اکنون ایران تا چه میزان در صنعت آسانسور خودکفاست؟
با توجه به امکاناتی که در ایران داریم، در زمینه طراحی و ساخت کابین و درهای آسانسور تقریبا می‌توان گفت خودکفایی کامل داریم و نیازی به واردات نیست، اما واردات این قطعات آسانسور همچنان ادامه دارد. در بخش تولید موتور آسانسور هنوز کشورمان در زمینه تولید موتورهای سرعت بالا، توانمندی قابل توجهی ندارد و تنها در زمینه سرعت‌های کمتر از دو متر فعالیت داریم، هرچند آن هم محدود است.
بنابراین برای آسانسورهای سرعت بالا هنوز وابسته خارج هستیم؟
بله. با توجه به فناوری‌های مورد نیاز برای ساخت این نوع موتورها هنوز در این بخش زیاد فعال عمل نکرده‌ایم و همچنان وابسته به واردات هستیم که یکی از دلایل اصلی، نبود سفارش کافی برای حضور سرمایه‌هاست. گرچه برخی فعالیت‌ها برای ساخت موتور با سرعت دو متر آغاز شده، اما هنوز در ابتدای راهیم و باید سرمایه‌گذاری در این زمینه بیشتر صورت پذیرد.
به غیر از موتور چه قطعات دیگر آسانسور وارد می‌شود؟
هنوز در بخش تولید کابل و ریل وابستگی بالایی داریم، چون سرمایه‌گذاری‌های عمده‌ای در این زمینه صورت نگرفته و سازندگان هم متناسب با نیاز ایران نمی‌توانند سرمایه‌گذاری کنند، زیرا حجم سفارش آنچنان نیست که سرمایه‌گذاری عمده‌ای در این زمینه صورت پذیرد.
اصلی‌ترین کشورهای صادرکننده تجهیزات آسانسور به ایران کدام کشورها هستند؟
قبل از تحریم‌ها قطعات ایتالیایی و اروپایی زیاد بودند، اما پس از تحریم‌های غرب علیه ایران بیشتر قطعات به دو کشور چین و ترکیه مربوط هستند و همان‌طور که می‌دانید بسیاری از تولیدات کشور چین هم استاندارد مناسبی ندارند.
به استاندارد اشاره کردید، همان‌طور که می‌دانید این وسیله با سلامت افراد سروکار دارد، آیا در این زمینه استانداردهای خاصی وجود دارد و رعایت می‌شود؟
درباره استانداردها باید بگویم بله استانداردهایی وجود دارد، اما در واردات برخی تجهیزات، این استانداردها بعضا رعایت نشده و کالاها بدون در نظر گرفتن این موارد وارد می‌شوند.
به نظر شما چرا ایران خطوط تولید بزرگ برای ورود به بازارهای بین‌المللی ندارد؟
ببینید لازمه سرمایه‌گذاری روی خطوط تولید بزرگ، وجود سفارش‌های کلان است که بازار ایران فعلا این سفارش‌های کلان را نمی‌تواند ایجاد کند، به دو دلیل؛ یکی این‌که هنوز بازار بزرگ نیست و بعد از آن چون اصول استانداردی در ساخت خانه‌ها رعایت نمی‌شود، بسیاری از محفظه‌های آسانسور در ابعاد مختلف به صورت سفارشی ساخته می‌شود. این درحالی است که در خارج از مرزهای ایران ابعاد کاملا استاندارد هستند و سری‌سازی در آن کشورها کاملا توجیه اقتصادی دارد.
آیا برآوردی از میزان نیاز بازار ایران دارید؟
بله با توجه به اطلاعاتی که در اختیار داریم، میزان تقاضا در بازار ایران تقریبا سالانه 20 هزار آسانسور در سال است، اما با توجه به رکود موجود در بازار، ساخت‌وساز این حجم سفارش به صورت پلکانی طی سال‌های اخیر کاهش داشته است. به عنوان مثال در سال 92 تعداد سفارش‌ها 20 هزار دستگاه بود، در سال 93 این تعداد سفارش به 15 هزار دستگاه کاهش یافت، اما برای سال 94 یکباره سفارش‌ها به یک‌سوم کاهش یافت، یعنی 5000 دستگاه سفارش داشتیم؛ این یعنی فاجعه در صنعت ساخت و تولید آسانسور.
به نظر شما اشتغال‌زایی در این زمینه چگونه است؟
یکی از پایدارترین مشاغل مربوط به همین وسیله است، چون همواره خدمات پس از فروش و سرویس‌های دوره‌ای برای آسانسور، موضوعی حیاتی است که باید خریداران آن به این نوع خدمات دسترسی داشته باشند، بنابراین مشاغل موجود کاملا پایدار هستند. نکته جالب این‌که این صنعت با مراکز آموزشی ارتباط بسیار گسترده‌ای دارد، چون بسیاری از تخصص‌های مورد نیاز ما از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی هستند.
حمایت‌های مناسبی در این صنعت داریم؟
نه در بخش ارائه تسهیلات و نه در بخش قوانین، حمایت‌های مناسبی از این صنعت نمی‌شود. در بخش تسهیلات، اگر بگوییم اغلب فعالان ترجیح می‌دهند تعطیل کنند تا وام بگیرند، دور از واقعیت سخن نگفته‌ایم. بهره‌های بالا و رکود موجود در بازار باعث شده زیان گسترده‌ای در صنعت مشاهده شود، درحالی که همه می‌دانیم فرصت‌های بزرگ صادراتی و همچنین اشتغال‌زایی مناسبی داریم.
مهدیه آخوندزاده - اقتصاد