علیرضا حیدری، عضو هیأت مدیره اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری
مطابق قانون تامین اجتماعی، مدیریت سازمان تامین اجتماعی باید براساس میانگین دو سال آخر حق بیمه پرداخت شده کارگران متقاضی بازنشستگی، نسبت به محاسبه مستمری‌های آنها اقدام کند.
از آنجاکه سازمان تامین اجتماعی مدعی است که در سال‌های گذشته کارفرمایان از این مقررات سوءاستفاده کرده‌اند، در طول برنامه پنجم توسعه این اختیار قانونی را به دست آورد که در صورت تشخیص، مدت زمان تعیین شده برای محاسبه مستمری بازنشستگی را از ۲ سال به ۵ سال افزایش دهد. بر این اساس چنانچه کارشناسان سازمان تامین اجتماعی در زمان محاسبه مستمری بازنشستگی کارگران متقاضی، متوجه افزایش غیرمنطقی و ناگهانی حق بیمه کارگر در دو سال آخر خدمت می‌شدند، به استناد اختیار قانونی خود مدت زمان محاسبه را افزایش می‌دادند.
این رویه سازمان تامین اجتماعی در طول برنامه پنجم توسعه صدای اعتراض بسیاری از کارگران را درآورد. واقعیت این است که در بسیاری از کارگاه‌ها، لیست‌های حق بیمه کارگران بر مبنای دستمزدهای غیرواقعی و نزدیک به نرخ‌های حداقلی تعیین می‌شود و تنها زمانی که کارگر در آستانه بازنشستگی قرار می‌گیرد کارفرمایان حاضر می‌شوند تا حق بیمه واقعی او را به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کنند. این رویه، از منظر اقتصاد خرد به سود کارفرمایان و کارگران است اما از منظر اقتصاد کلان تامین‌کننده منافع بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی نیست و به همین دلیل سازمان توانست در طول برنامه گذشته برای خود اختیارات قانونی جدیدی را کسب کند. لذا مادامی که کارفرمایان حاضر نشوند تا به صورت واقعی هزینه بیمه کارگران را پرداخت کنند، این رویه به زیان کارگرانی که متقاضی بازنشستگی هستند تمام خواهد شد.
از آنجا که به نظر می‌رسد سازمان تامین اجتماعی از اختیارات جدید خود در طول برنامه پنجم توسعه راضی بوده باشد، به همین دلیل هیچ بعید نیست که بار دیگر این موضوع در برنامه ششم توسعه نیز لحاظ شود. به این ترتیب کارشناسان سازمان تامین اجتماعی باز هم می‌توانند در طول برنامه جدید توسعه، به تشخیص خود مبنای محاسبه مستمری بازنشستگان را افزایش دهند. لذا به احتمال قوی در برنامه ششم توسعه نیز به تامین اجتماعی این اجازه داده خواهد شد تا به تشخیص خود مستمری کارگران متقاضی بازنشستگی را براساس میانگین ۵ سال آخر پرداختی حق بیمه‌ تعیین کند.