندارد، انجام ندهد و هرگز بدون تأمل و دقت دست به کاری نزند. کسی که بدون تدّبر و پایان اندیشی در کارها وارد شود، خود را در معرض بلاها و مصیبت ها افکنده است.»امیرمومنان (ع) می فرماید: آنگاه که در مورد کاری تصمیم گرفتی از عواقب نامطلوب آن اجتناب کن.امام علی (ع) در تبیین این نکته مهم می‌فرماید: فکر کردن در فرجام کارها مایه نجات یافتن از مهلکه هاست.