به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، استان آذربایجان‌غربی در شمال‌غربی ایران قرار دارد و از شمال به جمهوری آذربایجان و ترکیه، از مغرب به کشورهای ترکیه و عراق، از شرق به استان آذربایجان‌شرقی و استان زنجان و از جنوب به استان کردستان محدود است.
مساحت استان برابر 37٫059 کیلومتر مربع است که سیزدهمین استان بزرگ کشور محسوب می‌شود و 2٫25 درصد مساحت کل کشور را تشکیل می‌دهد.
آذربایجان‌غربی یکی از مناطق کوهستانی کشور است و توپوگرافی متنوع و گسترده‌ای دارد، براساس ساختار طبیعی استان، اکوسیستم‌های ویژه‌ای از ترکیب گیاهان در سطوح مختلف پوشش گیاهی در سطوح مختلف توپوگرافی به وجود آمده است که اهم آنها به شکل جنگلها و مراتع خودنمایی می‌کنند.
کردها در بخش‌های مرتفع غربی و جنوبی استان و متقابلاً ترکهای آذری در دشت‌های پیرامون دریاچه ارومیه و بخشی نیز در دشت‌های شمال و جنوب شرقی استان، سکونت دارند، همچنین اقلیت‌های آشوری و ارمنی هم در استان ساکن هستند.
استان آذربایجان غربی دارای 17 شهرستان، 36 بخش، 36 شهر، 109 دهستان و 3728 آبادی است و مرکز آن شهر تاریخی ارومیه است، این استان دارای جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بسیاری است که چندی از مهمترین آنها در اینجا معرفی می‌شوند.
آبشار شلماش
آبشار شلماش از مهمترین آبشارهایی است که در سطح استان آذربایجان‌غربی و در شهر سردشت جاری است، این آبشار با دره‌ای سرسبز در کنار جنگل‌های پراکنده، در نزدیکی شهر سردشت واقع شده و از شاخه‌های رودخانه زاب کوچک محسوب می‌شود.
این آبشار که در واقع از 3 آبشار تشکیل شده هم اکنون به صورت منطقه‌ای تفریحی درآمده که همه ساله به ویژه در فصل گرما هزاران نفر از مناطق مختلف را عازم سردشت می‌کند.
3 آبشار به ترتیب و پشت سر هم قرار گرفته‌اند که اولین آنها در نزدیکی محل توقف و پارکینگ قرار گرفته‌است. برای دیدن 2 آبشار بعدی باید مسافتی نسبتاً زیاد را پایین رفته و وارد دره‌ای عمیق شد در حال حاضر با احداث پله و حصارهایی بالا و پایین رفتن از دره راحت‌تر و کم‌خطر‌تر شده است.
در فصل بهار این آبشار پر آب‌ترین روزهای خود را می‌گذراند. آب و هوای منطقه تا اواسط اردیبهشت هم سرد است ولی از اول خرداد ماه به بعد تا اواسط پاییز می‌تواند موقع مناسبی برای سفر به این منطقه باشد.
مسیر سردشت به آبشار شلماش مسیر زیبا و پر درختی است، جاده مذکور آسفالت و مناسب بوده و تا آبشار مدت 25 دقیقه راه است.
علاوه بر آبشار سردشت می‌توان گفت که این شهرستان با داشتن موقعیت کوهستانی، جنگل‌های انبوه، دره‌های سرسبز، رودخانه‌های پرآب و پرندگان متنوع طبیعت بسیار زیبایی به وجود آورده است.
طبیعت سردشت و جاده‌های پرپیچ و خمی که دل کوه را شکافته و انبوه درختان جنگلی آن آنقدر زیبا بوده که دیدن آن می‌تواند برای هر تازه واردی بسیار جذاب باشد با این وصف می‌توان گفت این منطقه بکرترین مناظر را دارد به طوری که سردشت و شهرهای اطراف آن را باید شمال بدون رطوبت نامید.
چشم‌اندازهای طبیعی سردشت در نوع خود بی‌نظیر است به طوری که با نگاهی به چشم‌اندازهای طبیعی سردشت به جرأت می‌توان گفت که طبیعت جنگلی آن در برخی مناطق تقریباً دست نخورده مانده و وجود این جنگل‌های زیبا، روستای حذرآباد، بیوران و زمیران را دو چندان کرده است.
یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری سردشت چشمه آب معدنی چشمه کانی گراوان بوده که در نزدیکی شهر ربط واقع شده و املاح محلول در آن حداقل یک گرم در لیتر است، این چشمه در کنار روستایی بنام کانی گویز در جنوب شرق حوضه زاب قرار گرفته که آب جوشان از آن بیرون می‌آید.
غار «سَهولان»
غاز سهولان در روستای سهولان، 42 کیلومتری جنوب شرقی شهر مهاباد میان مهاباد-بوکان و نیز در 28 کیلومتری شهر بوکان واقع شده‌است.
ارتفاع سقف غار تا سطح دریاچه آن به 50 متر می‌رسد و عمق آب در برخی جاها به 30 متر می‌رسد، اختلاف دمای درون و بیرون غار بین 10 الی 15 درجه است.
سهولان به زبان کردی به معنی یخبندان است و مردم محلی غار را «کونه کوتر» یعنی لانه کبوتر نیز می‌نامند، دلیل این نامگذاری وجود تعداد زیادی لانه کبوتر درون غار است.این غار در فهرست آثار طبیعی ملی ایران قرار دارد.
براى رسیدن به این غار از شهر سرسبز مهاباد، باید تپه ماهورهاى جاده برهان را پشت سرگذاشت تا در نقطه‌اى به روستاى «عیسى کند» رسید.در روستاى عیسى کند جاده به دو مسیر تقسیم مى‌شود که مسیر مستقیم به بوکان و مسیر دست راست گردشگران را به روستای سهولان و غار معروف آن مى‌برد.
قرار گرفتن این غار در میان رشته کوه هاى بلند با قله‌هاى سر به فلک کشیده و دره‌هاى عمیق کاملاً بکر و دست نخورده بر عظمت و زیبایى این پدیده شگفت طبیعت افزوده است.
به گفته کارشناسان این غار از گذشته مورد استفاده مردم قرار گرفته و در این رابطه سفال‌هایی مربوط به دوره اشکانی و جام مسی ایلخانی کشف شده است.
مردم روستا به یاد دارند که در قسمت خشک غار گورهایی وجود داشته که به زمان حمله روس‌ها به منطقه و پناه گرفتن مردم به آن جا برمی‌گردد.
غار سهولان داراى دو دهانه است که به سمت جنوب باز شده‌اند و چند درخت تنومند جنگلى که از میان صخره‌ها سربرآورده‌اند سایه خود را بر دهانه اصلى غار انداخته‌اند که علاوه بر تأمین سایه براى گردشگران به طبیعت خشن و سرد محیط طراوتى دو چندان بخشیده‌اند.
حرکت در قسمت آبى دریاچه با قایق‌هاى پارویى امکان‌پذیر است اما بخش خشکى را با پاى پیاده نیز مى‌توان مشاهده کرد. اسکله‌اى که گردشگران را به داخل تونلها، دالان‌ها و دریاچه‌هاى غار مى‌برد 45 متر پایین‌تر از دهانه اصلى قرار دارد که با 106 پله بتونى پیچ درپیچ به کف دریاچه درون غار مى‌رسد.
به گفته قایقرانان از دریاچه چهارم به بعد حدود 200 متر دیگر نیز توسط غارنوردان کشف شده ولى بدلیل باریک بودن تونل ها و نداشتن روشنایى ورود گردشگران به آن منطقه ممنوع اعلام شده است.
مساحت کل این غار حدود دو هکتار تخمین زده مى‌شود که تاکنون 300 متر از مسیر آبى و 250 متر از مسیر خشکى آن کشف و ساماندهى شده است.
قره کلیسا یا کلیسای طاطاووس
قره کلیسا، کلیسای تادئوس مقدس یا کلیسای طاطاووس، نام کلیسایی تاریخی در20 کیلومتری شمال شرقی چالدران در کنار روستایی به همین نام واقع شده‌است، قره کلیسا در تاریخ 7 ژوئیه 2008، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
برخی می‌گویند که معنی قرا کلیسا، کلیسای سیاه است چرا که قرا در زبان ترکی به معنی سیاه است قرا در زبان ترکی آذری به معنی بزرگ است و خود تغییر یافته واژه «کلان» است؛ بنابراین قرا کلیسا در اصل «کارا کلیسا» یا «کالا کلیسا» بوده است.
دریاچه مارمیشو
بسیاری از شما در سفرتان به شهر ارومیه، دریاچه ارومیه را از نزدیک دیده‌اید. اما شاید ندانید که در همسایگی این دریاچه زیبا، دریاچه ناشناخته دیگری قرار دارد که می تواند لذت ارومیه گردی شما را چند برابر کند. دریاچه‌ای زیبا و بکر اما کوچک‌تر به نام مارمیشو.
برای دیدن مارمیشو باید حدود 45 کیلومتر از غرب شهر ارومیه فاصله بگیرید و دریاچه نیلی رنگ مارمیشو را در میان کوهستان‌های این شهرستان نزدیک به مرز ایران و ترکیه ببینید.
مسیر شما از حاشیه رودخانه زیبای نازلوچای در غرب شهر ارومیه می‌گذرد و در میان راه از روستاهای پسان، بانی و هلانی می‌گذرید و به روستای مارمیشو می‌رسید. مسیر جاده در دره زیبایی قرار گرفته که خود از منظره کوهستانی خاصی برخوردار است.
در روستای مارمیشو با پیدا کردن زیارتگاه پیر خراسانی و ادامه دادن مسیری سنگلاخی اما زیبا می‌توانید به دریاچه مارمیشو برسید، دریاچه‌ای 5 هکتاری با عمق 50 تا 60 متر که قزل آلاهای بومی‌اش در میان مردم منطقه شهرت دارند.
رودخانه نازلوچای از کوه‌های بایبون و ستاره لوند سرچشمه می‌گیرد و در نهایت به تنگه‌ای بسیار سرسبز و دیدنی می‌رسد، این منطقه از آن جهت که کوهستانی است و در دره قرار گرفته تنها در فصل‌های گرم مناسب بازدید است.
یکی از جالب‌ترین مناظری که در این سفر خواهید دید، چادرهای ایلات و عشایر است که در این منطقه اتراق کرده‌اند. آشنایی با نحوه زندگی عشایر بسیار جذاب است که در کنار بازدید از دریاچه و دیدن مناظر اطراف آن، می‌تواند خاطره‌انگیز باشد.
در کنار بازدید و اتراق در کنار دریاچه مارمیشو می‌توانید از آبشار زیبایی که در نزدیکی دریاچه و در مسیر رودخانه نازلوچای قرار گرفته است که آن نیز آبشار مارمیشو نامیده می‌شود، دیدن کنید. این آبشار فصلی است و در فصل بارندگی از میان صخره‌های کوه‌های اطراف رودخانه نازلوچای به آن می‌ریزد.
چشمه ثریا
چشمه ثریا در شمالی‌ترین نقطه جغرافیایی ایران بین مرز ایران و ترکیه در استان آذربایجان‌غربی و از توابع شهرستان ماکو است.
چشمه ثریا چشمه‌ای بزرگ و دیدنی است آب آن بسیار زلال بوده و حتی قابل قایقرانی است، از این منطقه کوه آرارات کاملا دیده می‌شود، نمای کوه و چشمه زیبایی خاصی به منطقه می‌بخشد.
چشمه ثریا با زیباییهای خاص خود در پای قله‌های بزرگ آرارات با دبی آب بیش از 7 متر مکعب در ثانیه و وسعتی بیش از 5 هکتار از معدود چشمه‌های بزرگ کشورمان است.
این چشمه از هزاران چشمه بزرگ و کوچک جوشان تشکیل شده و با آب زلال خود تالاب بورالان ماکو را در وسعتی در حدود 250 هکتار تشکیل می‌دهد. چشم‌اندازهای زیبای این چشمه با آب زلال و روانش و نی های بلند و سرسبزش هر رهگذری را به سوی خود جلب می‌کند.
چشمه ثریا منبع اصلی تالاب بوران ماکو بوده و یکی از سرشاخه‌های اصلی رودخانه مرزی ارس به حساب می آید. این چشمه بزرگ در نقطه صفر مرزی ایران و ترکیه واقع شده و با شهر ماکو 80کیلومتر فاصله دارد.
قلعه کاظم داشی
قلعه کاظم داشی یا سنگ کاظم خان در حدود 65 کیلومتری ارومیه و 1/5 کیلومتری شرق روستای گورچین واقع شده است.
این قلعه به «قالاباشی» معروف است، در این قلعه آثار عمارت و ساختمانهای متعدد از سنگهای بزرگ و تراشیده به چشم می‌خورد و معلوم است که در گذشته عمارت باشکوهی بوده است.
در این قلعه آثار چاهی به طول 7 متر و دهانه 2/5 متر دیده می‌شود که در هنگام بارش باران و برف، آب مورد نیاز ساکنان قلعه در آن انباشته می‌شد.
کاظم خان مردی از اهالی قوشچی بوده است که به همراه یارانش در طی جنگ جهانی اول به مدت 9 سال در این قلعه پناه داشتند و در مقابل زورگویی‌های روس ایستادگی کردند.
دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه با نام سابق دریاچه رضاییه در شمال غربی ایران و در منطقه آذربایجان واقع شده است. این دریاچه طبق آخرین تقسیمات کشوری، بین دو استان آذربایجان‌شرقی و آذربایجان‌غربی تقسیم شده است.
دریاچه ارومیه، بزرگترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آبشور دنیا است که در اثر برخی عوامل طبیعی و انسانی در سالهای اخیر دچار خشکی شد.
خوشبختانه این دریاچه در دو سال اخیر شاهد آثار احیا در خود بوده است و در مسیر احیا نیز از زیبائیهای طبیعی جذاب و ویژه‌ای برخوردار است.
در حال حاضر رنگ دریاچه ارومیه به سرخی می‌گراید که چشم هر بیننده‌ای را نواخته و دلیل تغییر رنگ آن را در گوشه‌ای از ذهن خود جستجو می‌کند.
به سبب شوری دریاچه ارومیه آرتیما در این دریاچه زندگی می‌کند و آب آن هیچوقت یخ نمیزند، شنا کنندگان نیز می‌توانند بر روی آب آن شناور بمانند.
دریاچه ارومیه دارای 102 جزیره است که همه آنها از سوی سازمان یونسکو به‌عنوان اندوخته طبیعی جهان به ثبت رسیده‌اند.
جزیره اشک، زیستگاه پرندگان زیبای کوچک، از جمله مرغ آتش و تنجه و همچنین تعدادی گوزن زرد ایرانی و گوسفند وحشی (قوچ و میش) به آن انتقال داده شده‌اند.
منطقه گردشگری دالامپر
کوه دالامپر در نقطهٔ صفر مرزی ایران، ترکیه و عراق واقع شده است به طوری که قله این کوه متعلق به این سه کشور است و از فراز آن خاک هر سه کشور قابل مشاهده است.
این کوه که جزو بکرترین مناطق کشور محسوب می‌شود دارای یخچالهای چندین هزار ساله و دریاچه‌های طبیعی است که از جمله این دریاچه‌ها می‌توان به دالامپر، مامه شیخ، بنچول، دیمهک اشاره کرد.
همچنین از برفابهای این کوه رودی پر آب سرچشمه می‌گیرد که در دامنهٔ این کوه به صورت آبشاری بزرگ به نام سوله دوکل (به معنای آبشار مه آلود) به پایین می‌ریزد.
گزارش از ژیلا علی‌قلی‌نیا
انتهای ییام/
∎