با رضا رئیسی، نویسنده
نوشتن هنر نیست، خوب نوشتن هنر است
رضا رئیسی، یکی از نویسندگان ادبیات داستانی بود که با «قطار 57» بسیاری از مخاطبان کتاب او را شناختند. این نویسنده فعال و موفق چند سالی است که تقریبا در سکوت بوده و اثر جدیدی منتشر نکرده است. با او درباره حال و هوای این روزهایش گفتوگویی انجام دادیم.
صاحبخبر - مدتهاست خبری از شما نداریم. تقریبا چند سال است که به نظر میرسد از نوشتن فاصله گرفتهاید، در حالی که بعد از انتشار «قطار 57» تصور میشد فعالیت بیشتری داشته باشید. من عطای تهران را به لقایش بخشیدم و آمدهام در روستایی در شمال کشور و زندگی میکنم. از شهر موش و ماشین و دود خسته شده بودم و ترجیح دادم محل زندگیام را عوض کنم. از نویسندگی هم فاصله نگرفتهام. هم مینویسم و هم برخی کتابهایم تجدیدچاپ و منتشر میشود. کدام کتابهایتان تجدید چاپ شده است؟ «قطار 57» که به چاپ چهارم رسیده است. «کبوتر، قلب سنگی» هم بزودی تجدید چاپ میشود، البته با یک بازنویسی جدید. کار تازهای که در دست دارید، چیست؟ رمانی با نام «تلخی» که مراحل آخر نگارش را میگذراند و دوست ندارم الان راجع به آن توضیح دهم. در کار بعدیام هم سراغ یک سوژه اجتماعی رفتهام و قصد دارم به موضوعی بپردازم که چندی پیش رخ داده است. ماجرای اتفاقاتی که در پرونده ریحانه جباری رخ داد، سوژه رمان تازه من است و به مدت دو سال روی این موضوع تحقیق کردهام. 200 ساعت مصاحبه تصویری با تمام عوامل درگیر ماجرا گرفتهام و مطمئنم کار خوبی میشود. کار بسیار سختی است و البته احتمال دارد که اجازه نشر نگیرید. نگاهم به این موضوع، آسیبشناسی اجتماعی است و به نظرم باید فضا برای ورود این نگاهها به داستان و رمان فراهم شود. چون در غیر اینصورت نمیتوانیم جریان موفق و تاثیرگذاری در عرصه داستاننویسی داشته باشیم که ما را در بهبود شرایط جامعه یاری کند. به نظرم این کار حرف برای گفتن زیاد دارد. البته من هم پیش از این تجربههای متعددی داشتهام و جسارت لازم برای نوشتن و البته چگونه نوشتن بهدست آوردهام، میدانم چگونه میتوانم سلامت بنویسم و بهعنوان یک نویسنده دینم را ادا کنم. در حوزه داستاننویسی کمتر شاهد نگارش آثاری با درونمایه اجتماعی قوی هستیم. چه مسالهای وجود دارد که داستاننویسی در این عرصه پیشرفت چندانی نکرده است؟ از یک سو ما خودمان با ترس درونی روبهرو هستیم و این بزرگترین مانع سر راهمان است. از سوی دیگر هم با نسلی روبهروییم که فقط دنبال کتاب چاپ کردن هستند. در حالی که نویسنده بودن و نوشتن با کتاب چاپ کردن خیلی فرق دارد. در واقع نوشتن هنر نیست، خوب نوشتن هنر است. میتوانم بگویم بزرگ ترین مسالهای هم که داریم این است که تحقیق نمیکنیم. بهتر است تحقیقی انجام شود تا ببینیم کتابهایی که وارد بازار کتاب میشود، چقدر تحقیق پشتشان است. زینب مرتضاییفرد فرهنگ و هنر∎