صاحب‌خبر - گروه ادب و هنر ـ شانزدهمین جشنواره تئاتر عروسکی تهران ـ مبارک در حالی به روز پایانی خود رسیده است که داوود رشیدی از بزرگان عرصه تئاتر درگذشت. با این حال، مرضیه برومند، دبیر جشنواره و خواهر همسر داوود رشیدی در پیامی به گروه‌ها و همکاران جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران ـ مبارک نوشت: «بچه‌ها و دوستان نازنین من، می‌دانم که همه شما در این سوگ بزرگ با من و خانواده من شریک و همراهید، اما استاد و شوهر خواهر عزیز من، داوود رشیدى، همواره طرفدار شادمانى و با هم بودن بود. اینک هم که روح بزرگش به آسمان پر کشیده، می‌دانم که از آن بالا نگران من و جشنواره زیبا و بانشاط ماست و راضى نیست هیچ غم و اندوهى شادى این روزهاى ما را با غم درآمیزد. از این رو خواست من و خواهر نازنینم این است که فضاى شاد و پویاى جشنواره‌مان همچنان ادامه پیدا کند.» گروههای شرکت‌کننده در این جشنواره هم برای احترام با یاد داوود رشیدی، از جمعه شب، اجراهای خود را با یک دقیقه سکوت برگزار کردند و تمامی نمایش‌هایی که جمعه شب به روی صحنه رفت به او تقدیم شد.
ادیسه باز هم چهارسو را متحیر کرد
در روز پنجم از این جشنواره با این که اتفاق ناراحت‌کننده درگذشت داوود رشیدی را به همراه داشت اما تمامی اجراهای جشنواره برگزار شدند. نمایش «ادیسه» کاری از کشور روسیه به کارگردانی «الکسی للیاوسکی» در دومین روز از اجرای خود همچنان با استقبال خوب مخاطبان مواجه شد تا جایی که عده ای از تماشاگران به دلیل پر بودن سالن بر روی زمین نشستند و آن را تماشا کردند، ادیسه که هاله ای از طنز در آن مشاهده می شد و در بعضی از قسمت ها لبخند را به روی لب مخاطبانش می‌نشاند با زبان روسی اجرا شد اما ترجمه فارسی و انگلیسی آن نیز نمایش داده می‌شد این نمایش توسط دو بازیگر آقا به روی صحنه آمد که این دو قسمت هایی از زندگی ادیسه را تعریف می کردند.
سفری تاریخی با اپرای عروسکی سعدی
این نمایش به کارگردانی بهروز غریب‌پور که تاکنون با گروه «آران» اپراهای عروسکی متعددی از جمله «رستم و سهراب»، «حافظ»، «مولوی»، «عاشورا»، «مکبث»، «لیلی و مجنون» را اجرا کرده است برای پنجمین شب روی صحنه رفت،البته غریب‌پور سال گذشته این اپرا را به اجرای عمومی درآورده بود که این بار آن را در جشنواره مشاهده کردیم. همچنین در این اپرا محمد معتمدی آواگر نقش سعدی بود. این اجرا نیز که با علاقه مندانی بسیاری رو به رو شده بود و در میان آنها ایدویا مارتینز، دبیرکل اتحادیه یونیما نیز حضور داشت.
خطر پیدا شدن بطری‌هایی به اندازه برج میلاد
در این دوره از جشنواره توجه به انتقال پیام‌های آموزشی به ویژه در حوزه‌های سلامت، محیط زیست و رفتارهای مناسب اجتماعی مورد توجه بود و به همین منظور عروسک‌ها و اجراها توجه خاصی به این مسائل داشتند. در این میان کیوان نخعی، نویسنده و کارگردان نمایش عروسکی «پسماندگان» اجرایی را در این جشنواره نویسندگی و کارگردانی کرده است. او با اشاره به اهمیت مسائل زیست محیطی گفت: محیط زیست دارد جان همه را می‌گیرد و کسی اهمیتی به آن نمی‌دهد، معتقدم کارهایی مانند اجراهای خیابانی می‌تواند آموزش‌دهنده باشد. کیوان نخعی که با نمایش عروسکی «پسماندگان» با موضوع زباله‌ها و آلودگی محیط زیست توسط کاغذ و پلاستیک در بخش فضای باز شانزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران-مبارک حضور دارد، به ایلنا گفت: کار من برای مخاطب بزرگسال بود، ولی با وجود عروسک‌ها و زبان خاصش توانست با کودکان هم ارتباط برقرار کند به طوری که وقتی در انتهای نمایش بازیگر نمایش، از بچه‌ها سوالی پرسید همه متوجه موضوع پسماند و جدا کردن زباله‌ها شده بودند. نخعی با بیان اینکه عروسک‌ها خیلی مهم هستند چون فراتر از واقعیت هستند و آدم را همه‌جا می‌برند، گفت: دست نویسنده و کارگردان در تئاتر عروسکی خیلی باز است چون کار عروسکی تخیل را تا خیلی جاها می‌برد و خیلی کارها می‌توان کرد. او با اشاره به استفاده از بطری آب معدنی غول‌پیکر و زباله کاغذی به عنوان بازیگران اصلی نمایش «پسماندگان» گفت: استفاده از بطری غول‌پیکر درواقع یک نوع گروتسک است؛ در عین اینکه کمدی است وحشت هم دارد. می‌خواستیم به تماشاگر نشان دهیم این بطری‌هایی که می‌ریزیم بیرون با این آشغال‌هایی که به آن می‌چسبد فردا می‌تواند اندازه برج میلاد شود. در واقع می‌خواستیم تماشاگر احساس کند خطری دارد تهدیدش می‌کند. نویسنده و کارگردان نمایش «پسماندگان» با تاکید بر اینکه نمایش خیابانی باید در قالب یک داستان خیلی ساده بیان شود، گفت: ما اجرایی در درجه هوای زیر صفر و بالای چهل درجه داشتم. در این شرایط باید جوری کار کنید که بتوانید تماشاگری را که در این شرایط ایستاده راضی نگه دارید. نخعی با بیان اینکه تماشاگر تئاتر خیابانی با تئاتر صحنه‌ای متفاوت است، گفت: ممکن است تماشاگر تئاتر خیابانی کسی باشد که هیچ وقت تئاتر ندیده است بنابراین باید اجرا طوری باشد که اگر تماشاگر از وسط یا انتها آمد متوجه شود که قضیه چیست؛ این در تئاتر حیابانی خیلی مهم است. متاسفانه بعضی از کارگردانان در تئاتر خیابانی تکه‌ای از یک نمایش صحنه‌ای را در خیابان اجرا می‌کنند. در تئاتر خیابانی بازیگر دائم باید با تماشاگر ارتباط برقرار و او را تهییج کند. تئاتر خیابانی خیلی کپسولی است و در آن نباید زیاد دنبال حاشیه رفت باید حرف را خیلی ساده و لطیف بیان کرد. نخعی که پسماندگان را سه شب در طول جشنواره اجرا کرد، گفت: بعد از اولین اجرا، بازیگران را جمع کردم و گفتم یکسری چیزها را نباید بگویید چون ریتم را می‌اندازد. پیتر بروک می‌گوید: «لوح تدریس همیشه در تئاتر تازه است.» یعنی هرشب می‌توانی ایرادها را پاک کنی و چیزهایی به آن اضافه کنی. این بزرگترین اختلاف سینما وتئاتر است. فکر می‌کنم خیلی خوب است که بازیگران و کارگردان‌ها بتوانند دست‌کم یک‌بار تجربه کار خیابانی را داشته باشد، چون در کار خیابانی خیلی چیزها مثل ریتم و برقراری ارتباط دقیق‌تر با تماشاگر را می‌توان متوجه شد.
کارناوالی که می‌تواند کودکان را با تئاتر آشنا کند
به هر حال این جشنواره امروز اختتامیه خود را برگزار خواهد کرد اما تاثیر حضور عروسک‌ها در خیابان‌ها و برخورد نزدیک مردم و کودکان با آنها می‌تواند باعث علاقه‌مندی و آشتی مردم با نمایش عروسکی باشد. کارگردان نمایش «ملاقات با گودو» درباره اهمیت برگزاری آیین افتتاحیه جشنواره نمایشی عروسکی همراه با کارناوال عروسکی را حرکتی گفت: این نوع حرکت‌های مردمی در زمینه نمایش باعث آشنایی مردم با هنر تئاتر می‌شود. غزل اسکندرنژاد بیان کرد: به طور کلی فکر می‌کنم اتفاقی که بتواند مردم را از فضای روزمرگی نجات دهد بسیار مفید است و چه بهتر اینکه این موضوع پیش بینی شده هم باشد. در مسیری که آن روز طی می کردم بچه هایی را می دیدم که با هیجان خاصی همراه با عروسک های خود به این کارناوال می پیوستند و در بخش دیگر مخاطبان با دایره تئاتر شهر که ما به آن «دایره جادو» می گوییم آشنا می شوند و همه متوجه می شوند که برنامه‌هایی برای کودکان وجود دارد و این آموزش هم باید از این سنین آغاز شود. او درباره تاثیر آن روی نمایشگران این حوزه نیز توضیح داد: وقتی یک گروه نمایشی ماه‌ها برای اجرای خود زحمت می کشد زمانی که با این استقبال مواجه می‌شود در انگیزه آنها بسیار موثر است. یکی از نکات مثبت این جشنواره آغاز به کار دبیرخانه جشنواره بود که از 7 ماه پیش مقدمات آن انجام شد و امکان بازنویسی در نمایش ها و 2 مرحله در بازبینی وجود دارد. دبیرخانه گام به گام با گروههای نمایشی پیش می‌رفت و ارتباط مستمر دبیر جشنواره با تمام گروههای نمایشی بسیار تاثیرگذار بود. اسکندرنژاد با اشاره به هزینه و بخش مالی جشنواره‌های تئاتری نیز افزود: در بخش مالی همیشه مشکلاتی وجود دارد به خصوص در عرصه تئاتر و ای کاش روزی بیاید که به طرحی که داریم نگاه کنیم نه به جیبمان البته این تنش به نوعی در جشنواره حل شده
بود.
پیش بینی این موضوع که آیا گروهی به مشاوره احتیاج دارد یا نه باعث می‌شد که فضایی دوستانه به وجود بیاید و رقابت سالمی میان آنها ایجاد شود و همچنین به نظرم دور از ذهن نیست که انتخاب فردی که اصول اجرایی را می داند و در پیگیری ها قاطعیت دارد در مقام یک سردبیر یکی دیگر از نکات مثبت این دوره بود. این کارگردان در خصوص ایده و یا پیشنهادی که برای دوره‌های آینده در جشنواره دارد گفت: آن چیزی که دوست دارم در آینده اتفاق بیافتد ایجاد یک بخش به عنوان «نسل نو» است یعنی افرادی که تجربه های کمتری دارند در این بخش با یکدیگر به رقابت بپردازند.∎
نظر شما