صاحب‌خبر - هادی محمدی – بیش از یک سال از توافق هسته ای کشورمان و 1+5 می گذرد و این که ایران در حوزه فنی تا چه میزان توانسته خود را با وجود برخی محدودیت های برجام حفظ کند و در کنار بدعهدی های طرف مقابل در اجرایی کردن تعهداتش در حوزه های فنی و اقتصادی، این صنعت بتواند پویایی و نشاط در صنعت هسته ای را افزایش دهد، همواره یکی از دغدغه ها و نگرانی های دلسوزان کشور بوده است. روز یک شنبه بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی و از جمله افرادی که در مذاکرات هسته ای نقش داشته به مناسبت هفته دولت در نشست خبری به تشریح دستاوردهای این سازمان در دوران موسوم به پسابرجام پرداخت و ضمن بیان پیشرفت های صورت گرفته در این صنعت به برخی برنامه های پیش روی سازمان نیز اشاره کرد . پیگیری توافقات برجام وی درحوزه اجرای برجام و پیگیری تعهدات طرف مقابل در این موضوع، اظهارکرد: ادامه مذاکرات برای انعقاد اسناد حقوقی و فنی پروژه بازطراحی راکتور اراک، همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی برای ارائه گزارش های منطبق بر واقعیت‌ها ، ورود به بازار پیشرفته بین المللی فروش آب سنگین ، آغاز عملیات اجرایی تولید ایزوتوپ‌های پایدار در فردو ، توسعه ارتباطات بین المللی در حوزه همکاری‌های هسته‌ای (براساس‌ضمیمه3برجام) ، تعریف پروژه‌های مشترک ایران و اروپا و پیشرفت مذاکرات در همکاری پروژه جهانی گداخت هسته‌ای (ایتر) از جمله این اقدامات بوده است. تولید 20 تن آب سنگین با کیفیت در سال کمالوندی همچنین از تولید آب سنگین به میزان 20 تن در سال خبرداد و از برنامه این سازمان برای بهبود کیفیت تا رسیدن به خلوص 99/95 درصد سخن گفت. توسعه تحقیقات وکاربردهای فنا‌وری هسته‌ای در بخش‌های پزشکی، کشاورزی و صنعتی وی با بیان این که با توجه به نتایج مثبت حاصل از مذاکرات هسته‌ای با کشورهای 1+5 و به تبع آن ایجاد فضای مساعد بین‌المللی برای مشارکت کشورها و شرکت‌های صاحب فناوری هسته‌ای تصریح کرد: تولید مواد بیولوژیک به منظور کنترل آفات و بیماری‌ها ، تولید واکسن، آنزیم‌های خوراکی و فراورده‌های دام، طیور و آبزیان، تولید لاین‌ها و ارقام موتانت در گیاهان زراعی، باغی و جنگلی (دارویی، صنعتی و زینتی) ، مطالعات، طراحی و ساخت راکتورهای تحقیقاتی با هدف تولید رادیو ایزوتوپ و تست سوخت و مواد هسته‌ای ، طراحی و ساخت واحد نیمه صنعتی کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی با استفاده از فناوری هسته‌ای ،پژوهش در زمینه چرخه سوخت توریم و استحصال اورانیوم و عناصر همراه با ارزش از منابع متعارف و غیر متعارف ،توسعه قابلیت‌ها و زیر ساخت‌های مورد نیاز برای انجام پژوهش و دستیابی به فناوری‌های پیشرفته در حوزه گداخت هسته‌ای و مواردی از این قبیل از دستاوردهاو اقدامات برای توسعه کاربردهای انرژی هسته ای است. 17هزار میلیون کیلووات ساعت تولید برق نیروگاه بوشهر وی در همین زمینه با اشاره به این که نیروگاه اتمی بوشهر از ابتدای فعالیت خود در سال 1390 تا کنون حدود 27 میلیون بشکه نفت (4572 میلیون متر مکعب گاز ) صرفه جویی سوخت داشته است گفت: اگر به قیمت امروز نفت حساب کنیم حدود 5/1 میلیارد دلار می شود در عین حال 15.7 میلیون تن آلاینده نیز تولید نشده است و حدود 17هزار میلیون کیلو وات ساعت برق تولید کرده است. به گفته وی این اولین نیروگاه برق اتمی در منطقه و کشورهای اسلامی در این اندازه است . صادرات رادیو داروها به کشورهای منطقه و آمادگی برای صادرات به اروپا سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین با اشاره به تولیدات دارویی این سازمان اظهار کرد: در این حوزه جدیدترین رادیودارو FDG است که از یک سال پیش ضمن پوشش نیاز بیماران کشور، از خروج ارز نیز جلوگیری کرده زیرا در گذشته بیماران برای استفاده از این رادیودارو به ترکیه می رفتند. وی افزود: از دیگر محصولات جدید این حوزه می توان به ژنراتور گالیوم-68 اشاره کرد که ایران پنجمین کشور در دنیاست که توانایی و دانش تولید آن را ایجاد کرده است. به گفته کمالوندی تا کنون بیش از 40 نوع رادیوداروی مختلف در کشور تهیه و تولید شده و سال گذشته موفق شدیم برای اولین بار در کشور این رادیوداروها را به کشورهای منطقه صادرکنیم. وی افزود: برای سال آینده نیز با تامین رادیوایزوتوپ‌‌های جدید مانند ایتریوم-90 و لوتسیوم-177 که رادیوایزوتوپ های درمانی بسیار جدید در دنیا هستند رادیوداروهای درمانی پپتیدی نیز تولید خواهند شد. کمالوندی با اشاره به اقدامات زیرساختی در این حوزه اضافه کرد: همچنین در این حوزه کارهای زیربنایی مختلفی هم برای تامین مطمئن رادیوایزوتوپ‌های درمانی و همچنین تولید رادیوداروهای درمانی انحصاری که فقط در اختیار یک یا دو شرکت در دنیاست در حال انجام است. به عنوان مثال می‌توان تولید ژنراتور رنیوم-188 به عنوان یک رادیوایزوتوپ بسیار مفید درمانی یا رزین های ایتریوم گلاس برای درمان عوارض خاص کبدی را نام برد که ان شاءا... سال آینده به تولید خواهند رسید.همچنین برنامه مفصلی برای ایجاد یک مرکز جدید و جامع تولید رادیوداروها در کشور بر مبنای استاندارد GMP (جی ام پی) داریم که کارهای اجرایی آن از اوایل سال آینده آغاز می‌شود.کمالوندی تصریح کرد: برنامه دیگر سازمان تولید مولیبدن -99 حاصل از شکافت اورانیوم است که هم اکنون در انحصار چند کشور معدود در دنیاست. این رادیوایزوتوپ ماده اولیه و اصلی تولید ژنراتور تکنسیم-m99 است که در پزشکی هسته‌ای برای کارهای تشخیصی بسیار پر کاربرد و پرمصرف است. در صورت انجام و به نتیجه رسیدن این پروژه‌ها می‌توان ادعا کرد که کشور در حوزه تهیه و تولید رادیوداروها خودکفا می شود و توانایی صادرات رادیودارو به اروپا را نیز به دست می‌آورد. طراحی و ساخت شتاب دهنده خطی پزشکی برای درمان سرطان به گفته وی هم اکنون در دنیا بیش از 12000 شتاب دهنده خطی پزشکی برای درمان سرطان وجود دارد و سهم ایران از این مقدار حدود 60 دستگاه است که کمتر از 5/0 درصد است. طبق استانداردهای موجود، وضعیت مطلوب حدود دو تا سه دستگاه به ازای یک میلیون نفر جمعیت است که برای رسیدن به این حد، نیاز به حداقل 100 دستگاه شتاب دهنده خطی است. وی در همین زمینه تاکید کرد: در این راستا پروژه طراحی و ساخت شتاب دهنده خطی پزشکی در شرکت کاربرد پرتوها از دو سال قبل تعریف شده که فاز طراحی آن به طور کامل تکمیل و قسمت‌هایی از سیستم نیز ساخته شده است. اهم برنامه‌های حوزه چرخه سوخت در سال 1395 وی درباره مهم ترین برنامه های ایران در حوزه چرخه سوخت هسته ای گفت: ادامه عملیات اکتشاف سراسری اورانیوم در وسعت کل کشور، ادامه فعالیت‌های تجهیز و استخراج معادن اورانیوم کشور، ادامه فعالیت کارخانه‌های تولید کیک زرد ، تولید اسفنج زیرکونیوم، ادامه فعالیت‌های توسعه، بهینه سازی و ساماندهی تأسیسات فراوری اورانیوم ، برنامه ریزی و انجام مطالعات و طراحی‌های لازم برای ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز چرخه سوخت هسته‌ای کشور، احداث و توسعه زیرساخت‌های تأسیسات نگهداری و دفن پسماندهای هسته‌ای ، برنامه ریزی و انجام مطالعات و طراحی‌های لازم برای ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز چرخه سوخت هسته‌ای کشور ، جمع آوری، آمایش و نگهداشت پسماندهای جامد، مایع و چشمه‌های بسته حاصل از فعالیت‌های هسته‌ای، صنعتی و پزشکی و انجام تعاملات بین المللی با کشورهای صاحب فناوری در پیوند با موارد مرتبط حوزه‌های مختلف چرخه سوخت هسته‌ای از جمله برنامه های حوزه چرخه سوخت در سال های آینده است.وی از نهایی سازی مذاکرات و قراردادهای احداث نیروگاه اتمی جدید و ادامه مذاکرات برای تولید سوخت هسته‌ای با مشارکت روسیه در این حوزه و ساخت سانتریفیوژهای جدید با کاربردهای پزشکی به عنوان برنامه های اصلی در حوزه توسعه صنعت هسته ای نام برد. خبر مرتبط راه اندازی واحد تولید مواد اولیه رادیو ایزوتوپ های پایدار در اصفهان در تازه ترین دستاورد هسته ای کشورمان بعد از توافق هسته ای برجام ، ایران توانست به عنوان ششمین کشور دنیا در تولید مواد اولیه ایزوتوپ های پایدار مطرح شود. به گزارش خراسان، دستیار رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان با بیان این مطلب تاکید کرد: با تولید این محصول نیاز کشورمان در این حوزه رفع شده و با راه اندازی مرکز پیشرفته هسته ای در فردو برای تولید ایزوتوپ های پایدار، این مواد اولیه در آن جا مصرف خواهد شد. اصغر زارعان با اشاره به پیش راه اندازی واحد نیمه صنعتی تولید ایزوتوپ های پایدار در سایت یو سی اف اصفهان، گفت: کشورهای تولیدکننده این محصول آلمان، آمریکا ، هند ، روسیه و ایرلند هستند که ایران هم به آن ها پیوست. وی با بیان این که این مواد اولیه چهار فرایند را باید بگذراند که یک مرحله از آن در فردو انجام می شود، افزود: با تولید مواد اولیه ایزوتوپ های پایدار که در سه ماه آینده تبدیل به مرحله صنعتی خواهد شد ضمن این که تمام نیازمندی داخل کشور را با این واحد می توانیم پاسخگو باشیم، می توانیم در زمینه صادرات این مواد اولیه حساس و مهم نیز در دنیا مطرح شویم.∎​