صاحب‌خبر - گروه میراث : نمایندگان مجلس، کارشناسان و نمایندگان انجمن های مختلف میراث فرهنگی و گردشگری در جلسه ای گردهم آمدند و درباره مسائلی از جمله، نبود فهرست آثار موزه ها و تبلیغات گردشگری انتقاد کردند.
در نشست هم‌اندیشی سمن‌های میراث فرهنگی و گردشگری، و فراکسیون میراث فرهنگی و گردشگری مجلس که دو شب گذشته بین سازمان‌های مردم‌نهاد میراث فرهنگی و گردشگری با هیأت‌رییسه «فراکسیون میراث فرهنگی، گردشگری، صنایع دستی و مناطق آزاد» مجلس شورای اسلامی و جمعی دیگر از نمایندگان در هتل پرشیا برگزار شد، علیرضا افشاری، دبیر انجمن دیدبان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران، دو حوزه میراث فرهنگی و محیط زیست را حوزه‌های مهمی دانست که در سال‌های گذشته نسبت به آنها کم‌توجهی شده است. او ادامه داد: این دو حوزه بسیار مهم است و با زندگی مردم ارتباط مستقیم دارد. بی‌توجهی به محیط زیست که پیامدهای فاجعه‌بارش را امروزه می‌بینیم و با کمبود آب و آلودگی هوا می‌رود تا زندگی در این منطقه به خظر افتد و حوزه میراث فرهنگی که با هویت ما ارتباط تنگاتنگی دارد و بدون این آثار ارجمند که نشان‌دهنده زیست مشترک مردمان ایران بزرگ است راه برای اختلاف‌اندازی‌ها و کشمکش‌ها باز می‌شود هم‌چنان‌که دشمنانِ‌ما در دو سوی کشورمان در نخستین اقدام‌شان همین آثار را مورد یورش قرار می‌دهند.
سخنگوی پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی ادامه داد: از این‌رو، و چون جایگاه قانون‌گذاری را در کشور بسیار مهم می‌دانیم، چرا که بارها در تلاش‌های خود برای نجات آثاری به اقدام‌های نماینده‌ای برمی‌خوردیم که از روی کم‌آگاهی و به‌انگیزه‌ی توسعه در شکل ناپایدارش سبب برخی تخریب‌ها می‌شد تصمیم گرفتیم از آن‌جایی که سمن‌های نمی‌توانند کنش سیاسی داشته باشند در قالب افرادی حقیقی «پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی» را شکل دهیم تا پشتیبانِ نمایندگان مدافع میراث فرهنگی و محیط زیست باشیم و خلاء وجودِ حلقه واسط میان نهادهای مدنی در این حوزه و مجلس شورای اسلامی را پر کنیم.
میراث معنوی؛ هویت یک ملت
در ادامه این نشست فریده یوسفی، نائب‌رییس هیأت‌مدیره انجمن سوادکوه‌شناسی، پژوهشگر و نویسنده‌ی کتاب‌هایی در حوزه گردشگری، از اهمیت میراث ناملموس یا معنوی که حاصل هزاران سال زندگی گروه‌های مردمی است نام برد و اشاره کرد: بدون توجه به میراث معنوی که هویت ما در آن جای دارد توسعه و قدم گذاشتن در جهان مدرن کاری دشوار خواهد بود. او خواستار تخصیص بودجه مشخص و تأسیس خانه میراث ناملموس و معنوی از نمایندگان مجلس شد.
نقشه باستان‌شناسی؛ شناسنامه میراث فرهنگی
ناصر پازوکی، باستان‌شناس و مدیرکل سابق میراث فرهنگی استان تهران ــ که از سوی انجمن‌ها برای طرح موضوع مهم بی‌توجهی به نقشه باستان‌شناختی کشور، که در آن میراث فرهنگی هر استان اعم از منقول و غیر منقول به صورت منظم ذکر شده باشد، به نشست دعوت شده بود ــ گفت: در حال حاضر میان صاحب‌نظران این حوزه در مورد تعداد آثار باارزش تاریخی اختلاف نظر است در حالی که تدوین این نقشه می‌تواند کمک بسیاری به حفظ آثار برجای مانده از گذشته بکند تا بدانیم میراث ما در کجا قرار دارد.
او با اشاره به اینکه در زمان مدیریت خود نقشه میراث استان تهران را تهیه کرده بود گفت: هنوز بیشتر استان‌ها این نقشه را ندارند و این تهدید جدی است برای میراث فرهنگی در برابر طرح‌های عمرانی و کشاورزی که در این میان، تپه‌های باستانی بسیار مورد تخریب قرار می‌گیرند.
تبلیغات موثری در حوزه گردشگری نداریم
سهرابیان، استاد دانشگاه و نائب‌رییس انجمن علم و فرهنگ، با اشاره به اینکه در ایران جادبه‌های گردشگری فروانی وجود دارد از عدم اطلاع‌رسانی درست برای جذب گردشگر و سرمایه‌گذار، به‌خصوص سرمایه‌گذار خارجی، گلایه کرد و گفت: در ایران جاذبه‌های فروانی وجود دارد که متاسفانه به علت نبود تبلیغات درست و موثر از دیدها پنهان مانده است و از نمایندگان خواست تا بودجه‌ای را به این حوزه اختصاص دهند.
او مشکلات اداری برای جذب سرمایه‌گذار را یکی دیگر از مشکلات دانست و گفت: در ایران مراحل اداری بسیار کند انجام می‌شود و ما نیازمند گروهی تخصصی هستیم که با سرعت به درخواست سرمایه‌گذاران خارجی در این حوزه رسیدگی کند زیرا این دسته از سرمایه‌گذاران به وقت خود اهمیت فراوان می‌دهند.
مراحل ثبت انجمن‌ها را بهبود بخشید
حسن رنجبر وزیری، نائب‌رییس مؤسسه پرتو گردشگری، باز بیان این نکته که سازمان‌های مردم‌نهاد نقش موثری در رصد و بهبود این حوزه‌ها دارند از دیوان‌سالاری و روند دشوار ثبت سمن‌ها گلایه کرد و گفت: برای ثبت یک سمن از ارگان‌های مختلف باید کسب اجازه کرد در حالی که برخی از این ارگان‌ها با هم هماهنگ نیستد و در این میان زمان زیادی را از دست می‌دهیم.
فهرست آثار موزه‌ها منتشر شود
منوچهر لطفی، از انجمن مجموعه‌داران، با بیان اینکه مجموعه داران حامیان میراث فرهنگی کشور هستند که با بودجه شخصی خود از این میراث فرهنگی کشور حمایت می‌کنند گفت: بسیاری از مجموعه‌دارها نه تنها آثاری را خارج نمی‌کنند بلکه با هزینه شخصی خود آثار فرهنگی ایرانی را که در خارج از کشور وجود دارد وارد کشور می‌کنند. او تاکید کرد: میراث و آثار درون مجوعه‌ها و موزه‌ها متعلق به مردم است که بهتر است فهرستی از آنها تهیه شود، چرا که مردم و به‌ویژه ما سمن‌ها، در مقام پاسداران میراث فرهنگی، در جریانِ جابجایی‌های آثار قرار نمی‌گیریم.
نابودی خانه‌های تاریخی، به خاطرِ نبود مدیریت یک‌پارچه شهری
سجاد عسگری، دبیر کمیته پیگیری خانه‌های تاریخی تهران، از نبود مدیریت یک‌پارچه شهری برای حفاظت از میراث فرهنگی تهران گلایه کرد و گفت: متاسفانه هر یک از نهادهای مربوط در این موضوع ساز خود را می‌زنند؛ شهرداری راه خودش را می‌رود و میراث راه خود و هیچ هماهنگی وجود ندارد.
عسگری با اشاره به تخریب آثار مصادره‌شده تحت تملک نهادهای دولتی گفت: دولت و برخی نهادهای مرتبط بناهای ارزشمندی را مصادره کرده است که آنها را به نمایندگی مردم حفظ کند نه اینکه به مافیایی که امروز در شهر وجود دارد بفروشد تا این آثار ارزشمند تخریب و به جای آن برج‌هایی به قصد درآمدزایی ساخته شوند. او دزدی‌های اخیری که از ساختمان‌های تاریخی در شهر تهران شده است یکی دیگر از معضلات دانست و گفت: هیچ نهادی برای پیشگری از این موضوع و پیگیریِ آن کاری جدی انجام نداده است.
با موسیقی و آیین‌های شاد محلی مخالفت می‌شود
زهرا همتی، مدیر مؤسسه فرهنگی هنری فلق، با اشاره به اینکه سمن‌ها بی‌هیچ چشم‌داشتی به کار خود ادامه می‌دهند از بروز برخی رفتارهای سلیقه‌ای در این حوزه انقاد کرد و گفت: ما برای همایش‌ها که در آن به جذب گردشگر و سرمایه‌گذار می‌پردازیم سخت با مشکل روبه‌رو هستیم به‌خصوص در برپایی موسیقی و آیین‌های شاد محلی، در حالی که این موسیقی‌ها مجاز است و آن آیین‌ها زنده و پربار و نشان از فرهنگ غنی بومی ایران. از این رو در بلاتکلیفی قرار گرفته‌ایم.
غارها را از یاد نبریم
جواد نظام‌دوست از اعضای انجمن غار و غارشناسی ایران و عضو اتحادیه غارشناسی جهانی آخرین نماینده از تشکل‌ها بود که، ضمن ارائه توضیحاتی درباره اهمیت غارها، به وضعیت تأسف‌بار غارها پرداخت که به خاطر معدن‌کاوی یا طرح‌های نسنجیده‌ی گردشگری مورد تخریب بسیار قرار گرفته‌اند.
با تأمل میراث فرهنگی را به بخش خصوصی واگذار کنیم
پس از اینکه نمایندگان انجمن‌ها صحبت‌های خود را انجام دادند مهدی حجت، از بنیادگذاران سازمان میراث فرهنگی، با ابراز خرسندی از اینکه آینده میراث کشور روشن است توضیح داد: ۳۲ سال پیش در زمان جنگ، هنگامی که سازمان میراث فرهنگی را تشکیل دادیم، نه چنین جمعیتی از مردم و انجمن‌ها برای دفاع از میراث فرهنگی حضور داشتند و نه اینکه این تعداد از نمایندگان این چنین پشت ما بودند. امروز که این جمع را می‌بینم خوشحالم و امیدوار به آینده میراث فرهنگی کشور.
حجت با اشاره به اینکه میراث فرهنگی حق مردم است و قطعا مردم در حفظ آن نقش موثری دارند، تاکید کرد: هر چند بخش خصوصیِ دلسوزی در این حوزه وجود دارد اما باید توجه کرد این بخش هم به دنبال منافع خود است و در مورد واگذاری بخشی از بناها و سایت‌های تاریخی به بخش خصوصی برای حفظ و نگهداری باید تأمل کرد و قوانین لازم را داشته باشیم که خدای نکرده در این مورد خدشه‌ای به میراث، که حق همه مردم است، وارد نشود. او تأکید کرد: بخش خصوصی نمی‌تواند رسالت دولت را در حراست از این موضوع به اندازه کافی عهده‌دار شود.
او با اشاره به اینکه میراث فرهنگی سند هویت ملت است که بدون آن زندگی کردن سخت و دشوار است گفت: زمانی که یک فرد دچار بحران روحی و روانی می‌شود و به مشاور مراجعه می‌کند مشاور برای حل مشکل سراغ گذشته‌اش می‌رود. میراث فرهنگی هم سند ملی و گذشته ماست که برای حل مشکلات خودمان به آن مراجعه می‌کنیم. نباید فقط به دید درآمدزایی و نشان دادن آن به دیگران از آن استفاده کرد که باید آن را عرصه‌ای برای خودشناسی‌مان بدانیم.
او ادامه داد: امروز یک سریال در آن سوی مرزها ساخته می‌شود یا یک وسیله ارتباطی مانند تلگرام وارد زندگی روزمره مردم جامعه ما می‌شود و بدنه فرهنگی می‌لرزد. آیا اگر توجه جدی به فرهنگ غنی‌ای که داریم بکنیم چنین اتفاقی رخ خواهد داد؟∎