بسیاری از مردان باقیمانده از کابینه شهیدان رجایی و باهنر با گذشت سال‌ها هنوز دستی برآتش سیاست دارند و برخی هم تنها از دور نظاره‌گر تغییر و تحولات سیاسی هستند و فضای علمی را برگزیده‌اند.
قوه مجریه از دولت موقت بازرگان تا دولت میرحسین موسوی، فراز و نشیب‌های بسیاری برای انتخاب و حضور دولتمردان به خود دیده است.
به گزارش خبرانلاین، دولت موقت بازرگان، دولتی بود که به دلیل برگزار نشدن انتخابات ریاست جمهوری و مجلس و همچنین تدوین نشدن قانون اساسی، در همان روزهای اول بعد از انقلاب به حکم امام خمینی، قبول مسئولیت کرد تا به طور موقت سکان قوه مجریه را به دست بگیرد.
اما استعفا مهدی بازرگان در آبان سال ۵۸ از این سمت موجب شد تا عمر دولت موقت، زودتر از آنچه مدنظر بود به پایان برسد، به همین دلیل مسئولیت این قوه برای مدتی به شورای انقلاب واگذار شد. کابینه شورای انقلاب نیز طبق روال مشخص شده پس از آنکه همه‌پرسی قانون اساسی در ۱۲ آذر ،انتخابات ریاست‌جمهوری در بهمن سال ۱۳۵۸ برگزار شد و همچنین بعد از مشخص شدن ترکیب مجلس در هفتمین روز خرداد سال ۵۹ به فعالیت خود پایان داد.
دولت اول و اختلافات بی‌پایان بنی صدر با رجایی
برگزاری انتخابات ریاست جمهوری موجب کسب پیروزی برای بنی صدر و انتخاب او به عنوان نخستین رئیس جمهور کشورمان بعد از انقلاب شد. پس از انتخاب رئیس جمهور نوبت به معرفی نخست وزیر رسید، اتفاقی که با اختلاف نظرهای میان مجلس و بنی صدر همراه گشت. این اختلاف به نحوی بود که با وجود گذشت زمانی طولانی از انتخاب رئیس جمهوری، هنوز قوه مجریه و مقننه نتوانسته بودند بر سر گزینه مشترک نخست وزیر به توافق برسند. سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان هیئتی متشکل از امامی کاشانی، آیت الله یزدی و پرورش از جمله نمایندگان مجلس، در کنار جلالی نماینده رئیس جمهور به بررسی گزینه‌های نخست وزیری پرداختند.
بیستمین روز مرداد ماه سال ۵۹، روزی بود که رجایی با وجود رضایت اندک بنی صدر به عنوان نخست وزیر به مجلس معرفی شد. اما این مخالفت بنی صدر با رجایی پس از این انتصاب نه تنها کمرنگ نشد بلکه مدتی بعد یعنی در معرفی کابینه روی دیگر خود را نشان داد.
اختلاف بنی صدر و رجایی در معرفی کابینه مورد نظر رجایی به مجلس تا آنجا پیش رفت که بنی صدر با گزینه‌ها متعدد رجایی برای تکمیل کابینه مخالفت کرد و برای مدتی برخی از وزارتخانه‌ها بدون وزیر به کار خود ادامه می‌دادند.
احمد توکلی به عنوان وزیر کار، محسن نوربخش گزینه وزارت اقتصاد، میرحسین موسوی به عنوان وزیر امور خارجه و همچنین بهزاد نبوی برای وزارت امور اجرایی، افرادی بودند که به محل اصلی تنش میان رجایی و بنی صدر مبدل شدند.
سرانجام با اعتراض اهالی مجلس و مذاکره‌های مختلف مشکل وزارت اقتصاد و اموراجرایی حل شد اما مسئله وزارت امورخارجه و وزارت کار به جای خود باقی ماند. در رابطه با وزارت کار با معرفی فرد دیگری موضوع ختم به خیر شد اما رجایی در مورد وزارت امور خارجه گزینه دیگری جز میرحسین موسوی را معرفی نکرد.
اما گره وزارت امورخارجه پس از عزل بنی صدر ۳۱ خرداد سال ۶۰ و ایجاد شورای موقت ریاست جمهوری به دست رجایی گشوده شد. او با معرفی موسوی به عنوان گزینه مطلوبش در وزارت امورخارجه، مشکل تکمیل نشدن کابینه‌اش را حل و فصل کرد.
رجایی و باهنر؛ دولتی با عمر کمتر از یک ماه
پس از گذشت نزدیک به یک ماه از عمر شورای موقت ریاست جمهوری، زمان دومین انتخابات ریاست جمهوری فرا رسید. این بار محمدعلی رجایی به عنوان نامزد ریاست جمهوری وارد گود سیاست شد و توانست با جلب نظر مردم،به عنوان رئیس جمهور بر صندلی رئیس قوه مجریه جای بگیرد.
پس از درگیری‌های میان رجایی و بنی صدر، همه نگاه‌ها به صندلی خالی نخست وزیر دوخته شده بود، صندلی که با حضور محمدجواد باهنر، دیگر راه را برای هر نوع نگرانی حاصل از اختلاف بست.
کابینه باهنر با کمترین حاشیه به مجلس معرفی شد و روز ۱۴ مرداد سال ۶۰ این کابینه از مجلس رأی اعتماد گرفت تا همه با نگاهی پرامید منتظر پیگیری مطالبات مردم در دولت رجایی و باهنر باشند.
اما مدت زیادی از تشکیل کابینه باهنر نگذشته بود که بمب گذاری در دفتر ریاست‌جمهوری موجب شهادت رئیس جمهوری و نخست وزیر و چندتن از یارانشان گشت، اتفاقی که کشور را از حضور نیروهای خدومی چون محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر محروم کرد.
در کنار سرنوشت روسای دولت اول و دوم جمهوری اسلامی، روزگار دولتمردان کابینه رجایی و باهنر نیز قابل توجه است. دولتمردانی که همانقدر در دولت رجایی برای دستیابی به صندلی وزارت با حرف و حدیث‌های متعددی مواجه شدند، در دولت باهنر به دلیل همراهی رئیس جمهور و نخست وزیر با کمترین حاشیه‌ای به خدمت مشغول شدند.
هر کدام از این دولتمردان مسیر خاصی را برای زندگی خود انتخاب کردند،برخی همچون غرضی و غفوری فرد همچنان در عالم سیاست باقی مانده و برخی هم با خداحافظی از سیاست به کنج خلوت فضای دانشگاهی روی آورده‌اند.
کابینه دولت شهید رجایی و سرنوشتشان را در جدول زیر مشاهده کنید:
کابینه شهید باهنر و سرنوشت آنها را در جدول زیر مشاهده کنید:
∎